Khu dự trữ thiên nhiên của miền Trung Việt Nam nằm ở độ cao gần 700m, rộng hơn 22.000ha, được xem là ‘viên ngọc’ vô giá về tài nguyên rừng

Khu Dự trữ thiên nhiên (DTTN) Động Châu - Khe Nước Trong nằm ở phía tây nam tỉnh Quảng Bình (thuộc xã Kim Thủy, huyện Lệ Thủy), giáp với biên giới Việt - Lào và khu Bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa tỉnh Quảng Trị. Đây là một trong những khu vực có diện tích rừng tự nhiên rộng lớn nhất ở Việt Nam và hiện chỉ còn tồn tại ở một số khu vực dọc biên giới Việt - Lào.

Khu DTTN Động Châu - Khe Nước Trong có tài nguyên rừng phong phú, kéo dài từ huyện Minh Hóa qua các huyện Bố Trạch, Quảng Ninh và Lệ Thủy sang huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), được xem là một trong những "viên ngọc" vô giá về tài nguyên rừng.

Trong khu vực bảo tồn có một diện tích lớn kiểu rừng nhiệt đới thường xanh còn tính chất nguyên sinh trên vùng núi đất thấp. Kiểu rừng này đã trở nên rất hiếm ở Việt Nam do bị tác động mạnh và đã bị thu hẹp ở các vùng khác.

Đây là một trong những khu vực có giá trị cao về đa dạng sinh học của dãy Trường Sơn, được nhiều tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên đánh giá cao, bao gồm toàn bộ diện tích của 21 tiểu khu.

Tổng diện tích Khu DTTN là 22.132,93ha, nằm ở độ cao gần 700m so với mực nước biển. Các phân khu chức năng gồm: Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái và phân khu hành chính - dịch vụ.

Đây là nơi hiếm hoi trong toàn quốc bảo tồn được thảm thực vật trên 50% (diện tích 14.574ha) diện tích rừng kín thường xanh, mưa ẩm nhiệt đới vùng núi đất thấp và rừng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới, tài nguyên còn rất phong phú, trong khi kiểu rừng này không còn tồn tại ở địa phương khác.

Nơi đây còn là môi trường sống của một số loài chim có vùng phân bố hẹp thuộc vùng chim quan trọng của dãy Trường Sơn và nằm trong vùng chim đặc hữu đất thấp Trung Bộ, do có phân bố các loài chim bị đe dọa toàn cầu như trĩ sao, khướu mỏ dài, chích chạch má xám và khướu má xám, các loài gà lôi, gà tiền.

Đây cũng là vùng đa dạng sinh học trọng điểm, thuộc hệ thống các vùng bảo tồn quan trọng cấp toàn cầu do có sự phân bố của loài sao la và nhiều loài thú quý hiếm khác (như: Khỉ mặt đỏ, Khỉ đuôi lợn, Culi nhỏ…). Các chuyên gia của Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên Việt thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phát hiện 61 đàn vượn đen má trắng siki và 9 đàn chà vá chân nâu ở rừng Động Châu.

Khu vực Động Châu - Khe Nước Trong (đặc biệt là khu vực Khe Nước Trong) nằm ở vị trí giáp vĩ tuyến 17, gắn liền với đường Trường Sơn huyền thoại trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta. Các địa danh như Bãi Đạn, bản Trung Đoàn có giá trị lịch sử và tiềm năng lớn đối với du lịch tham quan chiến trường xưa, tìm về cội nguồn. Sinh sống gần khu vực này là đồng bào Bru - Vân Kiều có phong tục, tập quán rất đặc trưng, khác biệt với văn hóa của các dân tộc khác nên có tiềm năng về du lịch văn hóa cộng đồng.

Khu vực Khe Nước Trong có cảnh quan đẹp, rừng tự nhiên đại ngàn, trùng điệp với đường Trường Sơn và các khe suối uốn lượn tạo lên cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, phù hợp phát triển du lịch du lịch sinh thái và tổ chức các dịch vụ du lịch vui chơi giải trí. Bãi đạn nằm trên đường Hồ Chí Minh gần đỉnh núi phân chia ranh giới hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị, có độ cao trên 1.000m nên khí hậu mát mẻ là điều kiện thuận lợi để kinh doanh du lịch sinh thái nghỉ dưỡng.

Tháng 7/ 2020, Khu vực Động Châu – Khe Nước Trong vinh dự đón nhận thành lập Khu dự trữ thiên nhiên. Việc trở thành Khu dự trữ thiên nhiên là một dấu mốc quan trọng đánh dấu sự chuyển mình của Khu rừng Động Châu – Khe Nước Trong trong sự phát triển kinh tế nói chung, định hướng phát triển du lịch và dịch vụ nói riêng.

Hệ thống động thực vật sẽ tiếp tục được phát hiện nhiều loài mới thu hút khách du lịch tham quan, khám phá, nghiên cứu khoa học và ngày càng có nhiều các hoạt động dịch vụ phục vụ tham quan, du lịch được mở ra tại khu dự trữ thiên nhiên này.