TCVN 14147:2024 về vật liệu nhân giống cây trồng giúp kiểm soát chất lượng

Đối với giống cây trồng trước khi đưa vào canh tác để đảm bảo chất lượng, hiệu quả kinh tế cao thì việc lấy mẫu vật liệu nhân giống cây trồng không chỉ là bước kỹ thuật mà còn là một khâu chiến lược trong quản lý chất lượng giống. Đồng thời giúp phát hiện sớm giống bị nhiễm bệnh, mang mầm bệnh nguy hiểm hoặc bị thoái hóa. Góp phần bảo vệ mùa vụ, tránh thiệt hại lớn do sử dụng giống không đảm bảo. Đồng thời góp phần minh bạch hóa thị trường giống và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành giống cây trồng Việt Nam. 

Xong nếu lấy sai quy cách, kết quả kiểm tra có thể sai lệch, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp và uy tín đơn vị cung ứng giống. Vì vậy để đảm bảo chính xác thì việc lấy mẫu nên tuân theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14147:2024 do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố hướng dẫn rõ phương pháp lấy mẫu vật liệu nhân giống cây trồng bao gồm hạt giống, củ giống khoai tây, quả giống, cây giống, hom giống, mắt ghép, cành ghép.

Lấy mẫu vật liệu nhân giống cây trồng theo tiêu chuẩn giúp đảm bảo chất lượng, hiệu quả sản xuất cao. Ảnh minh họa

Về nguyên tắc tiêu chuẩn này yêu cầu mẫu phải được lấy ngẫu nhiên, xác suất có mặt của các thành phần trong mẫu là đại diện cho lỗ mắt ghép, cành ghép, quả giống, hom giống, cây giống. Sau khi lấy và lập mẫu, mẫu phải có số lượng hoặc khối lượng phù hợp với mục đích sử dụng.

Thiết bị, dụng cụ được dùng để lấy mẫu phải được làm sạch trước khi dùng để tránh nhiễm bẩn và không làm hỏng mẫu; hoặc có tính năng lựa chọn mẫu theo kích thước, hình dạng, tỷ trọng, vỏ hoặc các đặc điểm khác của đối tượng cần lấy mẫu.

Yêu cầu đối với lô quả giống, cây giống, hom giống, cành ghép, mắt ghép thì mẫu được quy ước tối đa 500 tấn. Lô hom giống, cành ghép, mắt ghép tối đa 20.000 cá thể.

Trường hợp lô vật liệu nhân giống có khối lượng hoặc số lượng cá thể lớn hơn khối lượng hoặc số lượng cá thể tối đa của lô lấy mẫu quy ước nêu trên: phải chia lô vật liệu nhân giống thành các lô nhỏ có khối lượng hoặc số lượng cá thể tương đương hoặc nhỏ hơn lô lấy mẫu quy ước, để xác định số lượng mẫu điểm tương ứng cần lấy.

Yêu cầu bao gói các mẫu thu thập phải đóng gói riêng, đảm bảo không làm mẫu hư hỏng hoặc ảnh hưởng đến chất lượng mẫu. Nội dung ghi nhãn bao gồm: Người lấy mẫu, ngày lấy mẫu, địa điểm lấy mẫu, tên giống, mã hiệu của lô vật liệu nhân giống, số lượng và khối lượng lô vật liệu nhân giống.

Lô vật liệu nhân giống (trừ lô vật liệu nhận giống trong ruộng giống/vườn ươm giống) phải được gắn nhãn và được niêm phong bởi người lấy mẫu hoặc dưới sự giám sát của người lấy mẫu.

Nếu lô vật liệu nhân giống (trừ lô vật liệu nhân giống trong ruộng giống/vườn ươm giống) đã được gắn nhãn, niêm phong trước khi lấy mẫu thì người lấy mẫu phải kiểm tra việc gắn nhãn, niêm phong ở từng vật chứa.

Nếu lô vật liệu nhân giống (trừ lô vật liệu nhân giống trong ruộng giống/vườn ươm giống) chưa được gắn nhãn, niêm phong thì người lấy mẫu phải kiểm soát việc gắn nhãn, niêm phong cho từng vật chứa trước khi rời khỏi lô vật liệu nhân giống.

Người lấy mẫu phải chịu trách nhiệm đối với việc lấy mẫu và phải bảo đảm các mẫu điểm, mẫu hỗn hợp hoặc mẫu gửi. Các mẫu này không được giao cho những người không được ủy quyền lấy mẫu trừ khi các mẫu đã được niêm phong cẩn thận và không thể làm hỏng dấu niêm phong.

Đối với lô quả giống có khối lượng lớn hơn 500 tấn, lô quả giống này sẽ chia thành nhiều lô nhỏ, khối lượng lớn nhất của mỗi lô nhỏ là 500 tấn. Số mẫu điểm cần lấy bằng tổng số mẫu điểm lấy trong từng lô nhỏ. 

Mẫu phải được bảo quản (trước và sau khi tiếp nhận) và vận chuyển trong điều kiện phù hợp với mục đích sử dụng mẫu, đảm bảo không làm thay đổi chất lượng.