Vụ cháy chung cư mini Khương Hạ: Gây thiệt hại về người từ 3 trở lên chịu mức hình phạt từ 7 đến 12 năm tù

Ai chịu trách nhiệm cho những vụ cháy chung cư?

Những năm gần đây, loại hình chung cư mini xuất hiện tại nhiều trên địa bàn TP Hà Nội, nhất là các khu vực tập trung nhiều trường đại học lớn như Thanh Xuân, Hoàng Mai, Cầu Giấy, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm…

Chung cư mini Khương Hạ nơi xảy ra vụ cháy nghiêm trọng có diện tích hơn 200m2 với khoảng 150 người dân sinh sống. Chung cư cao 9 tầng, 1 tum kiểu nhà ống với 1 mặt tiền, 3 mặt giáp nhà dân. Tầng 1 để xe, 8 tầng bố trí các căn hộ để ở và một tầng tum. Mỗi tầng được thiết kế với 5 căn hộ có diện tích từ 35 - 56m2 chủ yếu là sinh viên và hộ gia đình sinh sống.

Cảnh hoang tàn sau đám cháy. Ảnh: Báo Chính Phủ

Lực lượng chức năng xác định, đến thời điểm hiện tại đã có 30 người tử vong - Một con số quá lớn khiến không chỉ những người trong cuộc mà còn đối với những người làm chính sách và bao câu hỏi đặt ra với nhiều người, về trách nhiệm, về quy định, chính sách.

Trao đổi với chúng tôi, LS Lê Văn Hồi – Giám đốc Điều hành Công ty Luật My Way nhận định, cần xác minh làm rõ nguyên nhân dẫn đến thảm họa nêu trên làm gì, từ đó mới có thể xác định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan đến thảm họa nêu trên.

Các tòa chung cư mini này được xây dựng trên diện tích nhỏ, nhiều căn nằm sâu trong ngõ ngách với quy mô từ 5 - 10 tầng và xen kẽ trong các khu dân cư, do tư nhân, doanh nghiệp tự đầu tư. Đáng chú ý, nhiều chủ đầu tư khi xây dựng đều đưa ra lý do ban đầu là nhà ở sau đó chuyển đổi mục đích sử dụng cho thuê hoặc bán căn hộ. Hầu hết chủ đầu tư đều cố gắng tận dụng tối đa quỹ đất nên ít làm lối thoát hiểm, cơ sở vật chất PCCC chỉ mang tính hình thức nên tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao. 

“Pháp luật quy định về việc tuân thủ các quy định về phòng cháy chữa cháy và những người sử dụng phải tuân thủ các quy định này. Trường hợp cố ý hay vô tình vi phạm, gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe và tài sản của người khác đều phải chịu trách nhiệm”.

Cụ thể, trong thảm họa này, người để xảy ra thiệt hại có thể phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 313 Bộ Luật Hình sự 2015. Theo đó, người gây ra thiệt hại về phòng cháy, chữa cháy làm chết từ 3 người trở lên hoặc gây thiệt hại từ 1,5 tỷ trở lên thì phải chịu mức hình phạt từ 7 đến 12 năm tù. Ngoài chịu trách nhiệm hình sự, thì người gây thiệt hại còn phải bồi thường thiệt hại về tinh thần, tài sản cho những nạn nhân của vụ thảm họa.”

 LS Lê Văn Hồi – Giám đốc Điều hành Công ty Luật My Way

Theo quy định tại Điều 38.5 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP khi công trình không đáp ứng về phòng cháy chữa cháy thì Chủ đầu tư sẽ chịu chế tài là “Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa hạng mục công trình, công trình, phương tiện giao thông cơ giới vào sử dụng, hoạt động khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy.”, rõ ràng mức xử phạt này còn khá thấp so với cả một công trình có tính chất quan trọng về con người, tài sản như các công trình về nhà ở. Song song với quá trình xem xét trách nhiệm của tổ chức, cá nhân để xảy ra thảm hoạt, thiết nghĩ cũng cần sửa đổi, bổ sung về mức phạt đối với các Chủ đầu tư có sai phạm trong việc đưa công trình để xảy ra sai phạm vào sử dụng.

LS. Nguyễn Văn Hồi cho hay, khi đã có hậu quả đặc biệt nghiêm trọng xảy ra, cơ quan điều tra phải vào cuộc. Theo luật sư, nếu không có sự buông lỏng quản lý của các cơ quan như quản lý trật tự xây dựng, công an khu vực, thẩm định PCCC và không có việc bất chấp lợi nhuận của những chủ nhà, chủ đầu tư thì hậu quả này không xảy ra.

Không chỉ vấn đề phòng cháy chữa cháy

Theo thông tin từ Báo điện tử Việt Nam Net, một người dân cho biết, chủ của chung cư mini này là người nơi khác đến mua đất, xây dựng cách đây 7 – 8 năm và đã bán hết. Giá bán từ vài trăm triệu đồng đến hơn 1 tỷ đồng mỗi căn hộ, tùy theo diện tích. Có căn hộ đã qua mấy đời chủ, vậy ai sẽ chịu trách nhiệm cho vụ hỏa hoạn xảy ra?

Không chỉ về mặt phòng cháy chữa cháy mà về mặt xây dựng cũng cần phải xem xét nhà có xây đúng phép không. Thực tế, do ham lợi nhuận nên phần lớn các chủ đầu tư phần lớn đều cho xây dựng chung cư mini vượt tầng cao, không đảm bảo điều kiện PCCC nên số lượng chung cư mini được cấp sổ đỏ cho từng căn hộ mới trên địa bàn chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Chung cư mini Khương Hạ vừa bị cháy có diện tích 200m2 mà xây đến 9 tầng 45 căn hộ thì liệu có đúng giấy phép quy định không?

Chung cư mini Khương Hạ "giam" mình giữa các chung cư mini lớn nhỏ khác. Ảnh: Dân Trí.

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) từng đề nghị Bộ Xây dựng kiểm soát tình trạng xây dựng chung cư mini làm gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị.

Hiệp hội chỉ ra chung cư mini xây dựng trái phép, sai phép, làm phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị. Các chung cư mini cũng không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, không đủ điều kiện để được cấp sổ đỏ cho người mua, làm phát sinh tranh chấp ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.

Từ tình trạng trên, mỗi khi có một vụ cháy chung cư mini xảy ra, nhiều người vẫn thắc mắc tại chung cư mini vẫn mọc lên “như nấm”? Liệu tai nạn kinh hoàng này có dấy lên những hồi chuông cảnh báo nhãn tiền cho chính quyền địa phương và người dân về nguy hiểm của việc vi phạm trật tự xây dựng không chỉ trên địa bàn quận Thanh Xuân nói riêng mà cả các tỉnh thành phố đang phát triển nói chung trên khắp cả nước.