Thị trường trái phiếu doanh nghiệp kỳ vọng sớm khởi sắc

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phục hồi mạnh mẽ nửa cuối năm

Năm 2023, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) gặp nhiều khó khăn, bị tác động nặng nề sau những vụ việc trên thị trường tài chính tháng 10/2022 cùng với diễn biến xấu trên thị trường tài chính trong và ngoài nước. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã có rất nhiều chỉ đạo quyết liệt trong các lĩnh vực có liên quan đến thị trường này, từ việc hoàn thiện khung khổ pháp lý đến duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường sản xuất, kinh doanh.

Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng và các tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, việc Chính phủ khẩn trương và kịp thời ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP và cho phép DN và nhà đầu tư có thể có các cơ chế đàm phán, giãn, hoãn và hoán đổi trái phiếu đã phát hành trên tinh thần rủi ro chia sẻ, lợi ích hài hòa giữa các bên đã góp phần tích cực giúp thị trường có những dấu hiệu tích cực hơn. Theo đó, nếu như trong quý 1/2023 hầu như không có đợt phát hành nào thì từ quý 2 trở đi DN đã quay lại phát hành được trái phiếu, khối lượng phát hành tháng sau cao hơn tháng trước.

Chia sẻ về vấn đề này, bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ SSI cho biết, từ cuối năm 2022, toàn bộ thành viên thị trường đều quan ngại về những điều xảy ra đối với thị trường TPDN trong năm 2023, nhưng đến thời điểm này, có thể nói rằng thị trường TPDN đã "hạ cánh mềm". Theo bà Nguyễn Ngọc Anh, cùng với việc quyết liệt ban hành Nghị định 08/NĐ-CP để có cơ sở pháp lý giúp các bên cùng đàm phán và gia hạn thì việc đưa vào vận hành sàn giao dịch TPDN riêng lẻ thứ cấp trong một thời gian rất nhanh, chưa từng có tiền lệ đã hỗ trợ rất lớn cho việc xây dựng lại niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường.

Theo đánh giá của chuyên gia đến từ Fiin Group, hoạt động phát hành TPDN trên thị trường sơ cấp 6 tháng cuối năm có sự phục hồi mạnh mẽ.

Ông Trần Phú Việt, Trưởng phòng Nghiên cứu và Phát triển sản phẩm, Khối thông tin tài chính (FiinGroup) cho biết, giá trị phát hành trong quý 3/2023 và nửa đầu quý 4 lên tới hơn 161.000 tỷ đồng, tương đương 70% tổng giá trị phát hành từ đầu năm 2023, chỉ riêng trong quý 3/2023, giá trị phát hành trên thị trường sơ cấp tăng trưởng 180% so với cùng kỳ năm 2022. Trên thị trường thứ cấp, hoạt động phát hành đã trở nên sôi động hơn rất nhiều kể từ khi có sàn giao dịch TPDN riêng lẻ hồi giữa tháng 7/2023, tổng giá trị giao dịch trên thị trường thứ cấp tăng trưởng mạnh mẽ. Theo thống kê, giá trị giao dịch trung bình hàng ngày tăng rất mạnh, đặc biệt từ khoảng giữa tháng 10/2023, tầm 1.000-2.000 tỷ đồng/phiên.

Kỳ vọng thị trường tăng trưởng vượt bậc

Cũng theo bà Nguyễn Ngọc Anh, việc vận hành thị trường TPDN riêng lẻ đóng vai trò quan trọng đem lại tính thanh khoản và tính minh bạch cho thị trường, đặc biệt đối với các nhà đầu tư cá nhân. Thông qua thị trường trái phiếu tập trung hiện nay, nhà đầu tư hoàn toàn có quyền và có khả năng tiếp cận được đầy đủ tất cả thông tin, đồng thời nhà đầu tư có một thị trường để giao dịch mua đi bán lại. “Thời điểm sắp kết thúc 2023 cũng là thời điểm tất cả chúng ta đều thấy rằng một năm rất khó khăn đã đi qua và thực sự đây là cơ hội, tiền đề để sang năm 2024 sẽ có những tăng trưởng vượt bậc trong thị trường này”, bà Nguyễn Ngọc Anh kỳ vọng.

Nhận định về triển vọng của thị trường TPDN trong năm 2024, chuyên gia của Công ty xếp hạng tín nhiệm VISratings cũng kỳ vọng thị trường TPDN năm 2024 sẽ bước vào giai đoạn phát triển mới theo hướng chặt chẽ hơn với việc áp dụng những yêu cầu cao hơn đối với tất cả các bên, qua đó giúp cho hoạt động phát hành trái phiếu mới dần phục hồi. Trong khi đó, ông Trần Phú Việt cho rằng, thị trường có nhiều yếu tố tích cực quan trọng, điểm tích cực đầu tiên chính là thị trường TPDN đã và đang lành mạnh hơn sau giai đoạn thanh lọc. Theo đó, những biến cố trong giai đoạn 2022-2023 đã giúp thị trường sàng lọc và khoanh vùng nhóm các tổ chức phát hành theo mức độ rủi ro khác nhau. Những doanh nghiệp có lịch sử trả nợ gốc và lãi TPDN sẽ là điểm sáng của thị trường, thu hút nhà đầu tư.

Một điểm tích cực khác là thông tin về TPDN trở nên minh bạch. Sự ra đời và vận hành của sàn giao dịch TPDN riêng lẻ giúp nhà đầu tư nắm bắt rõ hơn các thông tin về giao dịch trái phiếu trên thị trường thứ cấp, đặc biệt các dữ liệu liên quan đến lợi suất đầu tư của từng mã trái phiếu. Đây là cơ sở để xây dựng các thông tin về đường cong lãi suất của các tổ chức phát hành, nhóm tổ chức phát hành.

Cũng theo chuyên gia Fiin Group, hoạt động xếp hạng tín nhiệm với sự tham gia của nhiều đơn vị xếp hạng trong năm 2024 sẽ giúp cho nhà đầu tư có nhiều thông tin và sự lựa chọn hơn. “Ngày 28/11/2023, trong cuộc họp lấy ý kiến đánh giá tình hình triển khai Nghị định số 08/2023/NĐ-CP và định hướng chính sách trong thời gian tới, Bộ Tài chính cũng đề xuất không kéo dài thời gian ngưng quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với TPDN riêng lẻ. Như vậy, từ ngày 1/1//2024, các doanh nghiệp phát hành bắt buộc phải xếp hạng tín nhiệm, đây cũng là một lợi thế giúp nhà đầu tư có thêm lựa chọn giải ngân an toàn”, ông Trần Phú Việt nhận định.

Về dài hạn, chuyên gia Fiin Group cũng lưu ý, môi trường kinh doanh có thể tiếp tục khó khăn, dẫn đến triển vọng kinh doanh của các tổ chức phát hành, đặc biệt trong nhóm ngành bất động sản, năng lượng tái tạo sẽ không đủ dòng tiền để trả nợ gốc, lãi trái phiếu đáo hạn trong thời gian tới. Do đó, thị trường vẫn cần có thêm một thời gian dài để hồi phục hoàn toàn cũng như chứng tỏ được vai trò tích cực của kênh dẫn vốn an toàn, minh bạch để nhà đầu tư quay trở lại thị trường.