Xuất khẩu cá tra sang thị trường nhỏ vẫn triển vọng

Giảm ở thị trường lớn

Theo VASEP, mặc dù xuất khẩu cá tra trong tháng 7 vẫn tăng 47% so với cùng kỳ năm trước, đạt 186 triệu USD, nhưng đó là mức xuất khẩu thấp nhất trong 7 tháng đầu năm. Sau khi đạt đỉnh 310 triệu USD vào tháng 4/2022, xuất khẩu cá tra bắt đầu hạ nhiệt dần dần trong các tháng tiếp theo. Xu hướng đó thể hiện ở cả 2 thị trường Trung Quốc lẫn Mỹ.

VASEP cho biết, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc đã đạt đỉnh 113 triệu USD vào tháng 4, mặc dù giá trị kim ngạch tháng 7 giảm xuống còn 44 triệu USD, nhưng cơ hội tại thị trường này vẫn lớn. Tuy nhiên, lũy kế 7 tháng đầu năm, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc vẫn tăng gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ, đạt 451 triệu USD, chiếm 28% tổng giá trị xuất khẩu cá tra của Việt Nam.

Theo bà Lê Hằng, Phó Giám đốc trung tâm VASEP, với sản phẩm cá tra Việt Nam tại Trung Quốc, thị phần vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu nhập khẩu cá đông lạnh của Trung Quốc. Hiện nay, cá tra đông lạnh của Việt Nam chỉ chiếm khoảng 14-15% nhập khẩu cá đông lạnh của Trung Quốc.

"Việc Trung Quốc nới lỏng cơ chế kiểm tra COVID-19, không đình chỉ nhập khẩu khi phát hiện các lô hàng bị nhiễm virus SARS-CoV-2 sẽ giải toả được áp lực tâm lý cũng như chi phí, thời gian cho việc xuất khẩu cá tra cũng như các sản phẩm thuỷ sản khác sang thị trường này. Tuy nhiên, Trung Quốc đang ngày càng khắt khe trong việc kiểm tra các chỉ tiêu vi sinh, vệ sinh an toàn thực phẩm. Do vậy, doanh nghiệp xuất khẩu nên quan tâm đến việc đảm bảo chất lượng và các quy định cũng như tiêu chuẩn của thị trường Trung Quốc", bà Hằng lưu ý.

Về thị trường Mỹ, mặc dù xuất khẩu cá tra sang Mỹ đã đạt mức cao nhất là 81 triệu USD vào tháng 4, nhưng giá trị xuất khẩu cũng đã rơi xuống mức thấp nhất trong tháng 7, chỉ đạt 32 triệu USD, giảm 4% so với cùng kỳ năm trước.

Cũng theo VASEP, xuất khẩu cá tra sang Mỹ từ năm 2021 tới nửa đầu năm 2022 có được mức giá tương đối cao nên giá trị xuất khẩu thu về khả quan. Tuy nhiên, sau thời gian tăng nóng đó, nhà nhập khẩu Mỹ đã bắt đầu điều chỉnh giảm giá, vì lượng tồn kho tăng và tiêu thụ tại thị trường cũng chậm lại bởi các yếu tố logistic.

Mặc dù có dấu hiệu giảm tốc, nhưng số liệu thống kê cho thấy, tính đến hết 7 tháng năm 2022, xuất khẩu cá tra sang Mỹ vẫn cao hơn 92% so với cùng kỳ năm 2021, chiếm 24% tổng giá trị xuất khẩu cá tra.

Nhìn chung, theo đánh giá của doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cá tra thì sản phẩm này vẫn có nhu cầu tại thị trường Mỹ cũng như các thị trường khác, trong bối cảnh lạm phát hiện nay. Tuy nhiên, giai đoạn nửa cuối năm, giá xuất khẩu sẽ giảm dần.

Gia tăng tại các thị trường nhỏ

Theo VASEP, dù xuất khẩu cá tra sang 2 thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc đang có dấu hiệu chững lại hoặc giảm dần, nhưng có nhiều thị trường vẫn giữ được mức tăng trưởng lạc quan cho cá tra xuất khẩu của Việt Nam. Điển hình là thị trường đơn lẻ lớn thứ 3, Mexico vẫn giữ được tăng trưởng cao 87% trong tháng 7/2022.

Bà Lê Hằng cho biết, tính đến thời điểm này, lạm phát tại Mexico đang tăng cao kỷ lục trong 22 năm qua. Người tiêu dùng Mexico phải cân nhắc và giảm chi tiêu cho các sản phẩm thực phẩm giá cao. Với lợi thế về giá cạnh tranh, lại thêm thuận lợi thuế ưu đãi theo Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), cá tra Việt Nam vẫn là sự lựa chọn ổn định của các nhà nhập khẩu thuỷ sản Mexico.

Trong bối cảnh đồng USD tăng giá so với nhiều đồng ngoại tệ khác, là một thách thức cho các nhà xuất khẩu. Tại một số thị trường có đồng nội tệ mất giá, nhà nhập khẩu bị thiệt hại, nên sẽ cân đối kế hoạch nhập khẩu.

Thậm chí, đã có tình trạng nhà nhập khẩu “mặc cả hạ giá” hoặc đề nghị nhà xuất khẩu Việt Nam giao hàng chậm lại, khiến cho doanh nghiệp xuất khẩu phải chịu thêm chi phí lưu kho. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đối với thị trường Mexico, đồng USD tăng giá lại là một tin tốt vì Mexico là một trong số ít nước được nhận lượng kiều hối rất lớn từ Mỹ. Do vậy, tiêu dùng thực phẩm của thị trường này cũng sẽ ít bị ảnh hưởng hơn so với các thị trường khác.

Xuất khẩu sang 2 thị trường còn lại trong top 5 là Brazil và Thái Lan đều tăng 2 con số trong tháng 7 với mức tăng lần lượt là 40% và 34% so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, trong tháng 7/2022, có nhiều thị trường bứt phá về nhập khẩu cá tra Việt Nam như Canada: Tăng gấp hơn 4 lần, Hong Kong tăng 114%, Australia tăng 143%, Singapore tăng gấp hơn 2 lần, Philipinnes tăng gấp 3,5 lần… Điều này cho thấy, xuất khẩu cá tra của Việt Nam còn nhiều cơ hội gia tăng tại các thị trường nhỏ khác.