Đề xuất làm cao tốc Quy Nhơn - Pleiku trị giá 37.621 tỷ đồng bằng vốn đầu tư công

Sở GTVT Gia Lai vừa văn bản gửi Bộ GTVT về việc rà soát, cập nhật đề xuất phương án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.

Theo đó, Sở GTVT Gia Lai đề nghị Bộ GTVT xem xét báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho phép đầu tư tuyến đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku theo hình thức đầu tư công.

Điểm đầu của dự án nằm tại nút giao với Quốc lộ 19B (khoảng lý trình Km39+200) thuộc xã Nhơn Mỹ, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định; điểm cuối tại nút giao đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 14), thuộc TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai với tổng chiều dài tuyến 122,9 km.

Sở GTVT Gia Lai đề xuất thực hiện đầu tư Dự án theo quy mô quy hoạch 4 làn xe, tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 37.621 tỷ đồng. Dự kiến, công trình sẽ thực hiện chuẩn bị đầu tư từ năm 2024-2025; triển khai xây dựng cơ bản hoàn thành trước năm 2030.

Về tổ chức thực hiện, Sở GTVT Gia Lai đề xuất Bộ GTVT làm cơ quan chủ quản thực hiện dự án; UBND mỗi tỉnh tự thực hiện công tác giải phóng mặt bằng theo địa giới hành chính.

Trong văn bản gửi Bộ GTVT, Sở GTVT Gia Lai cho biết là đã phối hợp với Sở GTVT tỉnh Bình Định, Ban Quản lý dự án giao thông tỉnh Bình Định rà soát các nội dung được các đơn vị chức năng của Bộ GTVT tư vấn.

Sau khi rà soát nghiên cứu, đoạn tuyến qua tỉnh Bình Định có một số nội dung điều chỉnh về điểm đầu, hướng tuyến để phù hợp với quy hoạch các xã, phường đảm bảo không gian phát triển đô thị, vùng nội và ngoại thị của thị xã An Nhơn.

Cụ thể, chiều dài đoạn tuyến qua địa phận tỉnh Bình Định khoảng 37,3 km (giảm khoảng 20,2 km), lần lượt đi qua địa phận thị xã An Nhơn (xã Nhơn Mỹ) và huyện Tây Sơn (xã Tây An, Tây Bình, Bình Hòa, Bình Thành, Bình Tường và Tây Giang).

Về nút giao liên thông sau điều chỉnh, trên đoạn tuyến qua tỉnh Bình Định dự kiến bố trí 3 nút giao liên thông, gồm nút giao với Quốc lộ 19B (khoảng lý trình Km39+200) (xã Nhơn Mỹ, thị xã An Nhơn); nút giao với tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông (xã Tây An, huyện Tây Sơn) và giao với Quốc lộ 19 (xã Bình Tường, huyện Tây Sơn).

Sở GTVT Gia Lai dự kiến phân chia Dự án thành 3 đoạn. Đoạn 1 bắt đầu từ điểm đầu (Km0+000) đến hầm An Khê (Km39+300) dài 39,3Km, nằm hoàn toàn trên địa phận tỉnh Bình Định. Đoạn 2 bắt đầu từ Hầm An Khê (Km39+300) đến hết hầm Mang Yang (Km79+700) dài khoảng 40 km, nằm hoàn toàn trên địa phận tỉnh Gia Lai. Đoạn 3 bắt đầu từ Km 9+ 00 đến cuối tuyến (Km122+900) dài khoảng 43,2 km nằm hoàn toàn trên địa phận tỉnh Gia Lai.

Kết quả nghiên cứu, tính toán sơ bộ phương án tài chính Dự án cho thấy, với kịch bản mức vốn hỗ trợ của nhà nước tối đa 50% tổng mức đầu tư theo quy định của Luật PPP, Dự án không đảm bảo hiệu quả về tài chính theo quy định.

Trường hợp để Dự án hiệu quả về tài chính và thời gian thu hồi vốn với các kỳ vọng dưới 20 năm, nếu phân chia thành các dự án thành phần thì mức vốn của nhà nước cần tham gia hỗ trợ Dự án chiếm tỷ lệ từ 75% đến 85%.

Tuy nhiên, mức vốn hỗ trợ này là rất lớn, không phát huy được hiệu quả khi đầu tư theo phương thức PPP và chủ trương vốn nhà nước đóng vai trò là “vốn mồi” để thu hút các nguồn vốn xã hội hóa tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng; đồng thời phải xây dựng cơ chế đặc thù khác so với quy định của Luật PPP.

Bên cạnh đó, việc triển khai đầu tư Dự án theo phương thức PPP trong bối cảnh hiện nay chưa thể khẳng định chắc chắn triển khai thành công do còn phụ thuộc vào thị trường, đặc biệt là khả năng huy động vốn vay từ các tổ chức tín dụng.

Tham chiếu Dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn 1 hiện đang triển khai theo hình thức đầu tư công, quá trình triển khai ban đầu, Bộ GTVT cũng đã nghiên cứu đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) nhưng để Dự án hiệu quả về tài chính và thời gian thu hồi vốn với các kịch bản 22 năm, 18 năm và 15 năm, mức vốn của nhà nước cần tham gia hỗ trợ Dự án chiếm tỷ lệ từ 82% đến 87% tổng mức đầu tư.

Bên cạnh đó, số liệu khảo sát cho thấy, lưu lượng xe của Dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku chỉ bằng khoảng 60 - 75% so với lưu lượng xe khảo sát tại Dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, vì vậy việc đầu tư theo hình thức PPP không hiệu quả, khó khả thi.