7 bước triển khai hiệu quả mô hình TPI tại doanh nghiệp

Trong bối cảnh thị trường biến động và nhu cầu của khách hàng ngày càng cao, năng suất và hiệu quả hoạt động đã trở thành yếu tố sống còn đối với mọi doanh nghiệp. Một trong những phương pháp tiếp cận toàn diện được nhiều doanh nghiệp lựa chọn là mô hình cải tiến năng suất tổng thể – TPI (Total Productivity Improvement). Đây là mô hình tích hợp nhiều công cụ cải tiến, được triển khai theo một lộ trình gồm 7 bước rõ ràng.

Theo đó, bước thứ nhất, thành lập Ban cải tiến. Bước đầu tiên khi triển khai TPI là thành lập một Ban cải tiến, gồm đại diện từ các phòng ban trọng yếu như sản xuất, chất lượng, bảo trì, nhân sự, tài chính. Ban này chịu trách nhiệm lập kế hoạch tổng thể, điều phối và giám sát quá trình cải tiến. Sự tham gia của lãnh đạo cấp cao trong Ban cải tiến là điều kiện tiên quyết để đảm bảo nguồn lực và sự đồng thuận trong toàn doanh nghiệp.

Bước thứ hai, đánh giá thực trạng năng suất. Trước khi cải tiến, doanh nghiệp cần hiểu rõ điểm xuất phát của mình. Việc đánh giá thực trạng năng suất giúp nhận diện các lãng phí, điểm nghẽn và khu vực có tiềm năng cải tiến. Dữ liệu được thu thập và phân tích dựa trên các chỉ số như năng suất lao động, hiệu suất thiết bị (OEE), tỷ lệ lỗi sản phẩm, thời gian giao hàng,... Bước này cung cấp nền tảng dữ liệu quan trọng để xây dựng mục tiêu phù hợp ở bước tiếp theo.

Bước thứ ba, thiết lập chiến lược và mục tiêu cải tiến. Sau khi hiểu rõ thực trạng, doanh nghiệp cần xác định chiến lược và mục tiêu cụ thể cho chương trình cải tiến. Các mục tiêu phải phù hợp với định hướng phát triển dài hạn, đồng thời đảm bảo tính SMART (cụ thể, đo lường được, khả thi, thực tế và có thời hạn). Ví dụ: giảm 10% chi phí sản xuất trong vòng 6 tháng, tăng hiệu suất thiết bị lên 85%, rút ngắn thời gian chu trình sản xuất 15%...

Bước thứ tư, thiết lập các chỉ số trọng yếu (KPI). Để đo lường tiến độ và kết quả cải tiến, doanh nghiệp cần xây dựng các chỉ số trọng yếu (KPI). Đây là cơ sở để giám sát liên tục và đánh giá hiệu quả của từng dự án cải tiến. Các KPI phổ biến trong TPI bao gồm tỷ lệ sản phẩm lỗi, năng suất lao động, OEE, tỷ lệ giao hàng đúng hẹn, chi phí sản xuất trên đơn vị sản phẩm,...

Bước thứ năm, thiết lập các dự án cải tiến và kế hoạch hành động. Dựa trên các mục tiêu và KPI đã xác định, doanh nghiệp lựa chọn các khu vực cần cải tiến và xây dựng dự án cụ thể. Mỗi dự án cần được phân tích nguyên nhân gốc rễ (sử dụng 5 Why, biểu đồ xương cá, biểu đồ Pareto...) và có kế hoạch hành động rõ ràng: ai làm gì, khi nào, kết quả mong đợi là gì. Các công cụ như Kaizen, Lean, 5S, TPM hay Six Sigma thường được sử dụng để hỗ trợ thực hiện.

Bước thứ sáu, triển khai các dự án cải tiến. Khi các kế hoạch đã hoàn chỉnh, doanh nghiệp tiến hành triển khai thực tế tại hiện trường. Đây là giai đoạn đòi hỏi sự đồng lòng của toàn thể cán bộ, công nhân viên. Quá trình triển khai cần có sự theo dõi sát sao, thường xuyên cập nhật tiến độ và điều chỉnh linh hoạt. Vai trò của lãnh đạo tuyến đầu và sự hỗ trợ từ Ban cải tiến là rất quan trọng để duy trì động lực và đảm bảo đúng hướng đi.

Bước thứ bảy, đánh giá kết quả và xây dựng kế hoạch duy trì. Sau khi triển khai, doanh nghiệp cần đánh giá kết quả đạt được so với mục tiêu ban đầu. Các bài học thành công và chưa thành công đều phải được ghi nhận để cải tiến tiếp theo. Những kết quả tích cực nên được chuẩn hóa thành quy trình mới, đồng thời xây dựng hệ thống duy trì (theo chu trình PDCA – Plan-Do-Check-Act) để đảm bảo cải tiến trở thành một phần văn hóa doanh nghiệp.

Tại Việt Nam, ngày càng nhiều doanh nghiệp đã áp dụng thành công mô hình TPI và đạt được kết quả tích cực. Điển hình, Công ty CP Dây cáp điện Việt Nam (CADIVI) là một trong những đơn vị đi đầu trong ứng dụng mô hình TPI tại nhà máy Tân Á. Sau quá trình triển khai bài bản, CADIVI đã nâng cao đáng kể hiệu suất thiết bị, giảm thiểu thời gian dừng máy, tối ưu hóa vận hành và chuẩn hóa quy trình nội bộ. Quan trọng hơn, việc áp dụng TPI giúp doanh nghiệp sẵn sàng tích hợp hệ thống ERP, từ đó nâng cao năng lực quản trị toàn diện.

Hay công ty TNHH Dệt Phú Thọ đã áp dụng TPI theo hướng tích hợp với TPM (Bảo trì năng suất toàn diện). Nhờ vậy, tần suất sự cố máy con giảm 96%, hiệu suất thiết bị được cải thiện rõ rệt và tỷ lệ sản phẩm loại A duy trì ở mức trên 95%. Đây là minh chứng rõ ràng cho việc cải tiến không nhất thiết phải tốn kém, mà quan trọng là đúng phương pháp.

Tại công ty CP Pin Ắc quy Miền Nam (PINACO), mô hình TPI giúp cải tiến dây chuyền lắp ráp bình xe máy bằng phương pháp phân tích Giá trị lý thuyết sản xuất (TVP). Dây chuyền sau cải tiến đạt mức tăng năng suất 2,27%, tiết kiệm 900 triệu đồng chi phí nhân công mỗi năm, đồng thời loại bỏ các thao tác thừa trong sản xuất. Đây là ví dụ rõ ràng về hiệu quả của cải tiến nhỏ nhưng đúng chỗ.

Mô hình TPI với 7 bước triển khai rõ ràng và có hệ thống đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp. Thực tiễn từ các doanh nghiệp Việt Nam cho thấy, chỉ cần có cam kết từ lãnh đạo, phương pháp phù hợp và sự tham gia của toàn thể nhân viên, cải tiến năng suất tổng thể không còn là khái niệm xa vời, mà là một công cụ thiết thực để tạo ra giá trị thực. Với những bước đi đúng đắn, TPI sẽ trở thành nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững trong kỷ nguyên cạnh tranh toàn cầu.