Đào tạo nghề lĩnh vực cơ khí theo tiêu chuẩn quốc tế đáp ứng sản xuất xanh bền vững

Sáng 2/7, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM (ITPC) phối hợp với Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TPHCM (HAMEE) tổ chức tọa đàm “Đào tạo nghề lĩnh vực cơ khí, theo tiêu chuẩn quốc tế đáp ứng sản xuất xanh bền vững”, nhằm mục tiêu hỗ trợ và định hướng nghề nghiệp trong các lĩnh vực ngành cơ khí, công nghệ số, điện và điện tử trên địa bàn TP, cũng như nâng cao kỹ năng và nhận thức xanh trong lĩnh vực đào tạo nghề.

Sự kiện trong khuôn khổ Tuần lễ kết nối giao thương và giới thiệu sản phẩm ngành cơ khí, công nghệ số, điện và điện tử năm 2024, do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP. Hồ Chí Minh (HAMEE) tổ chức.

Trong bối cảnh hiện nay, kinh tế tuần hoàn trong Cách mạng công nghiệp 4.0 là giải pháp xanh quan trọng cho phát triển bền vững giai đoạn 2020 - 2030. Giải pháp này giúp nâng cao khả năng cạnh tranh và vị thế của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam thông qua việc chuyển đổi mô hình sản xuất và ứng dụng công nghệ số vào sản xuất và xuất khẩu xanh.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Chủ tịch HAMEE Trần Hoài Nam cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, kinh tế tuần hoàn trong Cách mạng Công nghiệp 4.0 là giải pháp xanh quan trọng cho phát triển bền vững giai đoạn 2020 - 2030. Giải pháp này giúp nâng cao khả năng cạnh tranh và vị thế của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam thông qua việc chuyển đổi mô hình sản xuất và ứng dụng công nghệ số vào sản xuất và xuất khẩu xanh. Việc chuyển đổi mô hình sản xuất và tăng cường ứng dụng công nghệ số gắn với định hướng sản xuất xanh, xuất khẩu xanh đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam trên trường quốc tế.

Như một phần không thể thiếu của nền kinh tế xanh, tự động hóa trong ngành cơ khí đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và năng lượng, đồng thời bảo vệ môi trường và thúc đẩy sự bền vững. Theo khảo sát mới nhất của tổ chức Frost & Sullivan, thị trường tự động hóa tại Việt Nam hiện đạt khoảng 184,5 triệu USD và dự kiến sẽ tăng nhanh trong những năm tiếp theo.

Phó Chủ tịch HAMEE Trần Hoài Nam cho biết HAMEE hiện đang triển khai dự án Made By Vietnam nhằm đẩy mạnh công tác quảng bá cho các doanh nghiệp Việt Nam với các sản phẩm công nghiệp Việt trên thị trường nội địa cũng như kết nối đến thị trường quốc tế thông qua các chương trình xúc tiến thương mại.

GS.TS Trương Nguyễn Luân Vũ, Trưởng khoa Cơ Khí chế tạo máy Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM cho biết, thị trường tự động hóa của Việt Nam hiện nay vẫn còn khiếm tốn, tuy nhiên, giá trị của thị trường sẽ ngày càng tăng nhanh trong vài năm tới do Chính phủ Việt Nam đang tích cực thúc đẩy quá trình tự động hóa.

Bên cạnh đó, theo Cục thống kê TPHCM, trong quý I/2024, TPHCM tiếp tục có nhu cầu nhân lực cao ở 4 ngành công nghiệp trọng điểm và 9 ngành dịch vụ chủ yếu, chiếm hơn 78% tổng nhu cầu nhân lực của toàn Thành phố và tăng 13,06% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nhu cầu nhân lực của 4 ngành công nghiệp trọng điểm chiếm 21,96% tổng nhu cầu nhân lực ở các ngành gồm điện tử - công nghệ thông tin; cơ khí; chế biến lương thực thực phẩm; hóa dược, cao su.

