Sắp khởi công tuyến cao tốc hơn 37.000 tỷ nối Tây Nguyên với Duyên hải miền Trung?

Sở Giao thông vận tải Gia Lai đã có văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải về việc đề xuất phương án đầu tư, triển khai xây dựng tuyến cao tốc Quy Nhơn - Pleiku. Theo đó, dự án đề xuất được đầu tư theo hình thức đầu tư công với tổng vốn thực hiện khoảng 37.621 tỷ đồng. Công trình dự kiến thực hiện chuẩn bị đầu tư từ năm 2024-2025 và triển khai, xây dựng cơ bản hoàn thành trước năm 2030. 

Cao tốc Quy Nhơn - Pleiku có tổng chiều dài 122,9km. Dự án có điểm đầu giao với Quốc lộ 19B (Km39+200) thuộc xã Nhơn Mỹ, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định và điểm cuối tại nút giao đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 14) thuộc TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai với tổng chiều dài tuyến 122,9 km.

Tuyến cao tốc Quy Nhơn - Pleiku khi được đưa vào hoạt động sẽ góp phần nâng cao hệ thống giao thông, gia tăng kết nối giữa các vùng miền, góp phần củng cố quốc phòng - an ninh, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh Bình Định, Gia Lai nói riêng, các tỉnh trong khu vực Tây Nguyên và duyên hải miền Trung nói chung.

Trong văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải, Sở Giao thông vận tải tỉnh Ga Lai cho biết đã phối hợp với Sở Giao thông vận tải tỉnh Bình Định rà soát các nội dung được các đơn vị chức năng của Bộ Giao thông vận tải tư vấn. Sau khi thực hiện rà soát, đoạn tuyến qua tỉnh Bình Định có một số nội dung điều chỉnh về điểm đầu hướng tuyến. Theo đó, chiều dài đoạn qua địa phận tỉnh Bình Định sẽ có chiều dài khoảng 37,3km (giảm 20,2km). Tuyến đường qua tỉnh lần lượt đi qua địa phận thị xã An Nhơn (xã Nhơn Mỹ) và huyện Tây Sơn (xã Tây An, Tây Bình, Bình Hòa, Bình Thành, Bình Tường và Tây Giang).

Đoạn tuyến qua tỉnh Bình Định sẽ được bố trí 3 nút giao liên thông, gồm nút giao với Quốc lộ 19B (Km39+200) thuộc xã Nhơn Mỹ, thị xã An Nhơn; nút giao với tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đôngthuộc xã Tây An, huyện Tây Sơn và giao với Quốc lộ 19 thuộc xã Bình Tường, huyện Tây Sơn. 

Sở Giao thông vận tải tỉnh Gia Lai sẽ chia dự án thành 3 đoạn. Đoạn 1 bắt đầu từ điểm đầu (Km0+000) đến hầm An Khê (Km39+300) dài 39,3km, nằm hoàn toàn trên địa phận tỉnh Bình Định. Đoạn 2 bắt đầu từ Hầm An Khê (Km39+300) đến hết hầm Mang Yang (Km79+700) dài khoảng 40km, nằm hoàn toàn trên địa phận tỉnh Gia Lai. Đoạn 3 bắt đầu từ Km9+00 đến cuối tuyến là Km122+900 dài khoảng 43,2km nằm hoàn toàn trên địa phận tỉnh Gia Lai.

Kết quả nghiên cứu, tính toán sơ bộ phương án tài chính dự án cho thấy, với kịch bản mức vốn hỗ trợ của nhà nước tối đa 50% tổng mức đầu tư theo quy định của Luật PPP, dự án không đảm bảo hiệu quả về tài chính theo quy định. Nếu thời gian  thu hồi với với kỳ vọng dưới 20 năm và phân chia thành các dự án thành phần thì mức vốn của Nhà nước cần tham gia hỗ trợ dự án chiếm tỷ lệ từ 75% đến 85%. Song, mức vốn hỗ trợ này là rất lớn, không phát huy được hiệu quả theo phương thức PPP.

Bên cạnh đó, số liệu khảo sát cho thấy lưu lượng xe của dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku không quá nhiều so với dự án cao tốc đường bộ khác đang triển khai như cao tốc Khánh Hòa - Buôn Mê Thuột, vì vậy việc đầu tư theo hình thức PPP không hiệu quả, khó khả thi.