Ngôi làng chài cổ độc nhất vô nhị ở miền Trung, có đến hơn nửa cư dân trong vùng sở hữu cổ vật quý hiếm

Làng Gành Cả, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) được mệnh danh là “làng chài cổ vật” độc nhất vô nhị ở miền Trung với rất nhiều cổ vật được người dân sưu tầm, gìn giữ. 

Gành Cả có khoảng 300 hộ dân với hơn một nửa hộ gia đình ở đây sở hữu đồ cổ. Ngoài biển cả, cổ vật như là niềm đam mê thứ hai của họ.

Thông tin trên Báo Dân trí chia sẻ, ông Trương Tràng (45 tuổi) hiện đang sở hữu khoảng 300 đồ gốm sứ có từ thế kỷ 15 - 17. Cụ thể, một trong những "báu vật" của ông Tràng là chiếc đĩa có đường kính 33cm, tráng men xanh, ẩn long, đồ gốm Chu Ðậu khoảng thế kỷ 15 - 16. Hay chum dùng đựng rượu, đựng nước có từ thế kỷ 17...ông Tràng lý giải, cư dân làng biển không mua bán cổ vật. Họ chỉ hỗ trợ thú chơi của nhau bằng cách trao đổi. Những người có sở thích sưu tầm sẽ đổi cổ vật lấy cổ vật, những người khác đổi lấy ngư lưới cụ, dầu máy.

Người Gành Cả chỉ nói về ý nghĩa của cổ vật, hầu như không thích nói về giá trị quy đổi ra tiền. Tuy nhiên, ở làng biển này không ít người sở hữu cổ vật quý có giá hàng trăm triệu đồng.

Người Gành Cả hiểu được giá trị về văn hóa, lịch sử, khoa học của cổ vật nên cùng nhau giữ gìn. Vì thế, nhiều đại gia từ các nơi đổ về làng biển này săn lùng cổ vật nhưng phải về tay không.

Được biết, tại Bình Châu, mật độ xác tàu cổ được phát hiện dày đặc. Đây cũng là nơi được giới khảo cổ nhận định có rất nhiều tàu cổ bị đắm hay còn gọi là "làng chài cổ vật".

Các chuyên gia khảo cổ đã phát hiện 11 xác tàu cổ, trong đó đã khai quật 2 xác tàu vào năm 1999 và 2013. Kết quả khảo sát vùng biển rộng 23km2 ở Bình Châu còn xác định 20 địa điểm nghi vấn có xác tàu cổ. Các chuyên gia khảo cổ nhận định, vùng biển Bình Châu từng có một thương cảng sầm uất. Tàu thuyền vào Bình Châu trao đổi hàng hóa rồi bị cháy, hoặc bị bão đánh chìm. Do đó, khu vực này dày đặc xác tàu cổ đắm.

Tính đến thời điểm này, tại vùng biển Quảng Ngãi có 3 xác tàu cổ được khai quật, trong đó có 2 xác tàu ở vùng biển Bình Châu. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, chỉ có xác tàu được khai quật vào năm 2013 là còn nguyên vẹn, mang đến tư liệu quý cho ngành khảo cổ Việt Nam.

Xác tàu nằm cách bờ khoảng 150m, ở độ sâu khoảng 4m. Các chuyên gia khảo cổ đã thu được khoảng 5.000 hiện vật trên tàu, trong đó có nhiều hiện vật độc đáo và quý giá. Điều này đóng góp vào việc làm phong phú tư liệu cho ngành khảo cổ dưới nước của Việt Nam.

Được biết, để phát huy hơn nữa giá trị cổ vật Bình Châu, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch đang phối hợp với Chi hội Di sản Bình Sơn xây dựng điểm đến du lịch cộng đồng làng cổ vật ở Bình Châu.