Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia đang dẫn đầu thế giới về lượng vi nhựa nạp vào cơ thể: Nguyên nhân khiến nhiều người bất ngờ, hóa ra do loại thực phẩm quen thuộc

Những quốc gia Đông Nam Á “ăn” nhiều vi nhựa nhất thế giới

Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ Môi trường, các quốc gia như Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam đang dẫn đầu về mức độ hấp thụ vi nhựa trên toàn cầu. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này là do mức tiêu thụ hải sản cao trong khu vực.

Cụ thể, hạt vi nhựa có kích thước nhỏ hơn 5mm, thường được tìm thấy phổ biến trong môi trường nước ngọt và biển. Chúng được các sinh vật biển tiêu thụ, trở thành một phần của chuỗi thức ăn. Khi con người ăn phải những sinh vật bị nhiễm hạt vi nhựa, những hạt này có thể xâm nhập vào cơ thể và gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Theo các tác giả của nghiên cứu, ông Xiang Zhao - Giáo sư tại Đại học Công nghệ Quốc phòng Quốc gia Trung Quốc, và ông Fengqi You - Giáo sư kỹ thuật hệ thống năng lượng tại Đại học Cornell (Mỹ), chính sự phát triển công nghiệp đã góp phần làm gia tăng mức độ ô nhiễm nhựa trên toàn cầu. 

Một nguồn vi nhựa chính trong thủy sản xuất phát từ chất thải nhựa tại các bãi chôn lấp hoặc bãi rác lộ thiên không được quản lý hiệu quả. Những hạt nhựa này có khả năng ô nhiễm hệ thống nước, bao gồm cả nước ngọt và nước mặn. Khi các hạt vi nhựa bị phân tán qua dòng nước hoặc truyền qua không khí, chúng xâm nhập vào chuỗi thức ăn, dẫn đến việc chúng xuất hiện trong hải sản mà con người tiêu thụ.

Lượng vi nhựa đi vào cơ thể qua đường hô hấp và đường ăn uống đã tăng hơn 6 lần từ năm 1990 đến năm 2018 trên khắp châu Á, châu Phi và châu Mỹ, bao gồm cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ và Trung Quốc.

Theo các nhà nghiên cứu, việc loại bỏ 90% rác thải nhựa trên toàn cầu có thể giúp giảm hơn 48% lượng vi nhựa hấp thụ vào cơ thể ở các quốc gia Đông Nam Á - khu vực ghi nhận phần lớn sự hấp thụ vi nhựa trên thế giới.

Tác hại của hạt vi nhựa đối với sức khỏe

Sự có mặt của hạt vi nhựa trong hải sản đã đặt ra nhiều mối nguy đối với sức khỏe con người. Là một nguồn thực phẩm thiết yếu, hải sản có thể chứa các hạt vi nhựa trong hệ tiêu hóa, mang lại nhiều nguy cơ tiềm ẩn khi con người tiêu thụ. Những hạt vi nhựa này có khả năng phân tán khắp cơ thể, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Hai con đường phổ biến nhất giúp hạt vi nhựa thâm nhập vào cơ thể con người là nhập bào (endocytosis) và thẩm thấu (persorption).

Rối loạn hệ miễn dịch

Hạt vi nhựa được báo cáo là có thể làm rối loạn hệ miễn dịch sau khi tiếp xúc. Việc phơi nhiễm với các hạt vi nhựa từ môi trường có thể gây suy yếu hệ miễn dịch, đặc biệt ở những cá nhân dễ bị ảnh hưởng, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh tự miễn hoặc bị ức chế miễn dịch.

Mặc dù có bằng chứng cho thấy hạt vi nhựa có khả năng biến đổi chức năng miễn dịch của con người, nhưng điều này vẫn chưa được chứng minh rõ ràng và cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tác động cụ thể của chúng. 

Gây mất cân bằng năng lượng

Hạt vi nhựa có khả năng gây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chuyển hóa trong cơ thể bằng cách tác động lên các enzyme chuyển hóa hoặc gây mất cân bằng năng lượng.

Ảnh hưởng đến tế bào máu và phổi

Các hạt vi nhựa có khả năng di cư đến những mô xa trong cơ thể thông qua hệ tuần hoàn. Khi chúng xuất hiện trong hệ tim mạch, chúng có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực, bao gồm:

• Phản ứng viêm: Hạt vi nhựa có thể kích thích phản ứng viêm trong hệ tim mạch, gây ra sự viêm và tổn thương cho các mô xung quanh.
• Gây độc tế bào máu: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hạt vi nhựa có thể gây độc tế bào máu, làm giảm chức năng của các tế bào máu quan trọng.
• Phù mạch: Việc hạt vi nhựa tích tụ trong mạch máu có thể gây ra sự phù nề và tăng cường áp lực trong hệ tim mạch.
• Tắc nghẽn và tăng áp lực động mạch phổi: Hạt vi nhựa có thể gây ra tắc nghẽn trong các động mạch phổi và tăng áp lực trong hệ thống tuần hoàn.
• Sinh histamine: Hạt vi nhựa tham gia vào quá trình sản sinh histamine, làm tăng nguy cơ cho các vấn đề sức khỏe liên quan đến viêm và dị ứng.

Tóm lại, sự có mặt của hạt vi nhựa trong hải sản đã tạo ra nhiều mối nguy đối với sức khỏe con người.