Tác dụng của KCIO3 trong tạo quả nhãn trái vụ

KClO3 cũng có thể được sử dụng để kiểm soát sinh trưởng cây trồng. Việc sử dụng KClO3 theo liều lượng và thời gian nhất định có thể ức chế quá trình sinh trưởng của cây, giúp cây khép lại quá trình đâm chồi, phân chia mầm non và ra hoa. Tác dụng của KClO3 đối với quá trình sinh trưởng của cây là tạo ra hiệu ứng ức chế và khuyến khích ra hoa. Khi KClO3 được sử dụng, hoạt chất này thấm xuống vùng rễ cây qua quá trình tưới hoạt chất vào đất. Sau đó, KClO3 tác động lên cây và ức chế quá trình sinh trưởng của cây, khiến cho cây dừng lại trong giai đoạn sinh trưởng và chuyển sang giai đoạn ra hoa.

Hiện nay, có rất nhiều công trình khoa học nghiên cứu về KClO3 ở trong và ngoài nước cho cây ăn quả nói chung và cây nhãn nói riêng, những kết quả nghiên cứu các nồng độ tưới và phun KClO3 trên cây nhãn đã làm cho cây nhãn ra hoa đậu quả ở chính vụ và trái vụ điều này hết sức có ý nghĩa trong thực tiễn bởi vì khi cây nhãn được xử lý ra hoa trái vụ sẽ nâng cao được giá trị sản xuất và có khả năng giải vụ từ 2 - 3 vụ trên năm.

Trên cơ sở tác dụng của KClO3 đối với việc tạo nhãn trái vụ trên một số giống nhãn chín sớm, nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Tân Trào do Tiến sĩ Vi Xuân Học, Phó trưởng khoa Nông lâm ngư nghiệp chủ trì thử nghiệm trên giống nhãn bản địa 5-7 năm tuổi tại xã Thái Bình, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang từ năm 2023-2024 đã cho kết quả khả quan. Với việc thử nghiệm bằng cách tưới KClO3 trên lộc thu của giống nhãn chín sớm xã Thái Bình với các liều lượng: (i) đối chứng (tưới bằng nước lã), (ii) 10 gram/1 m2 tán lá; (iii) 20 gram/1 m2 tán lá và (iv) 30 gram/1 m2  tán lá. Thời gian tưới từ 03-10/10/2023 với số lượng cây tưới là 12 cây, tưới vào thời điểm sau khi cây ra 2 đợt lộc thu (lộc thu lần 2 đã ổn định).

Kết quả bước đầu cho thấy: Với công thức tưới nước lã, cây không ra hoa trước thời vụ; tưới 10 gram/1 m2 tán lá, cây ra hoa trước, cho năng suất trung bình 35 kg/cây; tưới 20 gram/1 m2 tán lá, cây ra hoa trước, cho năng suất trung bình 50 kg/cây; tưới 30 gram/1 m2 tán lá, cây ra hoa trước, cho năng suất trung bình 60 kg/cây. Cả 3 công thức tưới KClO3 đều cho kết quả là cây nhãn ra hoa, kết quả sớm hơn khi không tác động, thời gian từ tưới đến ra hoa: 55-60 ngày; thời gian đậu quả tháng 01/2024; thời gian thu hoạch 15/5/2024 trước chính vụ (đối với giống chín sớm) là 50 ngày; độ Brix đạt trên 20% chất lượng như nhãn chính vụ.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện việc tưới KClO3 trên cây nhãn tại xã Thái Bình cũng có một số khó khăn nhất định như: Người nông dân sợ rủi ro; thời tiết khô hạn kéo dài, diễn biến thời tiết bất thường nếu không có biện pháp khắc phục sẽ ảnh hướng đến kết quả nghiên cứu; kỹ thuật chăm sóc cây nhãn của người dân còn hạn chế như không cắt tỉa, không bón phân sau thu hoạch. Bài học kinh nghiệm rút ra từ tưới KClO3: Chăm sóc lộc thu khoẻ bằng cách: Cắt tỉa, bón phân cho bật lộc thu trước khi tưới KClO3, giữ ẩm 10 ngày đầu sau khi tưới để rễ cây nhãn tiếp xúc với KClO3, tủ gốc giữ ẩm cho cây nhãn trong thời gian ra hoa; phòng chống chim, rơi khi quả chín.

Việc sử dụng KClO3 để tưới cho cây nhãn chín sớm tại xã Thái Bình, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang của nhóm nghiên cứu Trường Đại học Tân Trào đã mở ra một hướng đi mới trong phát triển sản xuất, đặc biệt đã làm tăng hiệu quả kinh tế đối với giống nhãn chín sớm. Giá bán 01 kg nhãn tại thời điểm 15/5/2024 ở vườn đạt 50.000 đồng, cao hơn nhiều so với nhãn được thu hoạch chính vụ. Từ kết quả nghiên cứu bước đầu, cần tiếp tục nghiên cứu ở quy mô, số lượng lớn hơn, với nhiều công thức khác nhau, trên nhiều giống nhãn chín sớm, nhiều địa điểm để có đánh giá cụ thể hơn, giúp người dân không chỉ ở Tuyên Quang mà cả ở các tỉnh khác như Yên Bái có thể áp dụng và phát triển ra diện rộng trong tương lai./.