Vùng đất "địa linh nhân kiệt" duy nhất Việt Nam có 2 di sản thế giới được UNESCO công nhận, tập trung trữ lượng vàng lớn nhất cả nước

"Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấp, 

Rượu hồng đào chưa nhấm đã say”.

Câu ca thân thuộc trên gợi nhớ ngay cho người nghe về mảnh đất Quảng Nam - một vùng đất với hơn 500 năm lịch sử. Nơi đây còn được biết đến là “đất văn hóa”, “đất khoa bảng”, “đất địa linh nhân kiệt” - nơi đã sản sinh ra biết bao nhiêu tài danh, hào kiệt cho đất nước, nơi lưu giữ những công trình văn hóa vật thể và phi vật thể có giá trị cao, được thế giới công nhận.

Vùng đất cũng những di sản

Tỉnh Quảng Nam nằm ở vị trí “khúc ruột miền Trung" của cả nước, nơi đây tổng hòa của những yếu tố địa lý là núi, đồng bằng và biển. Tỉnh có diện tích tự nhiên khoảng 10.406 km2, giáp ranh Đà Nẵng và Quảng Ngãi.

Tỉnh Quảng Nam xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, với mục tiêu đến năm 2025 thu hút được hơn 12 triệu lượt khách, trong đó, có 5,5-6 triệu lượt khách quốc tế, tạo ra khoảng 30.000 việc làm cho xã hội và tăng lên 50.000 việc làm vào năm 2030.

Để đạt mục tiêu này, trong thiết kế chuỗi sản phẩm du lịch xanh, du lịch vùng sâu trong đất liền được cộng đồng du lịch quan tâm ngày càng nhiều hơn.

Miền núi Quảng Nam trải dài dưới chân dãy Trường Sơn, với diện tích xấp xỉ 800.000ha, là nơi cư trú chủ yếu của đồng bào các dân tộc Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor. Vùng sâu trong đất liền Quảng Nam còn giữ nguyên vẹn nhiều giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể cùng hệ sinh thái đa dạng, là nguồn tài nguyên quý giá cần được khai thác bền vững trong thiết kế chuỗi sản phẩm du lịch xanh.

Các khu du lịch cộng đồng như làng cổ Lộc Yên (huyện Tiên Phước), Làng Văn hóa-du lịch Bhơ Hôồng (huyện Đông Giang), Làng Du lịch sinh thái Azứt (Bha’Lêê), Khu Du lịch đỉnh quế (huyện Tây Giang) thu hút mỗi năm hàng chục nghìn lượt khách là minh chứng rõ nhất về sức thu hút của du lịch vùng sâu trong đất liền.

Gần đây, những sản phẩm du lịch như du lịch sinh thái, du lịch sâm Ngọc Linh, du lịch văn hóa cộng đồng (Nam Trà My), sản phẩm du lịch dịch vụ Cổng trời Đông Giang đi vào hoạt động không chỉ tạo ra điểm nhấn mà còn có khả năng làm đòn bẩy cho du lịch cộng đồng phát triển.

Bên cạnh đó, Quảng Nam còn là vùng đất sở hữu nhiều danh thắng cổ kính mang vẻ đẹp của tạo hóa, được thiên nhiên ban tặng hệ thống cảnh quan tuyệt đẹp. Phố cổ Hội An và thánh địa Mỹ Sơn là những di sản của tỉnh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.

Được biệt, phố cổ Hội An cách thành phố Ðà Nẵng về phía nam 28 km, ra đời vào khoảng nửa cuối thế kỷ 16. Nhờ kết hợp các nền văn hóa qua nhiều thời kỳ, là điển hình tiêu biểu của cảng thị châu Á truyền thống được bảo tồn hoàn hảo, đô thị cổ Hội An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới năm 1999.

Còn thánh địa Mỹ Sơn thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 69 km và gần thành cổ Trà Kiệu. Đây được coi là một trong những trung tâm đền đài chính của Ấn Độ giáo ở khu vực Đông Nam Á và là di sản duy nhất của thể loại này tại Việt Nam. Năm 1999, UNESCO công nhận thánh địa Mỹ Sơn là di sản văn hóa thế giới.

"Lãnh địa vàng" có trữ lượng lớn nhất Việt Nam

Ngoài tiềm năng du lịch phong phú, Quảng Nam còn nổi tiếng là tỉnh có trữ lượng vàng lớn nhất cả nước. Trong đó, mỏ Bồng Miêu và Phước Sơn được đánh giá là hai trong số những mỏ có trữ lượng vàng lớn (tổng khoảng 20 tấn). Theo kết quả thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỏ vàng Bồng Miêu là mỏ vàng có trữ lượng lớn nhất cả nước.

Mỏ vàng Bồng Miêu được mệnh danh là “lãnh địa vàng”, có trữ lượng lớn nhất trên cả nước với sản lượng 12,4 tấn. Lúc còn được Công ty Bồng Miêu khai thác, tổng diện tích khai thác tại mỏ là 385ha. Trong đó, có 230ha khai thác lộ thiên và 100ha khai thác hầm lò, 28ha bãi thải. Công suất mỏ Bồng Miêu khai thác 180.000 tấn quặng vàng/năm, hàm lượng vàng trung bình là 2,8g/tấn quăng. Từ năm 2005-2013, Công ty Bồng Miêu khai thác được 829,952 tấn quặng vàng nguyên khai.

Còn về Đăk Sa (còn gọi là Phước Sơn), mỏ vàng này được đánh giá có trữ lượng khoảng 7,2 tấn. Hồi năm 2012, sản lượng vàng ròng thu được đạt từ 1-1,2 tấn/năm, quặng vàng mỏ Đăk Sa đạt từ 5-15 gam vàng/tấn quặng, thuộc loại trung bình của thế giới. Sau khi mỏ vàng tái hoạt động, công suất khai thác và chế biến của Nhà máy khai thác vàng của công ty có thể đạt 18.000 tấn quặng/tháng.

Ngoài 2 mỏ vàng lớn này, hầu hết 9 huyện miền núi của tỉnh Quảng Nam đều có các điểm quặng vàng nằm rải rác tại các sông, suối.

Bên cạnh việc có mỏ vàng lớn nhất cả nước, tỉnh Quảng Nam còn có tiềm năng với 18 mỏ nước khoáng và nước ngọt có chất lượng tốt. Các loại khoáng sản như khí metan, uranium, nguyên liệu làm xi măng (đá vôi) được đánh giá là giàu nhất trong các tỉnh phía Nam. Các khoáng sản khác như đá granit, đất sét, cát sợi titan, thiếc, cao lanh, mi ca và các loại nguyên liệu cung cấp cho xây dựng, sành sứ, thủy tinh… được phân bố tại nhiều nơi trên địa bản tỉnh. Cùng với tiềm năng về khoáng sản, Quảng Nam còn có tiềm năng phát triển kinh tế biển.

* Ảnh Báo VietnamPlus, Báo Công an Nhân dân, Báo Tuổi trẻ Thủ đô, Traveloka, VnTrip.