Vụ án “con ruồi 500 triệu”: Tòa án Tối cao xem xét theo thủ tục Giám đốc thẩm

Luật sư Kiều Hưng và đồng nghiệp trong lần dự phiên tòa Phúc thẩm

Trong đơn khiếu nại theo thủ tục giám đốc thẩm gửi tới TAND Tối cao và Viện KSND Tối cao, LS Kiều Hưng cho rằng bản án sơ thẩm tuyên Võ Văn Minh 7 năm tù về tội “Cưỡng đoạt tài sản” theo điểm a khoản 4 điều 135 Bộ luật hình sự và bản án phúc thẩm tuyên y án sơ thẩm là chưa có cơ sở vững chắc, không tương xứng với tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi.

Theo đó, LS Kiều Hưng đã nêu ra 5 luận điểm cơ bản tóm tắt để chứng minh cho nội dung khiếu nại của mình là có căn cứ:

Thứ nhất, dấu hiệu là “thủ đoạn khác nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác” để buộc tội Võ Văn Minh là không nguy hiểm và chưa rõ nét.

LS Hưng dẫn chứng theo diễn biến vụ việc đến ngày 5/12/2014 (2 ngày sau khi phát hiện chai nước có ruồi) thì Võ Văn Minh điện thoại cho Tân Hiệp Phát (THP) thông báo đang giữ chai nước và yêu cầu đưa 1 tỉ đồng, nếu không sẽ cung cấp thông tin cho báo chí, chương trình 60S và in, phát tờ rơi. Quá trình thương lượng diễn ra 5 lần, trong đó có 3 lần lập thành biên bản làm việc trực tiếp và 2 lần điện thoại (THP chủ động ghi âm), kéo dài đến 52 ngày.

Toàn bộ các lời khai, nội dung ghi âm các cuộc hội thoại và được thẩm vấn, công bố công khai tại phiên tòa liên quan đến quá trình 52 ngày này cho thấy, Minh không quen biết báo chí, không gặp gỡ báo chí, chưa in ấn tờ rơi, không biết chương trình 60S là của đài truyền hình nào? Không hiểu biết mạng xã hội, không có điện thoại di động thông minh (Smartphone), không rành internet…

Những lời được cho là thủ đoạn của Minh như dọa sẽ đưa thông tin lên báo đài, in, phát tờ rơi chưa thể hiện trên thực tế, mà cũng không có đủ điều kiện, kỹ năng để thực hiện. Thủ đoạn không tiến triển theo quy luật tâm lý thông thường của hành vi cưỡng đoạt từ mức độ thấp đến mức độ cao, từ nhẹ nhàng đến quyết liệt và không thay thế phương thức hù dọa khác “nặng ký” hơn để THP nhanh chóng giao tiền.

Theo văn bản, đơn khiếu nại của LS Kiều Hưng đang được Viện KSND Tối cao xem xét

Thứ hai, Tân Hiệp Phát không bị uy hiếp tinh thần

Khi được luật sư thẩm vấn tại tòa, vì sao Minh lại giảm số tiền thương lượng từ 1 tỷ xuống 600 triệu, rồi chốt 500 triệu, Minh nói do nhân viên THP nói giá này cao quá, cần bớt xuống. Điều đó cho thấy, THP đã dẫn dụ và hoàn toàn kiểm soát được Minh trong quá trình thương lượng.

Trong suốt quá trình 52 ngày, ngoại trừ sau lần chốt giá cuối cùng, THP đã không dùng biện pháp mạnh như báo công an, hay nhanh chóng chấp nhận yêu cầu của Minh, mà vẫn bình tĩnh và chậm rãi thương lượng kéo dài với Minh. Điều đó chứng tỏ, những “điều kiện” mà Minh đưa ra để thương lượng với THP không có gì là nguy hiểm, không làm cho THP bị uy hiếp như nhân viên THP khai báo.

Quá trình điều tra, truy tố, xét xử và xử lý truyền thông, THP đều khẳng định chắc chắn 100% chai nước có ruồi là không phải của mình, vậy tại sao phải đi thương lượng với Minh? Bên cạnh đó, thực tiễn lịch sử chứng minh, THP có kinh nghiệm giải quyết những vụ tương tự, nên cho rằng mình bị Minh uy hiếp và lo sợ là không có căn cứ.

Bức ảnh Võ Văn Minh ôm con tại tòa khiến nhiều người nhói lòng

Thứ ba, Ls Kiều Hưng cho rằng Võ Văn Minh không có ý thức phạm tội

Lời khai của Minh từ Bút lục 166 đến 191 đều thể hiện rất thành khẩn, thật thà và có một điểm chung là không biết hành vi của mình là phạm tội, chỉ nghĩ đó là sự trao đổi tương xứng, một thương hiệu lớn sản xuất một chai nước ruồi, muốn che giấu lỗi này thì phải đánh đổi một khoản chi phí, còn không thì bị thiệt hại.

