Chính thức từ 2025, 4 trường hợp người lao động tham gia BHXH bắt buộc không được hưởng chế độ ốm đau

Theo Báo cáo tổng kết thi hành Luật BHXH năm 2014 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, số người được hưởng chế độ ốm đau đã tăng đáng kể qua các năm. Từ năm 2016 đến 2021, có hơn 45 triệu lượt người trên toàn quốc được giải quyết chế độ ốm đau.

Bộ LĐ-TB&XH nhận định rằng chế độ ốm đau đã giúp ổn định cuộc sống cho người lao động khi họ gặp các vấn đề về sức khỏe hoặc tai nạn, buộc phải nghỉ việc để chữa trị hoặc chăm sóc con cái ốm đau.

Chế độ này nhằm hỗ trợ người lao động trong những tình huống không may, khi họ phải nghỉ việc mà không được nhận lương, giúp họ có nguồn thu nhập thay thế để đảm bảo cuộc sống. Tuy nhiên, luật cũng quy định loại trừ một số trường hợp mà người lao động chủ động gây bất lợi cho sức khỏe của mình, như tự hủy hoại sức khỏe, say rượu, hoặc sử dụng ma túy ra khỏi danh sách được hưởng bảo hiểm.

Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực, thay thế các quy định hiện hành của Luật BHXH năm 2014.

Điều 42 của Luật BHXH 2024 quy định rõ về đối tượng và điều kiện hưởng chế độ ốm đau. Theo Khoản 2 của Điều 42, có 4 trường hợp người lao động tham gia BHXH bắt buộc không được hưởng chế độ ốm đau.

Thứ nhất, người lao động tự gây thương tích hoặc tự gây tổn hại cho sức khỏe của mình.

Thứ hai, người lao động sử dụng chất ma túy, tiền chất ma túy (trừ trường hợp sử dụng thuốc tiền chất hoặc thuốc dạng phối hợp có chứa tiền chất theo chỉ định của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh thuộc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh).

Thứ ba, trong thời gian lần đầu phải nghỉ việc để điều trị, phục hồi chức năng lao động khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Thứ tư, trong thời gian nghỉ việc trùng với thời gian nghỉ theo quy định của pháp luật về lao động; hoặc đang nghỉ việc hưởng nguyên lương; hoặc đang nghỉ việc hưởng chế độ thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe.

Theo quy định hiện hành, điều kiện hưởng chế độ ốm đau được quy định tại Điều 25 của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014 và hướng dẫn chi tiết tại Khoản 1, Điều 3 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH. Theo đó, có 3 trường hợp người lao động tham gia BHXH bắt buộc không được hưởng chế độ ốm đau.

So sánh với Luật BHXH năm 2024, số lượng trường hợp không được giải quyết chế độ ốm đau tăng lên. Tuy nhiên, về bản chất, không có thay đổi lớn, vì các trường hợp trong Luật BHXH 2014 được phân tách và làm rõ hơn trong Luật BHXH 2024.