Xuất hàng sang EU, doanh nghiệp Việt cần làm ăn bài bản hơn

Đó là chia sẻ của bà Nguyễn Minh Liên, Tổng Giám đốc Vinamex về kinh nghiệm xuất khẩu hàng hóa sang EU.

Tại Phiên tư vấn xuất khẩu sang Bỉ và EU do Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương) tổ chức mới đây, ông Trần Ngọc Quân, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU chia sẻ, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) là một lợi thế của Việt Nam so với các đối thủ cạnh tranh khi tiếp cận thị trường EU. Đây cơ hội rất lớn nhưng doanh nghiệp Việt Nam phải tự ý thức làm ăn bài bản, thiết lập quan hệ bền vững, đồng thời không nên tham gia vào các hành vi gian lận thương mại, chuyển tải hàng hoá để các quốc gia khác trục lợi.

Thực tế cho thấy, nông thuỷ sản Việt Nam đã và đang từng bước được nhận diện trên thị trường EU. Đặc biệt, Hiệp định EVFTA đã giúp nông, thuỷ sản Việt Nam có nhiều lợi thế trước các đối thủ cạnh tranh trên thị trường có yêu cầu cao này.

Theo ông Quân, nhu cầu tiêu thụ thuỷ sản của EU là 24,5kg/người/năm. Hàng năm, khối thị trường này nhập khẩu khoảng 30 tỷ USD giá trị từ ngoại khối đối với mặt hàng này.

EVFTA có hiệu lực sẽ xoá bỏ 86,5% kim ngạch trong vòng 3 năm và 90,3% trong 5 năm và 100% trong vòng 7 năm đối với thuỷ sản Việt Nam. EU cũng cấp hạn ngạch 11.500 tấn cá ngừ và 500 tấn cá viên cho Việt Nam.

Trong nhóm hàng thuỷ sản, tôm của Việt Nam đặc biệt có thế mạnh, EVFTA giúp tôm sú, tôm thẻ đông lạnh từ mức thuế 4,2% theo GSP về 0%. Điều này giúp tôm Việt Nam chiếm lợi thế cạnh tranh tuyệt đối trước mặt hàng cùng loại đến từ Thái Lan, Trung Quốc, Ecuador (chịu thuế 12%), kể cả Ấn Độ và Indonesia (chịu thuế 4,2%).

Với ngành hàng rau quả và các loại nông sản khác như cà phê, điều, gạo… dù thị trường EU có nhu cầu lớn nhưng yêu cầu chất lượng sản phẩm rất cao, trong khi doanh nghiệp Việt Nam còn yếu về khâu bảo quản và chịu sự cạnh tranh quyết liệt từ các quốc gia khác.

Ông Quân cũng lưu ý, đối với hàng nông sản thực phẩm, hầu hết các quy định tại các quốc gia trong khu vực EU là tương đồng, cần chú trọng 2 quy định là Luật Thực phẩm chung và quy định luật hạn chế các hoá chất và chất gây ô nhiễm tồn dư.

Riêng với quy định dư lượng thốc bảo vệ thực vật trong sản phẩm (MRL), mức giới hạn là 0,01mg/kg. MRL thay đổi theo các hoạt chất khác nhau, sản phẩm tươi và sản phẩm chế biến cũng khác nhau. Một số nước như Đức, Áo, Anh, Hà Lan, Bỉ áp dụng mức MRL chặt chẽ và cao hơn quy định của EU.

Ngoài việc đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng, quy định về bao bì, tiếp thị, EU còn có một số quy định cá biệt mới; trong đó, các sản phẩm tổng hợp sẽ được xem như là sản phẩm động vật cần xem xét và phê duyệt.

Tần suất kiểm tra rau gia vị của Việt Nam là 50%, thanh long là 10%. Đặc biệt là chính sách Green Deal trong nông nghiệp, chính sách từ trang trại tới bàn ăn; trong đó nội dung cơ bản của Green Deal là đảm bảo tính bền vững trong sản xuất với việc bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái, cung cấp năng lượng sạch, giá cả hợp lý và an toàn….

Về phía doanh nghiệp thu mua hàng hoá Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Bỉ và EU, bà Nguyễn Minh Liên, Tổng Giám đốc Công ty Vinamex, cho biết, thị trường EU thực hiện hậu kiểm, hàng hoá được vào hệ thống phân phối, cơ quan chức năng mới đi lấy mẫu và kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm. Trường hợp không đạt tiêu chuẩn, hàng hoá bị thu hồi, tiêu huỷ hoặc gửi trả lại nhà sản xuất.

Trong hợp đồng, nhà nhập khẩu EU thường yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm cho đến khi tới tay người tiêu dùng. Và thực tế, không ít doanh nghiệp sản xuất trong nước đã phải chịu phạt, mất thêm chi phí do sản phẩm không đảm bảo chất lượng.

“Vì vậy, doanh nghiệp Việt Nam nên chú trọng đúng mức với vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm khi đưa hàng hoá sang thị trường Bỉ và EU. Doanh nghiệp trong nước phải làm việc kỹ với nhà nhập khẩu về nhãn hàng, chất lượng sản phẩm, bao bì đóng gói, kiểm tra hợp đồng… tránh thất thoát và thiệt hại cho các bên”, bà Minh Liên nhấn mạnh. 

Từ thực tế kinh doanh, bà Nguyễn Minh Liên cũng chia sẻ, siêu thị lớn tại EU không nhập khẩu trực tiếp hàng hoá từ Việt Nam, do vậy để đưa hàng hoá vào thị trường này, doanh nghiệp trong nước nên hợp tác với nhà nhập khẩu EU cho phép ký gửi hàng hoá tại kho.

“Sử dụng phương thức này, doanh nghiệp có thể mất thêm chi phí lưu kho, tiền hàng sẽ thu chậm hơn nhưng sẽ chắc và an toàn hơn khi thâm nhập thị trường”, bà Nguyễn Minh Liên nói.

Chia sẻ cơ hội xuất khẩu sang Bỉ, bà Nguyễn Thị Thu Thuỷ, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến xuất khẩu, Cục Xúc tiến thương mại cho hay, Bỉ hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của Việt Nam trong EU, trao đổi thương mại hai chiều đạt gần 3 tỷ euro/năm theo số liệu từ phía EU. Với hệ thống giao thông, cầu cảng hiện đại cùng vị trí thuận lợi, Bỉ trở thành cánh cửa thuận lợi cho hàng hoá Việt Nam, trong đó có mặt hàng nông, thuỷ sản thâm nhập thị trường EU.