Virus SARS-CoV-2 đã biến đổi hơn 6.600 lần

Theo các nhà dịch tễ học, đột biến D614G (bắt đầu tăng mạnh vào tháng 2/2020) đang xuất hiện trong tất cả các mẫu virus biến thể đã trở nên phổ biến nên được đặt thành một nhóm G riêng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định rằng mặc dù nhóm G đã làm tăng khả năng lây nhiễm của virus song không gây bệnh nặng hơn, cũng như không ảnh hưởng đến chẩn đoán, điều trị hay hiệu quả của vaccine. 

Nhóm G này và các nhánh phụ (nhánh GRY được đặt tên cho biến thể B.117 của Anh vào tháng 7/2020), trên thực tế đã gây ra tất cả các trường hợp mắc COVID-19 kể từ giữa năm 2020, thay thế hoàn toàn chủng virus ban đầu xuất hiện ở Vũ Hán (Trung Quốc).

Vì sao khi có rất nhiều biến thể của virus SARS-CoV-2, cho đến nay WHO chỉ liệt kê ba loại là “đáng lo ngại" (VOC), cùng một số ít cần “đáng quan tâm" và bỏ qua phần còn lại?

Để đủ điều kiện là một biến thể VOC, virus đột biến phải có ít nhất một trong các tiêu chí như gây bệnh nặng hơn, lây truyền dễ dàng hơn, làm giảm đáng kể sự trung hòa bởi các kháng thể hoặc làm giảm hiệu quả điều trị, vaccine hoặc chẩn đoán.

Virus SARS-CoV-2 đã trải qua hơn 6.600 lần biến đổi protein để tăng cường khả năng sống sót (Ảnh: Getty)

Theo tiến sĩ Maurer-Stroh, những đột biến này không tạo ra làn sóng lây nhiễm. Các biến chủng mạnh thường bao gồm một tập hợp từ 5 - 15 đột biến cùng lúc mang lại cho chúng một số lợi thế bổ sung. Thuật ngữ "đột biến kép" hoặc "đột biến tam" được sử dụng để mô tả các chủng virus đang hoành hành ở Ấn Độ là một cách hiểu sai, nhưng nói chung là nhằm ám chỉ các đột biến quan trọng hơn được tìm thấy trong những biến thể đó.

Hiện tại chỉ có ba biến thể đáng lo ngại. Tuy nhiên, một số biến thể đáng quan tâm (VOI) dường như có những đặc điểm của VOC, nhưng vẫn chưa có đủ bằng chứng chứng minh. Hai biến thể lần đầu tiên được phát hiện ở Ấn Độ và đang làm tăng mạnh về số ca bệnh trong tháng qua cũng nằm trong số VOI hiện nay. Tiến sĩ Maurer-Stroh cho biết đã xảy ra hơn 6.600 đột biến protein kể từ khi chủng virus này xuất hiện vào tháng 12/2019. 

Các loại vaccine hiện nay có hiệu quả đối với các biến thể hay không? Giáo sư Ooi Eng Eong của Trường Y Duke-NUS, người đang tham gia phát triển vaccine mRNA, khẳng định là chắc chắn có. Ông cho hay nhiều nghiên cứu giữa những người đã tiêm chủng phát hiện rằng vaccine mRNA cũng có khả năng ngăn ngừa lây nhiễm các biến thể VOC khác nhau.

Theo giáo sư Ooi, vaccine COVID-19 không chỉ tạo ra kháng thể mà còn kích hoạt phản ứng miễn dịch trong cơ thể, qua đó sản xuất tế bào T tiêu diệt cả virus lẫn tế bào bị nhiễm bệnh, sẽ không bị ảnh hưởng bởi những thay đổi trong protein đột biến.