Việt Nam, Nhật Bản kêu gọi Mỹ quay lại CPTPP

Tiền thân của CPTPP là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership Agreement - TPP) được 12 nước ký ngày 4/2/2016 tại Auckland (New Zealand) sau 5 năm đàm phán, mục đích là hội nhập các nền kinh tế thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Thỏa thuận ban đầu được 4 nước Brunei, Chile, New Zealand và Singapore ký ngày 3/6/2005, có hiệu lực ngày 28/5/2006; sau đó thêm những nước đàm phán đề gia nhập là Việt Nam, Australia, Malaysia, Peru, Mỹ, Canada, Nhật Bản và Mexico.

Đến ngày 23/01/2017, Tổng thống Trump ký sắc lệnh để Hoa Kỳ rút khỏi TPP tại Nhà Trắng vì trước đây đã chỉ trích hiệp định là một “thảm họa” tiềm tàng cho nước Mỹ.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh (phải) và một bộ trưởng

Ngày 11/11/2017, tại Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở Đà Nẵng, các bộ trưởng TPP đã đạt được thỏa thuận cơ bản cho Hiệp định TPP-11, đồng thời thống nhất tên mới cho hiệp định là CPTPP, sau đó được chính thức ký kết tại Chile ngày 8/3/2018. Tuy rút nhưng ông Trump nói sẽ tham gia TPP nếu đạt được thỏa thuận “tốt hơn” so với thỏa thuận dưới thời Tổng thống Barack Obama.

Xung quanh vấn đề nóng này, đã một dạo dư luận Mỹ tranh cãi sôi nổi. Những người trong Đảng Cộng hòa của ông lo ngại, đặc biệt là những người đại diện cho giới nông dân đang có nguy cơ thiệt hại nếu các áp thuế mới đề xuất được thông qua. Nhà Trắng đã cử Đại diện Thương mại Robert Lighthizer gặp các bên đàm phán việc Mỹ tái gia nhập TPP. Ông nói: “Điều tốt nhất Hoa Kỳ có thể làm lúc này để chống lại sự gian lận của Trung Quốc là dẫn dắt 11 quốc gia Thái Bình Dương khác đi vào con đường tin vào tự do thương mại và pháp quyền”.

Sau khi Mỹ rút khỏi hiệp định, 11 quốc gia còn lại tiếp tục đàm phán và ký kết thỏa thuận hồi tháng 3/2018. Các nhà xuất khẩu, nông dân đang lo ngại rằng Mỹ sẽ gặp bất lợi với các đối thủ trong khu vực. Tổng thống Trump đã lệnh các cộng sự đánh giá việc tái tham gia “theo các điều khoản của chúng ta”.

Vụ Mỹ trở lại CPTPP bỗng nóng lên vào ngày 13/9 tại Hội nghị Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN 2018 (WEF ASEAN 2018) ở Hà Nội: Việt Nam và Nhật Bản cùng lên tiếng kêu gọi Mỹ quay trở lại CPTPP.

Theo AFP, Ngoại trưởng Kono tuyên bố các nước thuộc CPTPP vẫn tin tưởng thỏa thuận thương mại này là phương án tốt nhất cho Mỹ, là cơ hội hấp dẫn cho ngành công nghiệp, cũng như nông nghiệp của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ông cũng cho biết CPTPP có thể bắt đầu có hiệu lực vào cuối năm 2018.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh ủng hộ tuyên bố của ông Kono, đồng thời đánh giá CPTPP là “một thỏa thuận thương mại tiêu chuẩn cao”.

Theo AFP, các nước tham gia CPTPP tuyên bố vẫn “để ngỏ cửa” nếu Washington mong muốn quay trở lại hiệp định này, đồng thời không loại trừ việc kết nạp thêm các nước muốn tham gia CPTPP (như Thái Lan, Colombia, Indonesia...)

CPTPP được kỳ vọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm, giảm đói nghèo và nâng cao chất lượng sống của người dân các quốc gia thành viên. Hiệp định này sẽ tạo ra một trong những khối tự do thương mại lớn nhất thế giới với một thị trường khoảng 499 triệu dân và tổng sản phẩm quốc gia (GDP) đạt khoảng 10.100 tỷ USD, chiếm 13,5% GDP thế giới.

Việc các cố vấn kinh tế thảo luận về chủ đề “Mỹ nên quay trở lại CPTPP” là một tín hiệu vui. Chiến tranh mậu dịch Mỹ - Trung đang vào giai đoạn căng thẳng, Tổng thống Trump có thể sẽ đưa Mỹ trở lại CPTPP để tăng thêm “nanh vuốt” trong cuộc đấu với Trung Quốc..

Lê Miên Tường

Nên đọc

Sổ tay: Văn hóa xin lỗi

Sổ tay: Khi ứng dụng hẹn hò Tinder “đấu” với Facebook

Sổ tay: Mỹ quay lại CPTPP

Sổ tay: Malala - người gieo ngọn lửa hòa bình vĩnh cửu