Tại sao ngày càng khó mua ô tô ở Việt Nam?

Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới đây đã đưa nhận định: Giá ô tô tại Việt Nam cao gấp hơn gần 2 lần so với các nước như Thái Lan, Indonesia và con số này còn lớn hơn, nếu so với các nước phát triển như Mỹ, Nhật Bản... Nguyên nhân lớn nhất khiến giá xe trong nước tăng cao là do thuế, phí cao, trong khi sản lượng tích lũy thấp.

Không tự nhiên mà giá ô tô tại Việt Nam hiện nay cao gấp 2-3 lần giá thị trường khu vực Đông Nam Á và thế giới. Bởi theo tính toán, một 1 chiếc xe ô tô lắp ráp tại Việt Nam có giá xuất xưởng 500 triệu đồng, nếu được ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện 0% chỉ phải chịu 40% thuế tiêu thụ đặc biệt và 10% thuế giá trị gia tăng thì hai khoản này đã lên tới 270 triệu đồng. 

Chịu gánh nặng nhất chính là ô tô cá nhân từ 9 chỗ ngồi trở xuống. Hiện nay, ô tô cá nhân đang phải chịu các khoản thuế chính gồm, thuế nhập khẩu (xe nguyên chiếc hoặc bộ linh kiện), thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng. Đây đều là thuế gián thu, người mua xe phải trả. Hơn nữa 3 loại thuế này còn bị đánh chồng lên nhau, nên thường chiếm từ 30-70% trong giá bán, tùy từng mẫu xe. 

Ngoài 3 khoản thuế lớn trên thì người mua xe còn phải chịu thêm lệ phí trước bạ từ 10-12%, tính trên giá bán tùy từng địa phương, chưa kể những phí khác.

Theo chia sẻ của chuyên gia đầu ngành, những kỳ vọng giảm thuế cho các dòng xe nhập khẩu từ EVFTA thực tế có thể đến năm 2029 - 2030 theo lộ trình thuế nhập khẩu giảm về 0% thì chưa chắc giá xe sẽ giảm. Bởi bài học từ thị trường ASEAN khi thuế về 0% thì xe ô tô thậm chí còn tăng giá chứ không hề giảm như kỳ vọng do tác động từ chính sách các bên và nhiều yếu tố cung cầu của thị trường.

Chính vì thuế, phí trở thành gánh nặng khiến người tiêu dùng hạn chế việc lựa chọn mua xe ô tô.

Bằng chứng là những năm gần đây, thị trường ô tô Việt Nam đã chứng kiến mức tăng trưởng cao, tuy nhiên, tỷ lệ sở hữu xe tính trên 1.000 dân vẫn thấp xa so với các nước trong khu vực Đông Nam Á. Việt Nam hiện có tỷ lệ 23 xe/1.000 dân, thấp hơn hẳn so với các nước Brunei, Malaysia, Thái Lan, Indonesia,...

Với dân số trên 96 triệu người, trong khi cả nước chỉ có hơn 3 triệu ô tô các loại. Nếu chỉ tính xe cá nhân chiếm 55% tổng số ô tô thì con số này còn thấp hơn nữa, mới chỉ khoảng 2% dân số có ô tô riêng.

Đồng thời, với cơ sở hạ tầng, giao thông như hiện nay thường xảy ra các tình trạng ngập lụt, kẹt xe, thiếu bãi đậu đỗ dành cho xe ô tô tại các thành phố lớn cũng là nỗi băn khoăn khi quyết định sở hữu ô tô của người tiêu dùng.