Theo GS.TS Trương Nguyễn Luân Vũ, hiện nay, lực lượng lao động qua đào tạo cho khu vực công nghiệp còn thiếu, đặc biệt là đối với lĩnh vực Cơ khí - Tự động hóa trong thời đại công nghiệp 4.0, lĩnh vực xương sống cho mục tiêu trở thành nước công nghiệp vào năm 2030 của Việt Nam. Trong đó, nhân sự công nghệ cao đặc biệt lĩnh vực robot và trí tuệ nhân tạo thì các dự báo cho thấy hiện chúng ta đang thiếu rất nhiều. Đó là thách thức lớn cho cung ứng đào tạo nguồn nhân lực để phục vụ chuyển đổi cơ cấu trong thị trường lao động, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp.

Riêng đối với TPHCM tự động hóa trở thành một phần rất quan trọng và không thể tách rời trong việc hiện đại hóa và số hóa doanh nghiệp giúp phát triển bền vững cho đất nước nói chung và TPHCM nói riêng. Tuy nhiên, vấn đề của các chương trình đào tạo nguồn nhân lực cho ngành Cơ khí - Tự động hóa là có không ít các cơ sở đào tạo hiện tại trong TPHCM chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu quốc tế hóa của các doanh nghiệp nước ngoài.

Từ thực tế trên, GS.TS Trương Nguyễn Luân Vũ đã đề xuất các giải pháp cải tiến mang tính chiến lược tổng thể nhằm đào tạo được nguồn nhân lực trình độ quốc tế về Cơ khí - Tự động hóa của TPHCM như: Xây dựng mới chương trình đào tạo Cơ khí - Tự động hóa trên cơ sở tạo lập và phát triển tư duy đổi mới và sáng tạo của người học, đáp ứng với công nghiệp 4.0.

Cùng với đó là phát triển kỹ năng số (Digital skills development), chiến lược này phải bắt đầu từ việc đào tạo và phát triển những kỹ năng số của nguồn nhân lực. Việc này bao gồm mọi thứ từ kỹ năng lập trình đến phân tích dữ liệu. Đào tạo nhiều công nghệ cốt lõi của thời đại, bên cạnh việc phát triển khả năng thích ứng và linh hoạt trong công việc.

TS. Tô Thanh Tuần, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA 2 cho rằng, các trường, cơ sở đào tạo nghề đóng vai trò quan trọng trong việc đóng góp cho chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, đó là nơi lực lượng lao động được chuẩn bị để đáp ứng các yêu cầu về kỹ năng của nền kinh tế và xã hội đang được xanh hóa. Họ có cơ hội tiếp cận với nhiều người và cần được đào tạo thành các đại sứ của quy trình xanh hóa, có khả năng sử dụng và chuyển giao các kỹ năng xanh trong công việc và đời sống cá nhân. Điều này không thể có được bằng phương pháp manh mún hoặc nhỏ lẻ. Cần có một khuôn khổ toàn diện để chuyển đổi các cơ sở đào tạo nghề một cách hệ thống…

Theo TS. Tô Thanh Tuần, nên xây dựng, giới thiệu và lồng ghép các tiêu chí đối với các cơ sở đào tạo nghề xanh vào khái niệm các trường nghề chất lượng cao; tiến hành một chiến dịch “Xanh hóa các cơ sở đào tạo nghề” nhằm hỗ trợ các cơ sở đào tạo nghề hợp tác với các cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp để trở thành mô hình mẫu về thái độ và hành vi bền vững./.

Qua tọa đàm, Ban tổ chức mong muốn hỗ trợ và định hướng nghề nghiệp cho các học sinh, sinh viên đang theo học ngành cơ khí, công nghệ số, điện và điện tử tại các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn thành phố, nâng cao kỹ năng và nhận thức xanh trong lĩnh vực đào tạo nghề. Vai trò nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế xanh và phát triển bền vững.

Tại tọa đàm, các diễn giả trao đổi xoay quanh các chủ đề: Nâng cao kỹ năng và nhận thức xanh trong lĩnh vực đào tạo nghề; thực trạng và giải pháp đào tạo nguồn nhân lực ngành cơ khí - tự động hóa tại TPHCM theo tiêu chuẩn quốc tế; vai trò nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế xanh và phát triển bền vững.