Phải giúp người dân phân biệt rõ về tín dụng đen

Đảm bảo sự phát triển lành mạnh

Phát biểu tại một hội thảo mới đây, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú cho biết, tài chính tiêu dùng là một trong những chủ trương lớn trong hoạt động của hệ thống ngân hàng, khẳng định được vai trò, hiệu quả và thị phần trong sự phát triển chung của thị trường tín dụng tiêu dùng tại Việt Nam.

Bên cạnh những kết quả đạt được, các công ty tài chính cũng gặp một số khó khăn, phạm vi và quy mô hoạt động còn hạn chế, tiềm ẩn nhiều rủi ro, dẫn đến chưa phát huy đầy đủ vai trò của loại hình tổ chức tín dụng chuyên biệt này.

Cũng  theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, hoạt động không lành mạnh của các tổ chức cung cấp tài chính tiêu dùng không do NHNN cấp phép và hoạt động “tín dụng đen” đã gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động và uy tín của các công ty tài chính tiêu dùng được NHNN cấp phép.

“Chúng ta cần tìm kiếm giải pháp nhằm tạo nên môi trường lành mạnh, thuận lợi, hợp lý để các công ty tài chính tiêu dùng phát triển; đồng thời quán xuyến đến cả những loại hình mà chúng ta đã, đang triển khai trong tập thể hệ thống các tổ chức tín dụng hiện nay; cần có hệ thống đa dạng với nhiều phân khúc khác nhau để cung ứng vốn cho các đối tượng khác nhau với các mức độ khác nhau tại nhiều địa bàn tỉnh, thành phố”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Theo Phó thống đốc, phát triển tín dụng tiêu dùng là một xu hướng tất yếu, tuy nhiên phải đảm bảo được sự lành mạnh. Đây là hai yếu tố đi cùng với nhau. Người dân, nhất là những người yếu thế, những người có thu nhập thấp, rất cần vay vốn để phục vụ những nhu cầu rất bức thiết.

Nếu những đối tượng này không có tài sản bảo đảm, không có điều kiện vật chất để thế chấp cho những khoản tiền vay, mặc dù những khoản tiền này là không lớn. Cần giải quyết hài hoà vấn đề này một cách thoả đáng thì tài chính tiêu dùng mới phát triển một cách thực sự lành mạnh, ổn định. 

Phó Thống đốc gợi ý một số nội dung liên quan đến xu hướng, hiệu quả của tài chính tiêu dùng, cơ hội phát triển và khó khăn, thách thức đồng thời phân biệt bản chất hoạt động công ty tài chính tiêu dùng được NHNN cấp phép, quản lý và công ty tài chính khác.

Đến ngày 30/9, dư nợ cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính tiêu dùng đạt khoảng 145.000 tỷ đồng, tăng hơn 20% so với cuối năm 2021, chiếm gần 6% dư nợ cho vay tiêu dùng của hệ thống và chiếm 1,3% dư nợ toàn nền kinh tế.

Bảo vệ người yếu thế

Ông Nguyễn Đình Đức, Phó Tổng giám đốc Công ty Tài chính TNHH HD SAISON cho rằng, bản thân những người yếu thế trong xã hội gặp nhiều hạn chế trong nhận thức về tài chính tiêu dùng cũng như tài chính nói chung.

Để giải quyết vấn đề này, cần sự vào cuộc của liên bộ, ban, ngành chứ không chỉ là sự vào cuộc của riêng NHNN, các TCTD, mà đặc biệt là các công ty tài chính tiêu dùng.

"Vấn đề đầu tiên là làm sao để người dân hay những người yếu thế phân biệt được tài chính chính thống và tài chính phi chính thống. Việc tuyên truyền, giáo dục, định hướng đối với xã hội về tài chính tiêu dùng, thậm chí là quản lý tài chính cá nhân là việc vô cùng quan trọng. Từ đó, bản thân cá nhân người dân có thể tự hoạch định được kế hạch tài chính tiêu dùng cho gia đình và cho chính mình. Từ đó, họ mới có thể cân đối được nguồn trả nợ và cách trả nợ như thế nào cho hợp lý. Tôi cho rằng, đây là yếu tố quan trọng", o ông Nguyễn Đình Đức nhấn mạnh. 

Cũng theo ông Nguyễn Đình Đức kiến nghị thêm: "Để phân biệt tài chính chính thống và tài chính phi chính thống, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như Bộ Công an cần có sự phối hợp liên thông chặt chẽ, tạo ra “gọng kìm” để đưa khái niệm tài chính chính thống đến với người dân, giúp người dân nắm bắt và nhận thức rõ ràng”.

Ông Lê Quôc Ninh, Tổng Giám đốc Công ty tài chính TNHH MB Shinsei (Mcredit) đề xuất, đối với NHNN về công tác xây dựng room tăng trưởng đối với hoạt động cung cấp tài chính tiêu dùng. Theo ông, cần có cơ chế riêng đối với đối tượng khách hàng yếu thế.

Ngoài ra, khi áp dụng một số phân khúc khách hàng có dư nợ nhỏ. NHNN đang yêu cầu các công ty tài chính giải ngân cho vay tiêu dùng dưới mức 20 triệu đồng thì không tính vào dư nợ nhỏ.

Với mức dư nợ nhỏ này thì đây là nhu cầu vay phục vụ cho cuộc sống hàng ngày, vì vậy ông đề xuất cần có cơ chế riêng để không tính vào mức tăng trưởng tín dụng cho những khoản vay nhỏ này.

Về thực tế triển khai tín dụng tiêu dùng cho người yếu thế ông Nguyễn Thành Phúc, Phó Tổng Giám Đốc công ty tài chính TNHH Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng SMBC (FE Credit) có đề xuất mong muốn NHNN xem xét điều chỉnh tỷ lệ cho vay tiền mặt của các công ty tài chính phù hợp với tình hình hoạt động cụ thể, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu vay tiền mặt của công nhân vẫn rất cao, chưa thể đáp ứng đủ.

Ngoài ra, ông có đề xuất Chính phủ và các bộ ngành liên quan hỗ trợ, sửa đổi và hoàn thiện hệ thống văn bản, hành lang pháp lý, tăng cường, thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong các hoạt động tài chính, nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của người dân.

Đối với các hành vi cố ý chây ì, trốn nợ, cần nâng cao mức chế tài và xem xét khả năng hình sự hóa hành vi này nếu chứng minh được dấu hiệu cố ý trốn tránh nghĩa vụ trả nợ và đẩy mạnh phổ cập kiến thức tài chính, nâng cao hiểu biết về pháp luật cho người yếu thế, đặc biệt tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, các khu công nghiệp, nông thôn…