QCVN 86:2024/BGTVT về khí thải mức 4 đối với xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới

Trong nhiều năm qua, tình trạng ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh luôn ở mức báo động. Các báo cáo quan trắc môi trường liên tục cho thấy nồng độ bụi mịn PM2.5, khí CO, NOx vượt ngưỡng khuyến cáo, nhiều thời điểm đứng trong nhóm thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là lượng khí thải từ các phương tiện giao thông, đặc biệt là ô tô sử dụng động cơ đốt trong.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, phát thải từ phương tiện cơ giới chiếm tới 70% tổng lượng ô nhiễm không khí đô thị, góp phần gây suy giảm chất lượng không khí, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, làm gia tăng các bệnh hô hấp, tim mạch và đồng thời thúc đẩy biến đổi khí hậu toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, việc siết chặt tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô trở thành yêu cầu tất yếu, vừa để bảo vệ môi trường sống của người dân, vừa để thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải khí nhà kính. Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây) đã ban hành QCVN 86:2024/BGTVT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải mức 4 đối với xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới, thay thế cho phiên bản cũ.

Quy chuẩn này có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, quy định tất cả ô tô mới lưu thông tại Việt Nam phải đáp ứng ngưỡng phát thải tương đương tiêu chuẩn Euro 4 – vốn đang được nhiều quốc gia áp dụng rộng rãi.

Ô tô mới cần phải đáp ứng yêu cầu theo quy chuẩn khí thải 4. Ảnh minh họa

So với quy chuẩn trước đây, QCVN 86:2024/BGTVT đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn về giới hạn phát thải các chất độc hại, buộc các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô phải đầu tư công nghệ sạch, nâng cấp động cơ và hệ thống xử lý khí thải. Đây không chỉ là bước đi quan trọng trong quản lý chất lượng phương tiện giao thông, mà còn được coi là nền tảng để tiến tới áp dụng mức khí thải cao hơn (Euro 5, Euro 6) trong những năm tới.

Theo quy định, khí thải ô tô sẽ được kiểm soát nghiêm ngặt ở các thông số: Hydrocacbon (HC), oxit nitơ (NOx), carbon monoxit (CO) và hạt bụi PM. Mức giới hạn mới được đánh giá khắt khe hơn nhiều so với tiêu chuẩn cũ, buộc các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu ô tô phải đầu tư công nghệ xử lý khí thải, cải tiến động cơ, sử dụng nhiên liệu sạch hơn.

Điểm đáng chú ý là quy chuẩn cũng quy định rõ phương pháp thử nghiệm, thiết bị kiểm tra và trách nhiệm của nhà sản xuất, cơ quan kiểm định. Tất cả xe trước khi xuất xưởng hoặc thông quan nhập khẩu đều phải được chứng nhận hợp chuẩn khí thải. Những xe không đạt sẽ không được phép lưu thông.

Các chuyên gia nhận định, việc áp dụng QCVN 86:2024/BGTVT sẽ giúp giảm đáng kể lượng khí độc hại phát thải ra môi trường, đặc biệt là bụi mịn PM2.5 – nguyên nhân chính gây các bệnh hô hấp mãn tính. Đồng thời, quy chuẩn này cũng tạo áp lực để ngành công nghiệp ô tô chuyển đổi nhanh hơn sang các công nghệ thân thiện môi trường như xe hybrid, xe điện.

Tuy nhiên, việc thực thi quy chuẩn cũng đặt ra thách thức lớn. Doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu xe cần đầu tư mạnh cho công nghệ động cơ, hệ thống xử lý khí thải, đồng thời đảm bảo nguồn cung nhiên liệu đáp ứng tiêu chuẩn. Người tiêu dùng cũng có thể phải chịu chi phí cao hơn khi mua xe, nhưng đổi lại sẽ được hưởng lợi từ môi trường sống trong lành hơn.

QCVN 86:2024/BGTVT không chỉ là bước tiến kỹ thuật, mà còn là cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong nỗ lực giảm phát thải, thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và các cam kết quốc tế về khí hậu. Với việc siết chặt kiểm soát khí thải, Việt Nam đang đi theo xu hướng chung của thế giới, hướng đến giao thông xanh, sạch và an toàn hơn. Đây là tín hiệu tích cực cho cả môi trường và sức khỏe cộng đồng trong những năm tới.