Nâng cao tiêu chuẩn và quy chuẩn quốc gia đảm bảo phù hợp với quốc tế

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thưTrần Cẩm Tú vừa ký ban hành Kết luận số 207-KL/TW ngày 10/11/2025 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW, ngày 22/1/2019 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và trách nhiệm quản lý của Nhà nước đối với công tác bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Tại kết luận này, Ban Bí thư yêu cầu các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, cơ quan quản lý nhà nước các cấp tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ và giải pháp được nêu trong Chỉ thị số 30-CT/TW.

Đồng thời, thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và trách nhiệm quản lý của Nhà nước đối với công tác bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong tình hình mới.

Nâng cao tiêu chuẩn và quy chuẩn quốc gia đảm bảo phù hợp với quốc tế (Ảnh minh họa)

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm được nêu trong kết luận là rà soát, xây dựng, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, kịp thời công khai thông tin, tuyên truyền đến các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp nắm bắt, thực hiện; nghiên cứu có lộ trình nâng cao tiêu chuẩn, quy chuẩn của Việt Nam bảo đảm tương xứng, phù hợp các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế.

Liên quan tới công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn tại Việt Nam, ngày 14/6/2025, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật. Luật là bước hoàn thiện khung pháp lý quan trọng, giúp Việt Nam nâng cao chất lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu hội nhập sâu rộng và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Một trong những thay đổi căn bản của Luật là hệ thống hóa và làm rõ khái niệm, phạm vi, nguyên tắc áp dụng, cũng như cách thức công bố tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.

Luật cũng lần đầu tiên luật hóa khái niệm “hàng rào kỹ thuật trong thương mại”, góp phần làm rõ giới hạn và nguyên tắc xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn không trở thành rào cản bất hợp lý trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng với các FTA.

Một điểm mới nổi bật trong Luật là quy định về xây dựng Chiến lược tiêu chuẩn quốc gia tại Điều 8a. Đây là công cụ mang tính dài hạn nhằm định hướng tổng thể, đồng bộ hóa hạ tầng tiêu chuẩn kỹ thuật, tích hợp từ trung ương đến địa phương, gắn với các mục tiêu phát triển bền vững, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Chiến lược nhấn mạnh đến các tiêu chuẩn phục vụ công nghệ chiến lược, xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao, xây dựng tiêu chuẩn hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, từ đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong xu thế chuyển đổi số toàn diện, Luật bổ sung Điều 8c quy định về Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng - một nền tảng số thống nhất, hiện đại, kết nối với các hệ thống dữ liệu khác của Chính phủ.

Đây sẽ là công cụ hỗ trợ quan trọng cho quản lý nhà nước, cho phép truy cập công khai dữ liệu tiêu chuẩn, tổ chức đánh giá sự phù hợp, công bố hợp chuẩn - hợp quy, và quản lý phương tiện đo. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, giảm thiểu thủ tục hành chính mà còn góp phần nâng cao hiệu quả giám sát và quản lý nhà nước, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thông tin kỹ thuật một cách minh bạch, kịp thời.

Có thể thấy, việc Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật  được thông qua là bước hoàn thiện khung pháp lý quan trọng, giúp Việt Nam nâng cao chất lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu hội nhập sâu rộng và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, trong những năm qua, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia thường xuyên được rà soát, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn và mức độ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế.

Tính đến năm 2024, đã có hơn 14.000 tiêu chuẩn quốc gia, gần 800 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia được công bố. Tỷ lệ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực đạt trên 60%. Công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn tại các bộ, ngành, địa phương được đẩy mạnh.

Việc nâng cao tiêu chuẩn và quy chuẩn quốc gia phù hợp với quốc tế không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật, mà còn là chiến lược quốc gia về năng suất, chất lượng và hội nhập. Đây chính là nền tảng để Việt Nam xây dựng thương hiệu quốc gia mạnh, nâng cao sức cạnh tranh và khẳng định vị thế trên trường quốc tế trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.