Lần đầu tiên WHO công bố phương pháp cai thuốc lá hiệu quả ở người lớn

Theo thông tin trên Báo Sức khoẻ và Đời sống, hơn 60% trong số 1,25 tỷ người sử dụng thuốc lá trên toàn thế giới có nguyện vọng bỏ thuốc lá, điều này tương đương với hơn 750 triệu người. Tuy nhiên, đáng buồn thay, 70% trong số họ không có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá hiệu quả.

Điều này cho thấy rằng hàng triệu người có mong muốn cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống của mình nhưng lại gặp phải rào cản trong việc tiếp cận các nguồn lực và hỗ trợ cần thiết để từ bỏ thói quen hút thuốc. Việc này đặt ra một thách thức lớn cho các tổ chức y tế và chính phủ trên toàn thế giới trong việc cung cấp các chương trình hỗ trợ và tài nguyên để giúp những người hút thuốc có thể từ bỏ thuốc lá một cách thành công và bền vững.

Để hỗ trợ hơn 750 triệu người sử dụng thuốc lá có nguyện vọng cai thuốc, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) gần đây đã đưa ra khuyến nghị về một loạt các biện pháp can thiệp toàn diện để giúp họ từ bỏ thói quen này. Các biện pháp này bao gồm hỗ trợ hành vi từ các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, can thiệp cai thuốc lá kỹ thuật số và điều trị bằng dược lý.

Theo WHO, những khuyến nghị này áp dụng cho tất cả người trưởng thành muốn từ bỏ nhiều loại sản phẩm thuốc lá khác nhau, bao gồm thuốc lá điếu, thuốc lào, sản phẩm thuốc lá không khói, xì gà, thuốc lá tự cuốn và sản phẩm thuốc lá đun nóng.

Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc WHO, đã phát biểu rằng: "Hướng dẫn này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cuộc chiến toàn cầu chống lại các sản phẩm nguy hiểm này. Nó cung cấp cho các quốc gia những công cụ thiết yếu để hỗ trợ hiệu quả cho mọi người trong việc cai thuốc lá và giảm bớt gánh nặng toàn cầu do các bệnh liên quan đến thuốc lá gây ra”.

Phương pháp cai thuốc lá hiệu quả ở người lớn

Sự kết hợp giữa liệu pháp dược lý và các biện pháp can thiệp hành vi đã được chứng minh là tăng đáng kể tỷ lệ thành công trong việc cai thuốc lá. Các quốc gia được khuyến khích cung cấp những phương pháp điều trị này miễn phí hoặc với giá ưu đãi để cải thiện khả năng tiếp cận, đặc biệt tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

WHO đề xuất varenicline, liệu pháp thay thế nicotine (NRT), bupropion và cytisine là những phương pháp điều trị hiệu quả để cai thuốc lá. Vào năm 2023, WHO đã khởi động quy trình tiền thẩm định cho các sản phẩm chống lại các rối loạn do sử dụng thuốc lá, nhằm tăng cường khả năng tiếp cận toàn cầu đối với các loại thuốc cai thuốc lá được khuyến nghị. Đến tháng 4 năm 2024, kẹo cao su và miếng dán nicotine của Kenvue đã trở thành sản phẩm NRT đầu tiên được WHO tiền thẩm định.

Ngoài ra, WHO khuyến nghị các biện pháp can thiệp hành vi, bao gồm tư vấn ngắn gọn từ nhân viên y tế (từ 30 giây đến 3 phút) được cung cấp thường xuyên tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe, cùng với hỗ trợ hành vi chuyên sâu hơn (tư vấn cá nhân, nhóm hoặc qua điện thoại) cho những người cần thêm sự hỗ trợ.

Các biện pháp can thiệp kỹ thuật số như nhắn tin văn bản, ứng dụng điện thoại thông minh và các chương trình trên internet cũng được khuyến khích sử dụng như công cụ bổ sung hoặc tự quản lý.

WHO cũng khuyến khích các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan áp dụng và thực hiện những hướng dẫn này để thúc đẩy việc cai thuốc lá và cải thiện sức khỏe cho hàng triệu người trên toàn thế giới.

