Anh hùng LLVTND Việt Nam tham gia 7 chiến dịch lớn, 35 trận đánh, đánh bộc phá trong chiến dịch Điện Biên Phủ

Anh hùng Nguyễn Văn Ty, sinh năm 1931 tại xã Quảng Minh, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Anh đã nhiều lần xin nhập ngũ, nhưng do vóc dáng nhỏ bé và sức khỏe yếu kém, anh không được đơn vị tiếp nhận, mãi cho đến lần thứ tư, chàng trai Nguyễn Văn Ty mới chính thức trở thành một người chiến sỹ.

Từ khi gia nhập quân ngũ cho đến tháng 5 năm 1954, Nguyễn Văn Ty đã tham gia vào 7 chiến dịch lớn, với tổng cộng 35 trận đánh. Trong mỗi trận đánh, anh luôn thể hiện sự dũng cảm và táo bạo, dù gặp thương tích nhưng không bao giờ rời khỏi chiến trường. Bất kể là trong vai trò liên lạc hay phụ trách vai trò của một Tiểu đội trưởng, Nguyễn Văn Ty luôn tuân thủ mệnh lệnh một cách nghiêm túc, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống.

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Nguyễn Văn Ty được bổ nhiệm làm Tiểu đội trưởng của Trung đoàn 88, Đại đoàn 308, với nhiệm vụ quan trọng là tiêu diệt cứ điểm Độc Lập. Đây là một nhiệm vụ đầy thách thức, đặc biệt là với Trung đoàn 88. Khi mới đến khu vực, địa hình và vị trí của địch chưa được xác định rõ ràng, và thời gian chuẩn bị cho trận đấu chỉ còn có 3 ngày.

Cứ điểm Độc Lập, thuộc khu vực Bắc, có nhiệm vụ quan trọng là kiểm soát tuyến đường Lai Châu và ngăn chặn các cuộc tiến công của quân ta từ phía Bắc theo hướng Lai Châu. Địch đã triển khai Tiểu đoàn 5 và Trung đoàn 7 Angiêri, cùng với một đại đội giả mạo Thái, để thực hiện nhiệm vụ phòng ngự tại cứ điểm này. Ngoài ra, cứ điểm Độc Lập còn được tăng cường bằng bốn khẩu pháo cối 120mm và sẵn sàng nhận sự hỗ trợ từ pháo binh tại Mường Thanh và Hồng Cúm.

Để tiêu diệt cụm cứ điểm Độc Lập, Bộ chỉ huy mặt trận quyết định kết hợp sự hành động của Trung đoàn 88 thuộc Đại đoàn 308 và Trung đoàn 165 của Đại đoàn 312. Trận đánh được lãnh đạo bởi Đại đoàn trưởng Vương Thừa Vũ từ Đại đoàn 316. Trung đoàn 165 đảm nhận vai trò tiến công chính, thực hiện đột phá từ phía Đông Nam, tấn công dọc theo chiều dài của cụm cứ điểm và mũi vu hồi hướng về phía Tây. Trung đoàn 88 phụ trách tiến công phụ từ hướng Đông Bắc, đồng thời phối hợp lực lượng để chặn ngăn sự hỗ trợ từ trung tâm của Mường Thanh.

Trong thời gian này, ngoài các công việc chuẩn bị khác, Trung đoàn 88 phải đào một con đường hào từ cửa rừng ra tới chân đồn địch. Cán bộ và chiến sĩ của Trung đoàn 88 tận dụng thời gian để thông báo kế hoạch chiến đấu, thực hiện các công tác chính trị và chuẩn bị vật liệu. Ban đêm, họ tiếp tục công việc đào hào để chuẩn bị cho cuộc tấn công sắp tới. Mức độ làm việc cực kỳ cao, với mỗi người làm việc cật lực từ 18 đến 20 giờ mỗi ngày.

Tới ngày 14/3/1954, mọi công việc chuẩn bị đã hoàn thành...

