Nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân đầu tiên của quân đội Việt Nam, được Bác Hồ tặng khẩu súng lục của Người

Nữ du kích gan dạ

Bà Nguyễn Thị Chiên sinh năm 1930 tại xóm Trại Đồng, xã Tân Tiến (nay là thị trấn Kiến Xương, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình). Bà vốn là con út trong một gia đình có 5 người con, nhưng 4 trong số đó đã qua đời trong Nạn đói năm Ất Dậu. Bố mẹ mất sớm nên ngay từ nhỏ bà đã phải làm nhiều công việc để trang trải cuộc sống.

Cách mạng Tháng Tám thành công, bà được tuyên truyền giác ngộ cách mạng. Đến năm 15 tuổi, bà bắt đầu tham gia hoạt động du kích tại địa phương. Ngoài nhiệm vụ chính là rải truyền đơn, bà còn hoạt động du kích ban đêm, làm quen dần với các loại vũ khí, từ dao, kiếm rồi đến súng, đạn, lựu đạn, mìn để cùng anh em nam giới tham gia quấy rối và phá hủy các đồn bốt của địch.

Năm lên 16, bà làm giao thông viên cho đoàn thể phụ nữ xã, rồi sang đoàn thể du kích thôn, vào đoàn thanh niên, rồi sung vào du kích xã. Là một người rất chăm chỉ, chịu khó, chị được các chị em tín nhiệm, bầu làm Tiểu đội phó rồi làm Tiểu đội trưởng. Với những thành tích trong hoạt động cách mạng và được sự bồi dưỡng, giúp đỡ của chi bộ địa phương, bà được vinh dự kết nạp vào Đảng khi chỉ mới 18 tuổi.

Là người có tài tổ chức và lãnh đạo, bà đã dìu dắt dân quân du kích tích cực kháng chiến và thực hiện những chính sách của Chính phủ trong hoàn cảnh địch càn quét và kiểm soát hết sức gắt gao. Sau đó, bà được bầu làm Trung đội phó, sau làm Trung đội trưởng Trung đội nữ du kích xã.

Trong kháng chiến chống Pháp, từ năm 1946 đến năm 1952, Nguyễn Thị Chiên tham gia xây dựng cơ sở kháng chiến ở 5 thôn, xây dựng và chỉ huy Đội du kích xã đánh địch ,chống càn phá giao thông đường 39, phá tề. Bà đã tiêu diệt, làm bị thương và bắt 15 quân địch

Tháng 4 năm 1950, trong khi đưa cán bộ về hoạt động tại xã thì chẳng may bi địch bắt, bà bị dụ dỗ và tra tấn dã man suốt 3 tháng rưỡi nhưng bà nhất định không khai, không khuất phục giặc.

Khi được thả, bà tiếp tục hoạt động du kích và gây dựng cơ sở du kích, luyện tập đánh du kích, rèn luyện du kích chiến, quấy rối địch. Tinh thần chiến đấu gan dạ, dũng cảm, mưu trí, lanh lợi của chị còn được thể hiện trong nhiều trận đánh du kích, phục kích địch.

Tháng 10 năm 1951, trong một trận phục kích đánh địch trên đường 39, Trung đội du kích của bà phối hợp với bộ đội địa phương đã xông lên hoàn thành nhiệm vụ, địch giơ tay xin hàng, trung đội địch bị chết 2, bị thương 7, ta bắt sống nhiều tên địch và thu toàn bộ vũ khí địch. Riêng bà Chiên đã bắn bị thương một số và bắt sống 3 tên.

Tháng 12 năm 1951, khi quân Pháp có gần 50 tên vào làng lùng sục, bà đã chỉ huy du kích bất ngờ xông ra bắt sống 4 tên lính Pháp. Từ 19/5 đến 19/12/1951, đơn vị du kích của bà tổng cộng đã thắng 10 trận, tự tay bà thu được 15 súng và bắt sống 20 tên giặc và trong đó có 1 quan chức của Pháp.

