Vì sao doanh nghiệp cần OEE?

Định nghĩa OEE (Hiệu suất thiết bị toàn phần) là chỉ số quan trọng phản ánh mức độ sử dụng hiệu quả của máy móc, thiết bị trong quá trình sản xuất, để giảm thời gian chu kỳ, cải thiện chất lượng.

 Giảm thời gian chu kỳ

OEE là chỉ số tổng hợp phản ánh ba thành phần chính gồm thời gian sẵn sàng của thiết bị (availability), tốc độ thực tế so với tốc độ thiết kế (performance) và tỷ lệ sản phẩm đạt chất lượng (quality). Khi được đo đúng và liên tục, OEE giúp doanh nghiệp nhìn thấy tổ hợp các tổn thất lớn và ưu tiên các hành động cải tiến. Đây không chỉ là một con số KPI như OEE liên kết trực tiếp với sản lượng thực tế, chi phí sản xuất trên một đơn vị, khả năng giao hàng đúng hạn, những yếu tố sống còn với nhà máy sản xuất lớn.

Thuận lợi khi áp dụng OEE

OEE tạo nền tảng đo lường thống nhất cho mọi cấp quản lý từ công nhân vận hành, tổ bảo trì đến quản lý sản xuất. Khi mọi người nhìn cùng một con số, việc trao đổi nguyên nhân và soạn giải pháp trở nên thực chất và hướng vào dữ liệu.

OEE ưu tiên nguồn lực, doanh nghiệp cải thiện chất lượng sản phẩm

Ngoài ra, OEE giúp ưu tiên nguồn lực hiệu quả thay vì “cải thiện tất cả”, doanh nghiệp biết phải xử lý tổn thất nào trước để có tác động lớn nhất tới sản lượng. Khi dữ liệu OEE tốt, doanh nghiệp có thể áp dụng các kỹ thuật nâng cao (TPM, SMED, phân tích nguyên nhân gốc rễ, thậm chí AI/IoT) để giảm lượng thời gian, rút ngắn thời gian chuyển đổi, ổn định chất lượng. Nhiều nhà sản xuất đã dùng OEE như kim chỉ nam để chuyển từ bảo trì phản ứng sang bảo trì chủ động và tối ưu hoá lịch vận hành.

Khó khăn và rào cản thực tế khi triển khai OEE

Thực tế triển khai OEE không thiếu cạm bẫy. Trước hết là dữ liệu, nhiều nhà máy vẫn thu thập dữ liệu thủ công, không đồng bộ và thiếu chuẩn (ví dụ cách tính thời gian chạy, đếm sản phẩm loại/không loại khác nhau giữa ca). Khi nguồn dữ liệu không chuẩn, OEE dễ bị "gian lận vô ý" với con số có thể tốt nhưng không phản ánh đúng hiện trạng. Đặc biệt hơn là năng lực đo lường và hạ tầng, để đo OEE chuẩn cần cảm biến, PLC, hệ thống thu thập dữ liệu thời gian thực hoặc ít nhất bảng ghi ca/ca có quy trình chuẩn; khoản đầu tư ban đầu về phần cứng/phần mềm và nhân lực vận hành có thể là rào cản với doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Tiếp đến là văn hoá và kỹ năng con người, khi OEE yêu cầu tổ vận hành và bảo trì hiểu ý nghĩa các chỉ số, cam kết báo sự cố trung thực và tham gia vào các hoạt động kaizen; không ít đơn vị gặp kháng cự do sợ “bị phạt” khi con số xấu. Cuối cùng, đo lường OEE một cách cứng nhắc có thể dẫn đến tối ưu cục bộ, cải thiện OEE trên một máy nhưng làm tăng tồn kho, giảm tính linh hoạt chuỗi cung ứng hoặc làm tổn hại cho các mục tiêu cao hơn nếu không có chỉ đạo hệ thống.

