Quy chuẩn về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế

Việt Nam đã chính thức ban hành QCVN 123:2024/BGTVT – quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về ghế an toàn cho trẻ em trên ô tô, sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2026. Quy chuẩn này đánh dấu bước tiến lớn trong hệ thống tiêu chuẩn an toàn giao thông của nước ta, khi lần đầu tiên thiết bị an toàn dành cho trẻ em được chuẩn hóa rõ ràng theo 5 nhóm cân nặng. Đây là căn cứ quan trọng để kiểm soát chất lượng sản phẩm, đồng thời giúp phụ huynh lựa chọn ghế phù hợp với từng độ tuổi và thể trạng của trẻ.

Quy chuẩn mới nhấn mạnh vào việc phân loại chi tiết các thiết bị an toàn cho trẻ em (CRS - Child Restraint System) thành 5 nhóm dựa trên cân nặng của trẻ, đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối ưu.

Cụ thể, Nhóm 0 dành cho trẻ em có cân nặng dưới 10kg và Nhóm 0+ dành cho trẻ em có cân nặng dưới 13kg. Nhóm I phù hợp với trẻ em có cân nặng từ 9kg đến 18kg. Hai nhóm cuối cùng là Nhóm II (từ 15kg đến 25kg) và Nhóm III (từ 22kg đến 36kg). Việc phân chia rõ ràng này giúp người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn thiết bị phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.

Quy chuẩn kỹ thuật về ghế an toàn cho trẻ em trên xe ô tô tại Việt Nam đã tiệm cận với hệ thống tiêu chuẩn quốc tế

Bên cạnh hệ thống CRS truyền thống, quy chuẩn mới còn đề cập đến Hệ thống ghế trẻ em nâng cao ECRS, bao gồm các hệ thống tích hợp ISOFIX toàn diện (i-Size). ISOFIX là hệ thống giữ cố định thiết bị an toàn cho trẻ em lên ô tô bằng các neo cố định trên xe và cơ cấu khóa tương ứng trên ghế trẻ em. Hệ thống này còn kết hợp với cơ cấu chống xoay như dây buộc hoặc chân đỡ để tăng cường độ an toàn.

Quy chuẩn cũng đặt ra các yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng và an toàn đối với thiết bị, nhằm tránh nguy cơ lắp đặt sai và hư hỏng. Cụ thể, khóa an toàn phải được thiết kế dễ thao tác, có nút nhấn mở khóa màu đỏ và phải luôn đóng ở mọi vị trí, ngay cả khi dây đai không căng. Chiều rộng tối thiểu của dây đai tại điểm tiếp xúc với trẻ em là 25mm. Cuối cùng, ghế trẻ em phải có nhãn cố định thể hiện rõ giới hạn cân nặng/chiều cao phù hợp, hướng lắp đặt và các cảnh báo an toàn bằng tiếng Việt.

Trong bối cảnh Việt Nam áp dụng quy chuẩn mới, có thể thấy nhiều điểm tương đồng với hệ thống tiêu chuẩn của các quốc gia phát triển. Chẳng hạn, châu Âu sử dụng bộ tiêu chuẩn UN-ECE từ lâu, với hai chuẩn phổ biến: R44/04 và R129 (i-Size). R44/04 cũng phân chia ghế trẻ em theo cân nặng – một cách tiếp cận tương tự QCVN 123:2024/BGTVT.

Còn tại thị trường Mỹ, quy định dành cho ghế trẻ em được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn FMVSS 213, quy định này vốn tập trung kiểm nghiệm độ va chạm trước và va chạm bên, đồng thời đánh giá khả năng cố định ghế bằng dây đai hoặc hệ thống LATCH. Điểm đáng chú ý là Mỹ yêu cầu thử nghiệm với nhiều kiểu ghế ngồi ô tô và nhiều tình huống giả lập nhằm đảm bảo ghế không bật khỏi điểm neo và bảo vệ vùng đầu và vùng cổ của trẻ, vốn là điểm dễ tổn thương nhất. Một số tiêu chí về độ rộng dây đai, độ bền khóa an toàn và cảnh báo sử dụng cũng tương đồng với các quy định trong bản quy chuẩn tại Việt Nam.

Nhiều quốc gia châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore cũng đã áp dụng các tiêu chuẩn tương thích với UN-ECE, trong đó phần lớn chuyển sang R129. Nhật Bản là nước tiên phong trong khu vực khi yêu cầu trẻ dưới 15 tháng tuổi phải ngồi ghế quay ngược chiều, tương tự quy định của châu Âu. Singapore quy định rõ trẻ dưới 1,35 m phải sử dụng ghế trẻ em.

Qua đó để thấy rằng, quy chuẩn ghế an toàn trẻ em của Việt Nam tuy mới được ban hành nhưng đã tiệm cận khá gần với các tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là ở cấu trúc phân nhóm, quy định kỹ thuật và yêu cầu ghi nhãn. Việc áp dụng từ năm 2026 sẽ chuẩn hóa thị trường sản phẩm, giảm tình trạng nhập khẩu hoặc kinh doanh thiết bị không đạt chuẩn, đồng thời giúp phụ huynh có cơ sở lựa chọn sản phẩm an toàn hơn. Đối với nhà sản xuất và nhập khẩu, việc tham chiếu thêm các tiêu chuẩn quốc tế như R129 hoặc FMVSS 213 sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo tương thích với yêu cầu kiểm định trong nước.