Đúng 3 giờ 30 phút ngày 15/3/1954, từ phía Đông, những viên đạn từ pháo lựu 105mm, sau một khoảng thời gian yên tĩnh, đột ngột vang lên, rải xuống Đồi Độc Lập. Cả ngọn đồi bị phủ trong khói và lửa. Các chỗ ổ súng máy của địch gần như bị tê liệt. Chỉ huy trưởng trận đánh Vương Thừa Vũ hạ lệnh tiến công đồi Độc Lập. 

Tiểu đội đầu tiên, một chiến sĩ với quả bộc phá trên vai, lao thẳng về hàng rào đầu tiên. Trong chớp mắt, anh ta quay lại, đúng lúc một tiếng nổ và một cột lửa lớn bùng lên. Người thứ hai tiếp tục chạy với quả bộc phá. Ngay sau đó, một tia lửa đỏ rực sáng. Người thứ ba tiếp tục...

Các quả bộc phá từ tiểu đội thứ hai liên tục nổ, từng chút một tiến gần hơn vào cứ điểm của địch. Khi tiểu đội thứ hai hoàn thành nhiệm vụ, Nguyễn Văn Ty bắt đầu dẫn đội của mình tiến lên. Anh cúi người tránh đạn máy khi chúng xông lên từ phía trước, cuối cùng cũng tới được con đường mở. Theo dõi các tia lửa từ quả bộc phá, anh nhận thấy chúng đang dần chuyển hướng. Con đường đã bị lệch? Khi còn làm liên lạc cho ban chỉ huy Đại đội Tô Văn, Nguyễn Văn Ty hiểu rất rõ tác hại của việc mở lệch đường

Không mất thời gian, Nguyễn Văn Ty sử dụng một quả pháo sáng để nhìn chính xác vào cụm địch, sau đó cẩn thận đặt quả bộc phá của mình vào hàng rào dây thép gai một cách khéo léo và nhanh chóng. Tiếng nổ vang lên, Nguyễn Văn Ty dẫn theo các chiến sĩ của mình leo lên cao, đặt một quả khác, rồi lại là quả khác theo hướng mới chỉnh lại. Tất cả mười một chiến sĩ của tiểu đội Nguyễn Văn Ty đều đã đặt quả bộc phá của họ theo hướng đúng.

Cụm địch hiện ra khá gần. Nhưng tại thời điểm đó, quân ta đã hết quả bộc phá. Mưa càng lúc càng to. Năm phút, mười phút, hai mươi phút trôi qua vẫn không liên lạc được với các đơn vị tiến công khác. Các tiểu đội và trung đoàn ở phía sau cần phải tiếp tục tiến lên. Cho tới khi đã ba mươi phút trôi qua... Không thể chờ đợi thêm được nữa, Nguyễn Văn Ty quyết định quay lại. Đúng lúc đó, anh gặp trung đội trưởng đang mang ba quả bộc phá của những người lính bị thương lên. Anh ôm cả ba quả, lao lên con đường mở.

Một quả nổ vang lên như một tia chớp, chấm dứt ba mươi phút căng thẳng của trận đánh. Tới quả thứ hai, Nguyễn Văn Ty kiểm tra lại và nhận ra rằng kíp nổ đã mất từ lúc nào không biết. Anh vội buộc lựu đạn vào, giật nổ thay kíp. Quả bộc phá được giật nổ bằng lựu đạn đã quét thêm được 2m dây thép gai nữa. Sau đó, Nguyễn Văn Ty quay lại, mang theo quả bộc phá thứ ba cũng đã mất kíp, phải thay thế bằng một quả lựu đạn và lên đánh nốt.

Khi anh nhìn lên, bãi dây thép gai vẫn còn dày 20m. Nguyễn Văn Ty không nói gì, chạy ngược trở lại. Trong đường hào chật chội, để tiết kiệm thời gian, Nguyễn Văn Ty cứ băng băng di chuyển trên miệng hào giao thông, mặc kệ việc đạn địch vẫn liên tục nổ lên xung quanh.