Các yếu tố làm tăng độ phức tạp khi áp dụng OEE tại Việt Nam

Ở Việt Nam hiện nay, nhiều nhà máy có tổ hợp thiết bị đa dạng (máy cũ, máy mới, máy nhập khẩu), nhân lực có trình độ khác nhau và chuỗi cung ứng dễ biến động, điều đó làm việc triển khai OEE ở quy mô hàng trăm công đoạn thêm phức tạp. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải đối mặt chi phí chuyển đổi số, quan hệ với nhà cung cấp công nghệ, nhu cầu đào tạo liên tục. Những công ty đã thành công thường bắt đầu bằng các pilot (một dây chuyền/một tổ) trước khi mở rộng, chuẩn hoá cách tính và tích hợp OEE vào hệ thống KPI của công ty.

Kinh nghiệm cho thấy lộ trình hợp lý gồm: (1) xây dựng chuẩn tính OEE và tập huấn cơ bản cho đội ngũ vận hành, (2) triển khai pilot trên một dây chuyền có tác động lớn, (3) lắp thiết bị thu thập dữ liệu (cảm biến/PLC/hệ thống MES nhẹ) hoặc cải thiện quy trình ghi chép, (4) áp dụng TPM/SMED/5S để giải quyết các “loss” dễ thấy, (5) mở rộng dần và tích hợp OEE vào hệ thống báo cáo quản lý. Điều quan trọng là xuất phát từ mục tiêu kinh doanh (tăng sản lượng giao hàng, giảm biến động sản phẩm lỗi, hạ chi phí) chứ không phải "chạy theo chỉ số". Khi triển khai, doanh nghiệp nên ưu tiên minh bạch dữ liệu, khuyến khích báo lỗi, và khen thưởng các sáng kiến cải tiến dựa trên dữ liệu OEE.

Ví dụ cụ thể từ Honda Việt Nam

Honda Việt Nam là một trong những nhà sản xuất lớn và có hệ thống nhà máy hiện đại tại Việt Nam: công ty có gần 30 năm hoạt động, hơn 10.000 nhân viên, 3 nhà máy sản xuất xe máy với năng lực hàng triệu xe/năm cùng các phân xưởng chuyên dụng (piston, bánh răng…), đồng thời có trung tâm đào tạo và các chương trình quản lý chất lượng. Những điều kiện nền tảng này với quy mô, đầu tư vào cơ sở vật chất và trung tâm đào tạo là lợi thế lớn để công ty triển khai các hệ thống đo lường thiết bị như OEE.

Áp dụng các công cụ tăng năng suất để tạo ra những sản phẩm xe máy có chất lượng cao nhất với giá cả hợp lý

Công ty Honda Việt Nam với mong muốn mang lại cho tất cả mọi người “niềm vui mở rộng tiềm năng cuộc sống”, dẫn đầu trong thúc đẩy tiến bộ của “sự di chuyển" và nâng cao chất lượng cuộc sống cho mỗi người trên toàn thế giới. Hiểu rõ xe máy là phương tiện đi lại quan trọng và chủ yếu tại Việt Nam, Honda Việt Nam luôn nỗ lực hết mình cung cấp cho khách hàng những sản phẩm xe máy có chất lượng cao nhất với giá cả hợp lý được sản xuất từ những nhà máy thân thiện với môi trường.

Kể từ khi Honda bước chân vào thị trường Việt Nam, công ty đã liên tục đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao của thị trường – nơi xe máy là phương tiện chiếm gần 90% tại các thành phố lớn. Tính đến nay, Honda Việt Nam có 3 nhà máy sản xuất xe máy và 2 phân xưởng xe máy chuyên lắp ráp xe máy và phụ tùng xe máy. Với những nỗ lực không ngừng, Honda Việt Nam không chỉ được biết đến là nhà sản xuất xe máy danh tiếng mà còn là nhà sản xuất ô tô uy tín tại thị trường Việt Nam.

