HoREA đề xuất tạm hoãn thành lập trung tâm giao dịch bất động sản

HoREA vừa gửi văn bản góp ý dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập.

Theo HoREA, thời điểm hiện nay chưa thật sự cần thiết phải thành lập mô hình này do nhiều vướng mắc về bộ máy, chức năng và hiệu quả thực thi.

Trong văn bản, Hiệp hội này cho rằng đề xuất thí điểm Trung tâm giao dịch bất động sản có thể chưa phù hợp với chủ trương của Trung ương về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, giảm đầu mối và hạn chế phát sinh tổ chức mới.

Việc thành lập một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp tỉnh như dự thảo nêu đồng nghĩa với việc gia tăng biên chế, tăng chi ngân sách và tạo thêm đầu mối hành chính cần quản lý. Nếu mỗi địa phương đều lập một trung tâm và có thể mở nhiều điểm giao dịch, chi phí vận hành cũng sẽ tăng lên đáng kể.

Hiệp hội nhận định mô hình này có dấu hiệu trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ với Bộ phận Một cửa thuộc Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã, cũng như các hoạt động công chứng, môi giới bất động sản...

HoREA dẫn Kết luận số 59-CV/BCĐ và Kết luận số 210-KL/TW về yêu cầu tinh gọn bộ máy, tránh trùng dẫm chức năng; đồng thời cho rằng đề xuất mới cũng chưa đồng bộ, thống nhất với Nghị định 118/2025 về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông

Bên cạnh vấn đề bộ máy, HoREA nhận thấy một số nội dung trong dự thảo có thể dẫn tới chồng chéo chức năng với Sở Xây dựng.

Cụ thể, theo Luật Kinh doanh bất động sản 2023, Sở Xây dựng là cơ quan có trách nhiệm kiểm tra và xác nhận đủ điều kiện bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai. Nếu giao Trung tâm giao dịch thực hiện các bước thẩm tra tính pháp lý của nguồn cung, Hiệp hội cho rằng sẽ kéo dài thời gian xử lý và tạo rủi ro pháp lý cho chính Trung tâm, nhất là với bất động sản không thuộc dự án, mà thuộc khu dân cư hiện hữu hoặc các trường hợp phân lô, bán nền.

HoREA cũng lưu ý quy trình giao dịch nhà ở xã hội trong dự thảo chưa sát với quy định của Luật Nhà ở 2023 và các nghị định liên quan, dễ dẫn tới trùng dẫm thủ tục.

Từ những nhận định trên, Hiệp hội đề nghị chưa thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý. Thay vào đó, cần tập trung bổ sung quy định bắt buộc chủ đầu tư công khai đầy đủ, chính xác thông tin sản phẩm bất động sản, dự án bất động sản trên hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản; đồng thời công bố trên trang thông tin điện tử của doanh nghiệp để được cơ quan Nhà nước kiểm tra, giám sát.

HoREA kiến nghị Nhà nước bổ sung quy định xử phạt nghiêm đối với các trường hợp chủ đầu tư không công bố đầy đủ, chính xác thông tin trước khi đưa bất động sản vào giao dịch.

Bên cạnh đó, Hiệp hội đề nghị Chính phủ cần xem xét sớm sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản và một số luật liên quan nhằm tạo cơ chế minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng và nâng cao hiệu quả quản lý thị trường.

Trước đó, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập, dự kiến triển khai toàn quốc trong giai đoạn 2026-2027. Mô hình cho phép người dân, doanh nghiệp thực hiện liên thông các thủ tục từ cung cấp thông tin, xác lập giao dịch đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên nền tảng dữ liệu điện tử thống nhất.

Theo Luật Đất đai 2024, mô hình hệ thống thông tin quốc gia về đất đai cần đảm bảo tập trung, kết nối liên thông cả nước và sử dụng đa mục tiêu. Luật quy định trách nhiệm của Bộ Xây dựng, địa phương trong đảm bảo vận hành hệ thống này.

Cũng tại góp ý, HoREA kiến nghị cần sớm sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản, nhằm tăng minh bạch, lành mạnh hóa thị trường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chủ đầu tư và các bên tham gia giao dịch.