Phân cấp công trình phục vụ thiết kế, xây dựng đảm bảo quy chuẩn

Xây dựng là quy trình thiết kế và thi công lên các cơ sở hạ tầng hoặc công trình, nhà ở. Hoạt động xây dựng khác với sản xuất ở chỗ sản xuất tạo lượng lớn sản phẩm với những chi tiết giống nhau, còn xây dựng nhắm tới sản phẩm tại địa điểm dành cho từng đối tượng khách hàng riêng biệt. Công trình xây dựng là sản phẩm được tạo thành bởi sức lao động của con người, vật liệu xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình, được liên kết định vị với đất, có thể bao gồm phần dưới mặt đất, phần trên mặt đất, phần dưới mặt nước và phần trên mặt nước, được xây dựng theo thiết kế. Công trình xây dựng bao gồm công trình dân dụng, công trình công nghiệp, giao thông, nông nghiệp và phát triển nông thôn, công trình hạ tầng kỹ thuật và công trình khác.

Theo đó, việc phân cấp công trình xây dựng có ý nghĩa quan trọng trong việc quản lý hoạt động đầu tư xây dựng và quản lý các nội dung khác có liên quan đối với từng dự án, nhà đầu tư, tổ chức và cá nhân. Vì vậy, khi thiết kế, xây dựng mới các công trình xây dựng, việc phân cấp công trình phải đảm bảo theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2022/BXD nhằm đảm bảo độ bền lâu tương ứng với thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình.

Việc phân cấp công trình theo QCVN 03:2022/BXD nhằm đảm bảo độ bền lâu tương ứng với thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình. (Ảnh minh họa)

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2022/BXD thực hiện theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 5 của Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 3 Điều 1 Luật số 62/2020/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2022/BXD do Viện Khoa học công nghệ xây dựng biên soạn, Vụ Khoa học công nghệ và môi trường trình duyệt, Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định, Bộ Xây dựng ban hành kèm theo Thông tư số 05/TT-BXD ngày 30 tháng 11 năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng. 

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 03:2022/BXD thay thế cho QCVN 03:2012/BXD ban hành kèm theo Thông tư số 12/2012/TT-BXD ngày 28 tháng 12 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng. Quy chuẩn này quy định về việc phân cấp công trình theo các tiêu chí: Hậu quả do kết cấu công trình bị hư hỏng hoặc phá hủy (sau đây gọi là cấp hậu quả); Thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình; Phân loại kỹ thuật về cháy đối với công trình (hoặc các phần của công trình, sau đây gọi chung là công trình), bao gồm: bậc chịu lửa, cấp nguy hiểm cháy kết cấu và nhóm nguy hiểm cháy theo công năng.

Quy chuẩn này áp dụng để xác định các giải pháp kinh tế - kỹ thuật khi thiết kế công trình dân dụng, công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật và các công trình dạng nhà khác.

Quy chuẩn cũng áp dụng khi thiết kế xây dựng mới các công trình quy định tại Quy chuẩn này, khuyến khích áp dụng khi thiết kế cải tạo các công trình hiện hữu. Quy chuẩn áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đầu tư xây dựng tại Việt Nam.

Về yêu cầu kỹ thuật, Quy chuẩn quy định cấp hậu quả của công trình phải được phân thành 3 cấp: C1 (thấp), C2 (trung bình) và C3 (cao), được quy định tại Quy chuẩn này và được xác định trong nhiệm vụ thiết kế xây dựng công trình. Kết cấu và nền của công trình cần được thiết kế tương ứng với cấp hậu quả của công trình quy định tại quy chuẩn này theo các tiêu chuẩn thiết kế được lựa chọn áp dụng. Cấp hậu quả phụ thuộc vào dạng kết cấu và những tình huống cụ thể trong thiết kế công trình, có thể áp dụng cấp hậu quả của một số bộ phận, cấu kiện kết cấu khác với cấp hậu quả của công trình.

Thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình tùy thuộc chức năng của công trình trong dự án đầu tư xây dựng, môi trường khai thác sử dụng, thời hạn hoạt động của dự án (nếu có); thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình phải được xác định trong nhiệm vụ thiết kế xây dựng công trình.

Thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình được chia thành 4 mức thì thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình nếu nhỏ hơn 25 năm thì công trình quy định tại A.2, Phụ lục A của Quy chuẩn này. Không nhỏ hơn 25 năm thì công trình chịu tác động trực tiếp của môi trường xâm thực mạnh (hóa chất, môi trường biển), trừ công trình tạm. Không nhỏ hơn 50 năm thì các công trình dân dụng, công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật và các công trình dạng nhà khác không thuộc các mức trên. Không nhỏ hơn 100 năm thì nhà và công trình độc đáo, có giá trị kiến trúc hoặc mang ý nghĩa biểu tượng quan trọng (Bảo tàng quốc gia, nhà lưu giữ hiện vật quốc gia, sân vận động thi đấu cấp quốc gia hoặc quốc tế, nhà hát quốc gia, công trình điểm nhấn có kiến trúc độc đáo tại các địa phương và các công trình tương tự).

Kết cấu của công trình phải được thiết kế theo tiêu chuẩn lựa chọn áp dụng nhằm đảm bảo độ bền lâu tương ứng với thời hạn sử dụng theo thiết kế của công trình, có xét đến các yếu tố sau: Các điều kiện khai thác sử dụng theo công năng; Ảnh hưởng của môi trường xung quanh; Các tính chất của vật liệu sử dụng, các giải pháp bảo vệ chúng khỏi tác động bất lợi của môi trường cũng như khả năng suy giảm các tính chất của vật liệu.

Việc phân loại kỹ thuật về cháy đối với công trình nhằm thiết lập các yêu cầu an toàn cháy khi thiết kế xây dựng hệ thống phòng cháy chống cháy cho công trình, phụ thuộc vào công năng và tính nguy hiểm cháy của công trình.

Yêu cầu về phân loại kỹ thuật về cháy đối với công trình được thực hiện theo các tiêu chí bậc chịu lửa; cấp nguy hiểm cháy; kết cấu; nhóm nguy hiểm cháy theo công năng.

Bậc chịu lửa của công trình được phân thành 5 bậc từ I, II, III, IV đến V; phụ thuộc vào số tầng (hoặc chiều cao phòng cháy chữa cháy của công trình), nhóm nguy hiểm cháy theo công năng, diện tích khoang cháy và tính nguy hiểm cháy của các quá trình công nghệ diễn ra trong công trình. Lưu ý đối với nhà chung cư có chiều cao trên 75 m và nhà công cộng có chiều cao trên 50 m, QCVN 06:2022/BXD quy định các yêu cầu riêng về giới hạn chịu lửa của kết cấu, cấu kiện của công trình. Cấp nguy hiểm cháy kết cấu của công trình được phân thành 4 cấp từ S0, S1, S2 đến S3; theo tính nguy hiểm cháy của cấu kiện.

Công trình được phân thành 5 nhóm nguy hiểm cháy theo công năng từ F1, F2, F3, F4 đến F5; tùy thuộc vào đặc điểm sử dụng chúng và mức đe dọa tới sự an toàn của con người trong trường hợp xảy ra đám cháy có tính đến: lứa tuổi, trạng thái thể chất, khả năng có người đang ngủ, nhóm người sử dụng theo công năng chính và số người của nhóm đó. Bậc chịu lửa, cấp nguy hiểm cháy kết cấu và nhóm nguy hiểm cháy theo công năng của công trình được xác định theo QCVN 06:2022/BXD.