“Cạn” căn hộ bình dân
Theo Báo cáo thị trường bất động sản TPHCM của Savills Việt Nam cho thấy, trong quý II/2024, nguồn cung căn hộ mới trong quý tăng 78% so với quý trước và 199% so với năm trước, lên 1.125 căn từ một dự án mới và 8 đợt mở bán tiếp theo, trong đó hạng B chiếm 70% thị phần nguồn cung.
Nguồn cung sơ cấp trong 6 tháng đầu năm 2024 ở mức 6.690 căn. Trong đó, hạng B chiếm 56% thị phần, tiếp theo là hạng C (40% thị phần) và hạng A (4% thị phần). Nguồn cung sơ cấp chủ yếu tập trung ở phía Đông (TP. Thủ Đức) với 57% thị phần và phía Tây (Bình Tân, Bình Chánh) với 29% thị phần.
Bà Giang Huỳnh - Giám đốc Nghiên cứu và S22M của Savills Việt Nam cho biết, thị trường đang trở lại quỹ đạo phục hồi với lượng giao dịch tăng 655% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy niềm tin của thị trường. Quý II/2024 ghi nhận 2.288 căn được giao dịch thành công, chiếm 70% tổng lượng giao dịch bán trong nửa đầu năm nhờ lãi suất cho vay giảm, pháp lý sản phẩm rõ ràng và các chính sách bán hàng hiệu quả. Trong nửa đầu năm, giá bán căn hộ sơ cấp trung bình đạt 72 triệu đồng/m2.
Đáng chú ý, Savills lưu ý nguồn cung căn hộ dưới 3 tỷ đồng (theo đơn vị này đây là loại hình căn hộ bình dân) đang ngày càng khan hiến tại TP HCM, chỉ chiếm 18% nguồn cung sơ cấp trong 6 tháng, chủ yếu nằm cách trung tâm thành phố trên 10 km. Hiện nay, căn hộ dưới 3 tỷ đồng được xem là phân khúc bình dân. Các chuyên gia phân tích khả năng chi trả sẽ là thách thức lớn cho thị trường khi phân khúc này chỉ chiếm chưa đầy 5% nguồn cung căn hộ ba năm tới.
Theo bà Giang Huỳnh, thị trường thứ cấp trong giai đoạn vừa qua cũng diễn biến tích cực hơn trong bối cảnh nguồn cung bàn giao hạn chế và sản phẩm sơ cấp nhỏ giọt. Năm 2024, nhiều dự án hạng B và hạng C sẽ có mức tăng giá thứ cấp mạnh.
Trong khi đó, các dự án hạng sang sau khi đặt mức giá cao vào năm 2023 đang phải chịu một số áp lực trên thị trường thứ cấp. Theo vị trí, các quận có kết nối tốt nhờ cơ sở hạ tầng được cải thiện và nguồn cung bàn giao thấp có mức tăng giá thứ cấp mạnh.
“Với bối cảnh hiện nay, hầu hết các căn hộ giá rẻ ở TP HCM đều đã được bán, nguồn cung hiện hữu và tương lai rất hạn chế. Nguồn cung mới và tương lai của nhà ở giá rẻ chủ yếu sẽ được giới thiệu ở Bình Dương, khu vực giáp ranh với TP HCM”, bà Giang Huỳnh nói.
Ngoài TP HCM, cũng theo Savills, tại Hà Nội, trong quý II/2024 không có nguồn cung mới nào dưới 45 triệu đồng/m2. Kể từ năm 2020, nguồn cung sơ cấp Hạng C đã giảm 45% mỗi năm. Hạng C sẽ đóng góp 25% nguồn cung tương lai. Thành phố Hà Nội ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng, tạo ra nhu cầu bất động sản trước mắt và nền tảng tăng trưởng lâu dài. Các dự án trọng điểm có thể mở ra các lựa chọn nhà ở giá phải chăng tại khu vực ngoại thành và các tỉnh lân cận.
Savills dự báo, trong nửa cuối năm 2024, 8 đợt mở bán mới và giai đoạn tiếp theo của 2 dự án sẽ cung cấp 13.460 căn hộ Hạng B. Sẽ không có nguồn cung Hạng A và Hạng C mới; Nam Từ Liêm, Hà Đông và Gia Lâm sẽ cung cấp 93% thị phần.