Vào năm 2020, 22,3% dân số thế giới sử dụng thuốc lá: 36,7% nam giới và 7,8% nữ giới. Để đối phó với nạn dịch thuốc lá, các quốc gia thành viên WHO đã thông qua Công ước Khung của WHO về Kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC) vào năm 2003, và hiện nay đã có 182 quốc gia tham gia hiệp ước này.

Tác hại thuốc lá gây ra

Hàng năm, thuốc lá gây ra cái chết cho hơn 8 triệu người, bao gồm khoảng 1,3 triệu người không hút thuốc nhưng hít phải khói thuốc. Khoảng 80% trong số 1,3 tỷ người sử dụng thuốc lá trên toàn thế giới sống ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Hút thuốc lá gây tổn thương phổi, dẫn đến suy hô hấp mạn tính

Việc hút thuốc lá dẫn đến tích tụ một lượng lớn hóa chất độc hại trong đường hô hấp của bạn. Về lâu dài, điều này làm tắc nghẽn phổi và gây ra các vấn đề về hô hấp cũng như suy giảm chức năng phổi. Các nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá có thể dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), với phần lớn bệnh nhân COPD liên quan đến hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động.

Hút thuốc lá gây ung thư

Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), khói thuốc lá chứa gần 7.000 hợp chất hóa học, trong đó có ít nhất 69 chất gây ung thư. Cụ thể, có 11 chất được xếp vào nhóm 1, nhóm các chất đã được chứng minh chắc chắn gây ung thư ở người; 7 chất thuộc nhóm 2A, các chất có thể gây ung thư ở người; và 49 chất thuộc nhóm 2B, gây ung thư ở động vật và có thể gây ung thư ở người.

Những chất độc này và sản phẩm chuyển hóa của chúng trong cơ thể người có thể gây ung thư theo nhiều cơ chế khác nhau.

Hút thuốc lá làm tăng quá trình lão hóa, sớm xuất hiện các nếp nhăn

Hút thuốc lá có thể dẫn đến sự xuất hiện sớm của các nếp nhăn, đặc biệt là xung quanh mắt và môi. Ngoài ra, nó còn gây ra các vấn đề khác như đốm đồi mồi, đôi mắt sưng húp, da xỉn màu, khô và vô hồn. Nguyên nhân chính là các hóa chất có trong thuốc lá làm co lại các mao mạch dưới da, hạn chế lưu lượng máu đến da. Thiếu máu và ôxy khiến da trở nên khô và nhăn nheo.

Về lâu dài, việc này gây tổn thương vĩnh viễn cho các sợi liên kết như elastin và collagen, những cấu trúc giữ cho da căng và mịn màng. Sự suy giảm elastin và collagen dẫn đến hình thành các nếp nhăn vĩnh viễn và thúc đẩy quá trình lão hóa sớm.

Hút thuốc lá gây mắc các bệnh răng miệng

Hút thuốc lá có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng liên quan đến răng miệng:

Gây vàng ố răng: Thuốc lá chứa chất hắc ín, một hóa chất làm cho răng có màu vàng nhạt. Hắc ín này rất khó làm sạch chỉ bằng cách đánh răng thông thường và thường tạo thành các vết ố vĩnh viễn trên răng của người hút thuốc. Ngoài ra, khi hút thuốc, khói thuốc tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong miệng và tăng lượng nước bọt tiết ra, dẫn đến sự hình thành của cao răng.

Gây hôi miệng: Nghiện thuốc lá có thể dẫn đến hơi thở có mùi rất nặng và dai dẳng khó có thể khử được. Ngoài việc tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong miệng, hút thuốc còn gây ra các vấn đề về tiêu hóa, viêm họng và tích tụ hóa chất trong khoang miệng. Bệnh lý ở cổ họng và dạ dày cũng là nguyên nhân chính khiến hơi thở có mùi hôi, bên cạnh việc vệ sinh răng miệng kém.

Gây nấm miệng: Hút thuốc lá tạo điều kiện thuận lợi cho các loại nấm phát triển trong khoang miệng. Những vi khuẩn và nấm này có thể gây ra viêm nhiễm, đau nhức và các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe răng miệng.