Đầu năm 1952, trung đội du kích của chị được giao nhiệm vụ đánh vào một bốt An Bồi, với vai trò quân báo, thương binh và thu dọn chiến trường, chị cùng trung đội du kích đã phối hợp với bộ đội địa phương tiêu diệt địch, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Trong trận này ta bắt sống 52 tên, giết 3 tên, bắn bị thương 7 tên, thu được 1 moc-chi-ê, 2 trung liên, 3 tiểu liên, nhiều súng trường, đạn dược, quân trang quân dụng.

Người nữ Anh hùng quân đội đầu tiên

Đại hội Anh hùng Chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ nhất được tổ chức tại Việt Bắc (1/5/1952), bà Nguyễn Thị Chiên là nữ du kích duy nhất được chọn đi báo cáo điển hình. Cũng tại Đại hội, chị đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng một khẩu súng lục của Người. Đây là một phần thưởng cao quý không phải chiến sĩ nào cũng đạt được, điều này đã thỏa mong ước cháy bỏng của chị trong suốt quá trình hoạt động du kích.

Ngoài ra, với những đóng góp của mình, bà cũng là người phụ nữ Việt Nam đầu tiên được nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân

Sau Đại hội Anh hùng và Chiến sĩ Thi đua toàn quốc, Anh hùng Nguyễn Thị Chiên được cử tham gia đoàn đại biểu Việt Nam đi dự Đại hội Hòa bình châu Á – Thái Bình Dương tại Bắc Kinh (Trung Quốc), Đại hội Hòa bình Thế giới tại Áo cùng với các nhà trí thức Việt Nam như luật sư Nguyễn Mạnh Tường, cư sĩ Lê Đình Thám, nhà giáo Đặng Chấn Liêu, nhạc sĩ Đỗ Xuân Oanh, Nguyễn Xuân Trâm, Anh hùng Ngô Gia Khảm… do đồng chí Xuân Thủy làm trưởng đoàn.

Ngày 10/8/1952, Chủ tịch Chính phủ đã ra Sắc lệnh số 107/QĐ tặng danh hiệu Anh hùng thi đua ái quốc cho bà cùng 6 chiến sĩ thi đua của các ngành.

Người nữ Anh hùng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam Nguyễn Thị Chiên cũng là người dành được khá nhiều tình cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi được nhắc đến nhiều lần trong bài phát biểu ở các lớp chỉnh huấn cán bộ tri thức.

Ngoài ra, với bút danh C.B trên Báo Nhân dân, Bác còn viết hẳn một bài riêng với nhan đề: NGUYỄN THỊ CHIÊN. Trong bài viết, Bác viết: “Chị Chiên, vì yêu nước, căm giặc, trung thành với đoàn thể, kiên quyết bám sát dân, luôn luôn thương yêu đồng đội, nắm vững và ra sức thi hành chính sách nên đã lập được công to, rất xứng đáng là Anh hùng Quân đội".

Sau ngày giải phóng Thủ đô, với kinh nghiệm tổ chức và triển khai lực lượng du kích địa phương, bà đã được giao nhiệm vụ phụ trách và quản lý dân quân 4 huyện ngoại thành Hà Nội. Trong công tác mới, bà đã gặp ông Vũ Anh Tài, cán bộ Sư đoàn 320 và nên duyên với nhau, sinh được một người con gái. Sau nhiều năm công tác tại Tổng cục Chính trị, Quân khu Thủ đô, bà Nguyễn Thị Chiên về hưu với quân hàm Trung tá (1984) và thương tật hạng 4/4.

Trong suốt quá trình hoạt động của mình, bà đã được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba, Huân chương Chiến công hạng Nhất, 2 Huân chương Kháng chiến hạng Nhất.

Trung tá Nguyễn Thị Chiên qua đời vào lúc 8h20 phút sáng ngày 1/6/2016, tại Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Long Biên, Hà Nội), hưởng thọ 87 tuổi.

Tham khảo:
- Gặp lại anh hùng quân đội Nguyễn Thị Chiên - Báo Công an Nhân dân (06/06/2010)
- Nguyễn Thị Chiên – Nữ anh hùng Quân đội nhân dân Việt Nam đầu tiên - Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước (30/10/2015)