Honda Việt Nam vinh dự nhận giải thưởng Rồng Vàng năm 2025

Thực tế triển khai các phương pháp quản trị sản xuất của Honda tại Việt Nam cho thấy công ty đã triển khai thành công nhiều mô hình cải tiến như 5S và hệ thống quản lý chất lượng/ISO, đồng thời có văn hoá đào tạo và tiêu chuẩn hoá quy trình cao. Ở góc độ nguồn lực kỹ thuật, cho thấy tập đoàn Honda có khung đào tạo và hiểu biết sâu về OEE, việc triển khai OEE trong hệ thống Honda không phải là ý tưởng mới mà đã nằm trong chương trình nâng cao năng suất của tập đoàn từ lâu. Đồng thời Honda tại một số khu vực đã dùng dữ liệu, cảm biến và AI để tối ưu hóa OEE, xu hướng áp dụng công nghệ hỗ trợ OEE trong các nhà máy quy mô lớn.

Trong lĩnh vực Xe máy, Honda Việt Nam đang ưu tiên phát triển và áp dụng các công nghệ cải tiến động cơ đốt trong (ICE), đồng thời chuẩn bị sẵn sàng cho kỷ nguyên điện khí hóa với các mẫu xe như ICON e: và CUV e:. Chúng tôi cung cấp một mô hình bán hàng đặc biệt thông qua các hình thức thuê, thu mua lại và tân trang, đây là một phương thức độc đáo và tiên phong hướng tới một xã hội tuần hoàn.

Trong lĩnh vực Ô tô, doanh nghiệp tiếp tục giới thiệu tới thị trường Việt Nam các sản phẩm thân thiện với môi trường. Tiếp nối sự thành công của các mẫu xe CR-V e:HEV và Civic e:HEV, Honda Việt Nam tự hào mang đến cho khách hàng nhiều cơ hội sở hữu các dòng xe Hybrid tiến tiến với sự ra mắt của mẫu xe HR-V e:HEV mới.

Ngoài ra, Honda Việt Nam luôn ưu tiên phát triển xanh trong tất cả các hoạt động. Tại nhà máy, đơn vị đặt mục tiêu giảm 46% khí thải CO2 vào năm 2030 thông qua việc tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng tái tạo sạch. Kể từ năm 2013, Honda Việt Nam và các nhà cung cấp đã tập trung vào việc giảm CO2, và từ năm 2008, đơn vị đã bắt đầu hoạt động trồng cây, như một phần quan trọng trong trách nhiệm bảo vệ môi trường và đóng góp cho xã hội.

Thuận lợi của Honda Việt Nam khi triển khai OEE

Những lợi thế của Honda Việt Nam là rõ ràng: (i) cơ sở hạ tầng nhà máy hiện đại và quy mô sản xuất lớn giúp tối ưu hóa lợi ích kinh tế khi đầu tư hệ thống thu thập dữ liệu; (ii) trung tâm đào tạo và văn hóa chuẩn Nhật (5S, đào tạo liên tục) giúp nhanh chóng phổ biến tri thức OEE xuống vận hành; (iii) hệ thống quản lý chất lượng và cam kết ổn định sản xuất giúp duy trì dữ liệu đáng tin cậy; (iv) năng lực tài chính của tập đoàn mẹ cho phép đầu tư công nghệ (IoT, AI) để tự động hoá thu thập và phân tích OEE.

Kết thúc năm tài chính 2025, Honda Việt Nam đánh dấu mốc quan trọng với việc xuất xưởng chiếc xe máy thứ 40 triệu. Đây không chỉ là một cột mốc mang tính biểu tượng, mà còn là minh chứng cho hành trình bền bỉ và gắn bó của Honda tại thị trường Việt Nam suốt gần ba thập kỷ qua.