Từ năm 2025 trở đi, gần 100.000 căn từ 105 dự án sẽ được đưa ra thị trường. Các dự án lớn trong tương lai bao gồm Vinhomes Cổ Loa (385ha), Thành phố thông minh Bắc Hà Nội (272ha) và Vinhomes Wonder Park (133ha). Các dự án lớn sẽ đóng góp 40% nguồn cung tương lai.
Savills dự báo, tới cuối năm 2024, mười ba dự án sẽ cung cấp tổng cộng 2.951 căn, đa số sẽ ở quận Đông Anh với 34% nguồn cung tương lai. Quận Hà Đông theo sau với 19% và quận Hoài Đức với 16%.
"Thị trường bất động sản đang cho thấy dấu hiệu hồi phục, do các luật sửa đổi đã được thông qua vào đầu năm 2024 và sẽ có hiệu lực sớm từ tháng 8 năm 2024, cũng như sự phát triển cơ sở hạ tầng và nguồn cung lớn từ các đại dự án trong các năm tới", Savills nhận định.
Giải pháp tăng nguồn cung
Theo dự báo của Savills, tại TP HCM trong nửa cuối năm 2024, dự kiến sẽ có 883 căn nhà thấp tầng được tung ra thị trường, chủ yếu từ các giai đoạn tiếp theo của các dự án hiện hữu. Những sản phẩm có giá trên 20 tỷ đồng sẽ chiếm đến 80% nguồn cung tương lai.
Đến năm 2026, nguồn cung tương lai dự kiến sẽ đạt 4.663 căn, chủ yếu tập trung ở các khu vực Quận 2, Bình Chánh và Nhà Bè. Với quỹ đất khan hiếm và sự hỗ trợ từ cơ sở hạ tầng, giá nhà tại TP HCM đã tăng gấp ba lần trên thị trường sơ cấp và gấp đôi trên thị trường thứ cấp trong vòng 5 năm qua. Giá bán tăng đã đẩy những người mua nhà với mục đích ở thực sang các tỉnh lân cận để có nhiều sự lựa chọn phù hợp hơn.
Có thể thấy, nguồn cung căn hộ bình dân là vấn đề nan giải không chỉ tại TP HCM mà còn là bài toán khó với cả thị trường. Mà ở đó, các chuyên gia đánh giá việc phát triển nhà ở xã hội chính là “lời giải” cho bài toán nguồn cung nhà ở bình dân.
Nhằm thực hiện mục tiêu phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2030, cũng như góp ý vào Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đang được xây dựng, Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) đã có văn bản đề xuất dự án nhà ở xã hội được điều chỉnh tăng mật độ xây dựng hoặc hệ số sử dụng đất lên tối đa 1,5 lần và quy định hoán đổi quỹ đất 20% ở vị trí khác có giá trị tương đương để tăng nguồn cung và kéo giảm giá thành nhà ở xã hội.
Theo HoREA, thị trường bất động sản hiện nay vừa thiếu nguồn cung sản phẩm nhà ở, vừa “lệch pha” về phân khúc nhà ở cao cấp, rất thiếu nhà ở thương mại giá vừa túi tiền và nhà ở xã hội, nên với quy định dự án nhà ở xã hội được điều chỉnh tăng hệ số sử dụng đất hoặc mật độ xây dựng lên tối đa 1,5 lần sẽ có tác động tích cực góp phần điều chỉnh cơ cấu sản phẩm nhà ở và kéo giảm giá nhà trên thị trường bất động sản.
Liên quan đến quy định về trường hợp bố trí quỹ đất nhà ở xã hội đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, đại diện HoREA cho rằng, việc quy định “bố trí quỹ đất nhà ở xã hội” đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại phải bảo đảm nguyên tắc “có giá trị tương đương” với giá trị của quỹ đất phải dành để xây dựng nhà ở xã hội của dự án, không thể áp dụng “có diện tích đất ở tương đương với quỹ đất nhà ở xã hội”(hoán đổi).
HoREA nhận thấy, khoản 2 Điều 83 Luật Nhà ở 2023 quy định bố trí quỹ đất nhà ở xã hội đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại tại đô thị đó đã quy định rất uyển chuyển, linh hoạt.
Do vậy, Hiệp hội đề nghị quy định bố trí quỹ đất nhà ở xã hội ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại có vị trí trong cùng đô thị (ưu tiên bố trí tại cấp huyện đó hoặc cấp huyện liền kề) nơi có dự án đó là hợp tình hợp lý và tương đồng với cơ chế, chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023 về thực hiện dự án “cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.