Nguyễn Văn Ty chạy về phía sở chỉ huy của tiểu đoàn, anh rất vui mừng khi gặp một đơn vị tiến lên. Anh quay người dẫn tiểu đội bộc phá trở lên đường mở. Ty dẫn một chiến sĩ lên, quả bộc phá mới, chưa bị hư hỏng, nổ một tiếng vang rất rõ. Và từ đó, cho đến quả bộc phá thứ 6, chỉ còn cách lô cốt địch có 5m.

Trong lô cốt, một khẩu đại liên bắn ra loạn xạ. Các khẩu súng máy của quân ta mang lên đã bị bùn đất tắc két. Không còn gì để bảo vệ cho những chiến sĩ lên đánh quả bộc phá cuối cùng nữa. Nguyễn Văn Ty đề xuất Trung đội trưởng cho anh em ở phía sau mang lựu đạn đến cho anh. Trung đội trưởng đồng ý, và sau ít phút, anh em đã chuyển lên cho anh gần chục quả lựu đạn. Nguyễn Văn Ty lấy một quả, nhằm vào lỗ châu mai đang tóe lửa phía trước, ném tới. Ổ đại liên địch bị dập tắt. Quả bộc phá thứ 7, rồi thứ 8 nổ xong, hàng rào thép gai trước lô cốt chỉ còn cách đó chừng 2m.

Nguyễn Văn Ty giao cho một chiến sĩ khác đánh quả bộc phá cuối cùng. Anh vừa nói xong thì bất ngờ, một quả lựu đạn nổ tung ở ngay trước mặt. Anh cảm thấy mặt mũi bị rát bỏng, hai mắt tối sầm lại, Nguyễn Văn Ty dùng tay cố quan sát phía trước và chỉ huy người chiến sĩ thứ 9 phải đánh được quả bộc phá cuối cùng. Khi quả bộc phá gầm lên một tiếng rung cả trận địa, cũng là lúc Ty mệt mỏi ngã xuống giữa đường mở.

Đường đã mở, lực lượng tiến công ào lên để chiếm các mục tiêu... Tới 6 giờ 30 phút ngày 15/3/1954, ta hoàn toàn kiểm soát căn cứ Đồi Độc Lập. Cánh cửa thứ hai của Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ đã mở ra.

Trong mọi cuộc chiến, Nguyễn Văn Ty luôn là một mẫu cán bộ gương mẫu, luôn tận tụy và khiêm nhường, dù đã có nhiều thành tựu trong chiến đấu. Anh được đồng đội tin yêu và cảm phục. Đảng và nhà nước đã ghi nhận công lao và trao thưởng cho anh nhiều huân chương: 3 Huân chương Chiến công hạng nhất, 1 Huân chương Chiến công hạng nhì, 1 Huân chương Chiến công hạng ba, và 4 lần được bầu làm Chiến sĩ thi đua trong đơn vị. Ngày 31/8/1955, Nguyễn Văn Ty được Quốc hội tặng Huân chương Quân công hạng ba và phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Hiện nay, trong Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, một trong những ống bộc phá mà Nguyễn Văn Ty đã sử dụng trong trận đánh Đồi Độc Lập vẫn được bảo quản và trưng bày. Sự dũng cảm và mưu trí trong chiến đấu của anh đã được đồng đội và đơn vị ghi nhận và học tập. Các đồng đội của anh ở Đại đội Tô Văn thuộc Trung đoàn 88 luôn hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, góp phần vào thắng lợi chung của chiến dịch Điện Biên Phủ.

*Tham khảo Anh hùng trong chiến dịch Điện Biên Phủ /Lê Hải Triều, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2009; Nguyễn Văn Ty – Anh hùng đánh bộc phá/Báo Quân đội Nhân dân; Trang thông tin Điện tử Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