Ngọn núi dài 20km được sử sách ghi nhận là "huyệt đạo" linh thiêng bậc nhất Việt Nam, mỗi năm đón hàng vạn du khách dịp “mở cổng trời”

Núi Nưa hay còn gọi là Ngàn Nưa thuộc khu di tích lịch sử Quốc gia Am Tiên (thuộc xã Tân Ninh, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa). Quần thể khu di tích này bao gồm “Núi Nưa - Đền Nưa - Am Tiên”, được quy hoạch với tổng diện tích 100ha.

Trên đỉnh Ngàn Nưa có đền Am Tiên là ngọn núi cao nhất trong vùng với độ cao hơn 500 mét so với mực nước biển. Nơi đây vào mùa hè trời hanh thông, quang đãng, mùa đông thường có mây mù bao phủ tạo cho Am Tiên một vẻ đẹp hoang sơ, u tịch và đầy huyền bí.

Bí ẩn ngọn núi linh thiêng nhất Việt Nam

Theo truyền thuyết, nước ta có 3 "huyệt đạo" quốc gia, trong đó "huyệt đạo" Am Tiên trên núi Nưa là linh thiêng nhất. Theo sử sách, đây là nơi người dân địa phương thờ Bà Triệu và được coi là nơi năng lượng vũ trụ của trời đất giao hòa.

Tương truyền vào thời Đường, tướng Cao Biền được cử sang cai trị nước ta, thấy nơi đây có hình sông, thế núi linh thiêng, long mạch rất vượng, nên muốn phá đi. Cao Biền thường mặc áo phù thủy, cưỡi diều giấy đi khắp nơi để xem địa thế hoặc giả lập đàn cúng tế lừa thần bản địa đến rồi dùng kiếm báu chém đầu, xong đào hào, chôn kim khí để triệt long mạch. Khi bay đến Ngàn Nưa, Cao Biền đã tìm cách trấn yểm "huyệt đạo" trên đỉnh Am Tiên nhưng bất thành.

Cứ theo cách lý giải của nhà nghiên cứu Phạm Tấn thì dẫu truyện Cao Biền có tà thuật trấn yểm long mạch, "huyệt đạo" chỉ là truyền thuyết hoang đường nhưng đức tin vào một "huyệt đạo" linh thiêng trên đỉnh Am Tiên trong dân gian là có thật.

“Vì sao Bà Triệu lại chọn nơi này làm nơi dấy binh khởi nghĩa? Vì sao các bậc ẩn sĩ thời Trần - Hồ lại đến đây tu tiên đắc đạo? Vì sao chỉ với một đỉnh núi chật hẹp lại được các đạo Tu Tiên, đạo Phật, đạo Mẫu, đạo thờ thần cùng coi trọng?... Chưa có sự giải thích nào cho những câu hỏi đó nhưng chắc hẳn các bậc cao minh chọn đỉnh Ngàn Nưa để gây dựng sự nghiệp hoặc ở ẩn tu tiên có nguyên do của nó. Vậy nên tự xưa người dân tin rằng Am Tiên là đỉnh thiêng, là "huyệt đạo" huyền bí bằng niềm tin tâm linh cũng là điều dễ hiểu”, nhà nghiên cứu Phạm Tấn nói.

Nơi “ghi lại cái dấu vết của ngàn xưa”

Sách Đại Nam nhất thống chí của Quốc sử quán triều Nguyễn lưu lại những dòng miêu tả chi tiết về dãy Ngàn Nưa: "...Mạch núi từ huyện Lôi Dương đổ lại, dài suốt mấy dặm trường... Trên ngọn chót vót cao nhất có ngôi chùa cổ Am Tiên, phía tả có một ngọn núi, trên có động, tối mà sâu, dài mà hiểm”. Núi Nưa chạy dài gần 20km, có đỉnh Am Tiên cao 538 mét.

Chẳng đợi đến khi nắng xuân dát vàng mở lối, tự bao đời, Ngàn Nưa vẫn đẹp tựa như bức tranh thủy mặc. Có những nét vẽ thân thuộc, gần gũi của làng mạc, cánh đồng trù phú; có cái hoang sơ, nguyên thủy của đá núi, rậm rạp rừng cây. Rẽ màn sương mờ buông phủ, càng lên cao, cái thanh tịnh, cô tịch khiến du khách có cảm giác như đã lạc vào chốn tiên cảnh, bồng lai.

Bước chân lên Ngàn Nưa, tiến vào đền Nưa thành tâm chắp tay cầu nguyện, tìm đến "huyệt đạo" thiêng nơi hội tụ, giao hòa linh khí đất trời, ai ai cũng tâm niệm gửi gắm mong cầu, ước vọng. Niềm tin là cội nguồn của tín ngưỡng, sẽ tẻ nhạt và mệt mỏi biết bao nếu con người sống trên đời mà chẳng biết tin vào điều gì hết.

Từ độ muốn lên núi Nưa - Am Tiên phải leo qua mấy ngọn núi, đường đi vằn vèo, lởm chởm những đá, lau, sậy, nứa, giang mọc um tùm, dốc ngược lên tận đầu non. Ngay cả khi, “dưới những nhát búa thời gian, Am Tiên bây giờ chỉ còn là một nơi hoang tàn, hiu quạnh, để hàng năm nắng rọi với trăng soi. Bây giờ chỉ còn đôi chút vết tích sót lại. Hay nói cho đúng, Am Tiên bây giờ tức là một cái lều tranh mà một người dân ở vùng này mới dựng lên” thì Ngàn Nưa - Am Tiên vẫn là nơi “ghi lại cái dấu vết của ngàn xưa”.

Ngàn Nưa mây mờ, sương phủ gợi nhắc câu chuyện về người ẩn sĩ đã hóa thành chim hạc tại nơi này. Ngay trong cái tên Ngàn Nưa cũng nhắc nhớ về ông Nưa - một trong những nhân vật tiêu biểu trong hệ thống nhân vật khổng lồ trong huyền thoại xứ Thanh, người đã có công lao mở mang xóm làng, đồng ruộng giúp người dân có kế sinh nhai, xây dựng cuộc sống no ấm đời này qua đời khác...

Hay năm 248, Triệu Thị Trinh (tức Bà Triệu) cùng người anh trai Triệu Quốc Đạt, đã tập hợp nghĩa sĩ, chọn núi Nưa làm căn cứ để luyện tập võ nghệ, dấy binh khởi nghĩa, đánh đuổi quân Đông Ngô xâm lược...

Trải qua hàng ngàn năm, dấu tích trên ngọn núi này đã bị xóa mờ theo thời gian, nhưng những câu chuyện về giếng tiên, bàn cờ tiên, ao hóp, đền Nưa... dường như, ngay trong mỗi phiến đá, cỏ cây trên dãy Ngàn Nưa này đều thấm đẫm chiều sâu lịch sử - văn hóa. Từng có thời hưng - suy, từng có khi nhân dân trong vùng phải thu nhặt gạch đá từ trong đống hoang tàn, dựng lên một gian nhỏ tiếp tục hương khói phụng thờ Bà Triệu nhưng đền Nưa - Am Tiên vẫn bền bỉ hiện diện, trường tồn cùng năm tháng...

Có lẽ bởi vậy mà Ngàn Nưa luôn là “nơi mong đến, chốn tìm về” của du khách thập phương. Mỗi năm, cứ đến ngày mồng 9 tháng Giêng, chính quyền địa phương lại tổ chức khai hội Đền Nưa - Am Tiên, đồng thời tổ chức lễ “mở cổng trời” trên đỉnh núi.