Đây cũng là nền tảng vững chắc để Honda Việt Nam tự tin bước vào giai đoạn chuyển mình mới với tầm nhìn chiến lược rõ ràng và sự đồng hành tin cậy của người tiêu dùng Việt

Theo Bà Sayaka Arai, Tổng Giám đốc Công ty Honda Việt Nam, cho biết, trong bối cảnh kinh tế còn nhiều thách thức, thị trường xe máy Việt Nam trong năm tài chính 2025 đã ghi nhận dấu hiệu phục hồi tích cực. Tổng số lượng xe máy được bán ra bởi các thành viên trong Hiệp hội các Nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đạt khoảng hơn 2,7 triệu xe, tăng 10% so với năm trước. Trong đó, doanh số bán hàng xe máy của Honda Việt Nam đạt mức gần 2,3 triệu xe, tăng 10%, nâng thị phần lên đạt khoảng 83% (tính trong VAMM), tăng 1,6% so với năm tài chính trước.         

Bên cạnh việc tập trung vào hoạt động kinh doanh trong nước, Honda Việt Nam cũng nỗ lực đẩy mạnh xuất khẩu. Tổng sản lượng xuất khẩu xe máy nguyên chiếc (CBU) của Honda Việt Nam trong năm tài chính 2025  đạt gần 305 nghìn xe. Tổng giá trị xuất khẩu ước đạt 635 triệu USD, bao gồm cả xuất khẩu xe nguyên chiếc và phụ tùng, tăng khoảng 24% so với cùng thời kỳ năm trước. Ở mảng ô tô, năm tài chính 2025, doanh số bán hàng ô tô của Honda Việt Nam đạt gần 30 nghìn xe, tăng 10,5% so với năm tài chính trước. Các sản phầm của Honda Việt Nam đã nhận được sự đánh giá cao từ khách hàng và được trao tặng nhiều giải thưởng.

Khó khăn đặc thù với Honda Việt Nam

Tuy có nhiều thuận lợi, Honda Việt Nam cũng không tránh được khó khăn như việc tiêu chuẩn hoá cách tính OEE giữa các nhà máy, phân xưởng có bản chất sản xuất khác nhau, đòi hỏi quy định chặt chẽ; việc tích hợp hệ thống mới với thiết bị cũ hoặc với ERP/ MES hiện hữu có thể phát sinh chi phí và rủi ro kỹ thuật; mặt khác, việc chuyển dữ liệu từ các đơn vị vận hành lên hệ thống trung tâm cần thời gian, đặc biệt với dây chuyền có nhiều tác động từ nhà cung cấp phụ tùng và nhu cầu sản xuất theo lô.

Thêm nữa, khi doanh nghiệp mở rộng thu thập dữ liệu, phải đồng thời nâng năng lực phân tích để tránh “tràn ngập dữ liệu mà thiếu hành động”. Những thách thức này là phổ biến khi doanh nghiệp lớn triển khai OEE, và Honda với quy mô lớn cần lộ trình, điểm kiểm soát và đội ngũ phân tích dữ liệu phù hợp để vượt qua.

Như vậy, OEE là công cụ rất mạnh nhưng hiệu quả cuối cùng phụ thuộc vào chất lượng dữ liệu, khả năng phân tích và cam kết thay đổi của con người. Ví dụ về Honda Việt Nam cho thấy, khi doanh nghiệp có quy mô, đầu tư hạ tầng và văn hoá cải tiến (5S/TPM/đào tạo), OEE có thể trở thành động lực để nâng sản lượng và chất lượng. Đề xuất thực tế bắt đầu bằng chuẩn hoá cách tính, đầu tư dần công nghệ thu thập dữ liệu tại những điểm tổn thất lớn, kết hợp TPM để xử lý nguyên nhân gốc rễ và xây dựng đội ngũ phân tích OEE ở cấp nhà máy. Với lộ trình như vậy, OEE sẽ là công cụ chuyển hoá năng lực sản xuất thành lợi thế cạnh tranh bền vững.