Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án liên quan đến thu tiền sử dụng đất

Bộ Tài chính vừa hoàn thiện dự thảo sửa đổi Nghị định 103 về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Theo dự thảo lần này, ngoài phương án giữ nguyên khoản thu bổ sung 5,4% trên số tiền sử dụng đất phải nộp (như dự thảo lần trước và quy định hiện hành), Bộ đã thêm hai phương án khác.

Phương án thứ nhất là bỏ hoàn toàn quy định về khoản thu bổ sung tiền sử dụng đất, giao Chính phủ xem xét tại quá trình sửa đổi Luật Đất đai 2024, do đây là nội dung phức tạp, nhạy cảm và có tác động lớn đến ngân sách cũng như doanh nghiệp.

Phương án 2 là giữ quy định thu bổ sung nhưng điều chỉnh giảm mức thu xuống còn 3,6% mỗi năm, được tính toán dựa trên trung bình cộng của ba chỉ số: lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1-6 tháng, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và tỷ lệ lạm phát trung bình giai đoạn 2014-2024.

Bộ Tài chính đánh giá việc điều chỉnh theo hai phương án xử lý khoản thu bổ sung tiền sử dụng đất, nội dung từng gây tranh cãi thời gian qua, giúp hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người sử dụng đất.

Trước đó, dự thảo cũ của Bộ Tài chính đề xuất mức truy thu 5,4% mỗi năm tính trên số tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp trong thời gian chưa xác định nghĩa vụ tài chính. Tuy nhiên, mức thu này bị nhiều doanh nghiệp và hiệp hội phản đối do không phản ánh đúng thực tế. Nhiều địa phương cũng kiến nghị giảm mức thu và đánh giá mức 5,4% chưa phù hợp, có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh thị trường đang cần phục hồi.

Trước đó, Hiệp hội bất động sản TP HCM (HoREA) cũng đề xuất bỏ quy định truy thu tiền sử dụng đất với giai đoạn chậm xác định trước ngày 1/8/2024, thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực. Hiệp hội kiến nghị trừ đi 180 ngày, tương ứng thời hạn tối đa UBND cấp tỉnh được phép ban hành giá đất, khỏi thời gian tính truy thu để đảm bảo công bằng cho doanh nghiệp.

HoREA cũng lưu ý tiền sử dụng đất thực chất là một khoản đầu tư trả trước được tính vào giá bán. Nếu truy thu bổ sung, chi phí sẽ bị đẩy sang người tiêu dùng, làm giảm khả năng tiếp cận nhà ở và gây lệch pha cung - cầu trên thị trường.

HoREA cũng nhấn mạnh rằng nghĩa vụ tài chính chỉ nên phát sinh sau khi có thông báo chính thức từ cơ quan thuế. Việc tính truy thu hồi tố từ thời điểm giao đất sẽ khiến nhiều doanh nghiệp phải gánh thêm chi phí không chính đáng. Đặc biệt, trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chậm xác định nghĩa vụ tài chính đến từ sự chậm trễ của cơ quan quản lý nhà nước, chứ không phải lỗi của doanh nghiệp.

Theo HoREA, tiền sử dụng đất là khoản đầu tư trả trước, đã được tính vào giá thành sản phẩm. Việc truy thu thêm sẽ khiến giá bán tăng, ảnh hưởng đến người tiêu dùng và làm lệch cán cân cung – cầu trên thị trường bất động sản.

Vì vậy, việc điều chỉnh quy định truy thu, theo Hiệp hội, là cần thiết để vừa tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, vừa bảo đảm sự công bằng trong thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.