Điều này cũng rất phù hợp, khi THP đưa Minh vào một cuộc thương lượng, dựa trên sự kích thích lòng tham của Minh, và Minh vẫn hồn nhiên đặt bút ký Biên bản thỏa thuận và biên nhận tiền, rồi giao trả chai nước có ruồi cho THP cho đến khi mình bị bắt.

Thứ tư, tình tiết định khung hình phạt là không chính xác

Tòa sơ thẩm lấy số tiền 500 triệu thỏa thuận thành để xác định đó là số tiền chiếm đoạt làm tình tiết định khung là không chính xác, bởi, Tội cưỡng đoạt tài sản có cấu thành hình thức, hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc để định tội. Số tiền chiếm đoạt không cần xảy ra trên thực tế mà chỉ cần trong ý thức cũng đã cấu thành tội phạm.

Tuy nhiên, số tiền 500 triệu lại là kết quả của một quá trình thương lượng, tức nó hình thành bởi cả ý thức của cả Võ Văn Minh và những nhân viên THP. Nếu gượng ép cho rằng, Minh có ý thức chiếm đoạt 500 triệu thì phải đưa những người tham gia chốt giá với Minh vào vụ án với vai trò đồng phạm mới chính xác. Bởi như đã phân tích, họ không phải là đối tượng bị uy hiếp trong tội danh, nhưng họ lại tham gia vào quá trình thương lượng, thu thập chứng cứ để kết tội Minh, có phải họ đã giúp sức cho Minh phạm tội?

LS Hưng cho rằng đây là điểm mấu chốt quan trọng cần phải quan tâm để xác định sự thật khách quan của vụ việc. Vì bị cáo buộc số tiền chiếm đoạt quá lớn nên mức án dành cho Minh mới nặng nề, khiến các cấp tố tụng phải lúng túng như vậy!

Thứ năm, vi phạm tố tụng

Điều tra viên Trần Trí Tâm là người nhận đơn tố cáo của Tân Hiệp Phát (ngày 23/1/2015), rồi cũng chính Tâm đi bắt Võ Văn Minh (27/1) và sau đó mới có quyết định phân công làm điều tra viên chính (ngày 4/2/2015), như vậy khi đi bắt Võ Văn Minh thì điều tra viên hoạt động với tư cách gì? LS Hưng cho rằng có sự vi phạm tố tụng nghiêm trọng trong vấn đề này.

Bên cạnh đó, kết quả giám định chai nước có ruồi của Phân viện Khoa học Hình sự tại TP.HCM đã kết luận: “…Phát hiện thấy dấu vết biến dạng nắp chai nước nhãn hiệu Number One …, phát hiện dấu vết trượt xước lạ bên trong nắp chai nước…”. Kết luận này không phù hợp với các chứng cứ khác của vụ án, cụ thể là:

Chai nước có ruồi đã không được nhập vào kho vật chứng trong suốt 6 ngày từ ngày 27/1/2015 đến ngày 3/2/2015. Vậy nó đã được bảo quản, quản lý như thế nào? Có gì để đảm bảo chai nước có ruồi được đem đi giám định của của Võ Văn Minh giao.

LS Hưng cho rằng có bằng chứng khẳng định chai nước đã có sự thay đổi trước và sau khi giám định, và điều này chưa được hai cấp tòa làm rõ.

Hoạt động hỏi cung cũng là vấn đề cần thiết để xem xét khi tại Biên bản hỏi cung bị can ngày 12/3/2015, Cơ quan CSĐT đã cho phép LS Nguyễn Đức Hoàng – Người bảo vệ quyền và lợi ích cho THP, đồng thời cũng là người tố cáo Minh được dự cung đối với bị cáo Minh là vi phạm nghiêm trọng tố tụng.

Trong đơn khiếu nại theo thủ tục Giám đốc thẩm, LS Kiều Hưng viết: “Trong suốt phần thẩm vấn tại phiên phúc thẩm, HĐXX và vị đại diện VKS chỉ xét hỏi bị cáo Minh, không hỏi đại diện THP và giám định viên. Nội dung thẩm vấn với Minh thì chỉ xoay quanh vấn đề đạo đức làm người, với thái độ gắt gỏng. Trong khi đó bị cáo đang kêu oan, những tình tiết quan trọng cần được làm rõ thì không xét hỏi như: Có hay không THP gài bẫy Minh? Có hay không THP bị uy hiếp tinh thần? Thủ đoạn của Minh có nguy hiểm hay không?”

 Thế Mỹ - Lê Phong