Thị xã 400 năm lịch sử là 'thủ phủ tôm hùm' ở miền Trung, ngư dân trở thành tỷ phú nhờ nuôi loài ‘sơn hào hải vị’

Sông Cầu là thị xã ven biển nằm phía Bắc của tỉnh Phú Yên, là địa phương có chiều dài bờ biển lớn nhất tỉnh, vì thế đã tạo nên vùng đất Sông Cầu nhiều danh lam thắng cảnh như Vịnh Xuân Đài, Đầm Cù Mông, Cù Lao Ông Xá, Đảo Nhất Tự Sơn. Trải qua hơn 400 năm hình thành và phát triển, Sông Cầu từng bước vươn mình với những nét đặc trưng riêng của một đô thị biển.

Phát triển kinh tế biển là ưu thế của thị xã Sông Cầu, trong đó lĩnh vực nuôi trồng - chế biến thủy hải sản là lĩnh vực được hình thành và phát triển hơn 30 năm qua, trong đó nghề nuôi tôm hùm đóng vai trò chủ lực. Đã có thời điểm, giá tôm hùm đạt mức gần 2,7 triệu đồng/kg.

Với điều kiện thuận lợi về mặt thời tiết, diện tích nuôi trồng cũng như kỹ thuật chăn nuôi, người dân nơi đây đã giàu lên nhanh chóng nhờ nghề nuôi tôm.

Hơn nửa số hộ là tỷ phú

Nằm bên eo đầm Cù Mông, 520 hộ dân ở vịnh Hòa đều sống bằng nghề nuôi tôm hùm. Ông T., một cư dân từng cho biết với truyền thông trước đây, khi vịnh Hòa còn dựa vào nghề chài lưới ven đầm, mùa biển động, nhiều hộ phải lên núi đào củ mài về ăn vì không có gạo. Nhưng sau đó, con tôm hùm đã đổi đời người dân làng này.

Năm 1995, ông T. cùng một số hộ ở đây bắt tôm hùm con từ biển về nuôi thử nghiệm, thấy làm ăn được, nghề nuôi tôm hùm phát triển dần. “Chỉ có con tôm hùm mới đổi đời gia đình tôi nhanh như vậy. Cả làng này nếu không có con tôm hùm sẽ chẳng biết bao giờ mới “ngóc đầu” lên được”- ông cho biết.

Toàn thôn ở vịnh Hòa có hơn 3.500 lồng nuôi tôm hùm. Trong đó, có 352 hộ nuôi từ 5.000 con trở lên, doanh thu hằng năm hơn 2,2 tỷ đồng/hộ, trừ chi phí còn lãi hơn 1,5 tỉ đồng. Nhờ vậy, từ những ngôi nhà mái tranh vách đất, giờ đây, nhiều ngôi nhà bạc tỷ được mọc lên ở vịnh Hòa.

Ông A. từ đánh lưới thuê chuyển sang nuôi tôm hùm được 7 năm, vừa  phá bỏ nhà cũ dựng lại nhà mới trị giá 44 lượng vàng, trong khi trong lồng nuôi hơn 2.000 con tôm hùm đã đến kỳ xuất bán.

Thanh niên ở vịnh Hòa nói đùa: Lâu rồi, không biết uống rượu nấu. Giỗ chạp chỉ có bia lon, chỉ cần bán 2 con tôm hùm là đủ để sắm sửa bữa tiệc đàng hoàng. “Con tôm hùm cõng trên lưng tất cả mọi chi phí của người dân trong làng. Tôm hùm còn, vịnh Hòa còn phát triển”- ông K., một trưởng thôn Vịnh Hòa, nói vui. 

Vị thế đắc địa

Theo khảo sát của Sở NN-PTNT Phú Yên, vịnh Hòa nằm ở vị thế đắc địa đối với việc nuôi trồng thủy sản, giúp cho nghề nuôi tôm hùm phát triển ổn định.

Nằm trong đầm Cù Mông, nền đáy cát pha phù hợp cho con tôm hùm phát triển, lại gần cửa biển nên nguồn nước vùng nuôi ở đây được lưu thông tốt, không bị ô nhiễm. Vùng nuôi này lại cách xa sông suối nên nguồn nước không bị ngọt hóa, hạn chế tình trạng tôm bị sốc nước ngọt chết hàng loạt trong mùa lũ như nhiều nơi khác.

Dù nằm gần cửa biển nhưng khu vực này lại được núi bao bọc tạo thành vịnh nên không có sóng lớn, tôm ít bị ảnh hưởng khi có bão. “Nhờ vị thế này, người nuôi tôm hùm ít phải lo đến yếu tố thời tiết”- một người nuôi tôm hùm lâu năm ở vịnh Hòa, cho biết.

Đối với nghề nuôi tôm hùm, do không có giống nhân tạo và thức ăn công nghiệp nên giống và thức ăn thường chiếm đến 50% giá thành tôm thương phẩm. Trong khi đó, những người nuôi tôm hùm ở vịnh Hòa lại có điều kiện hạ thấp 2 khoản chi phí này.

Nhờ nằm gần cửa biển, hầu hết người nuôi tôm hùm ở đây đều có thuyền để khai thác hải sản. Mùa đánh bắt tôm hùm giống (thường là mùa biển động, từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau), những người nuôi tranh thủ, khai thác con giống tự nhiên để nuôi thương phẩm.

Hết mùa khai thác tôm hùm giống, người nuôi lại dùng phương tiện để khai thác hải sản để làm thức ăn cho tôm hùm. “Nghề nuôi tôm hùm ở đây gần như khép kín, nhờ vậy mà có hiệu quả kinh tế cao”- ông Nguyễn Văn Thềm nói.

Mặc dù nghề nuôi tôm hùm vẫn luôn đối diện với những rủi ro như thiên tai, dịch bệnh. Thế nhưng không thể phủ nhận rằng chính nhờ nuôi ‘sơn hào hải vị’, thị xã Sông Cầu nói riêng và tỉnh Phú Yên nói chung đã thay da đổi thịt từng ngày, dẫn khai thác được những lợi thế đặc biệt mà thiên nhiên ban tặng.