Diễn đàn phát triển kinh tế số: Động lực bứt phá, giúp nâng cao năng suất, đổi mới sáng tạo

Ngày 21/11, tại Hà Nội, diễn đàn “Phát triển kinh tế số: Cơ hội và thách thức trong Kỷ nguyên mới” được tổ chức đã tạo ra không gian trao đổi chuyên môn, chia sẻ kinh nghiệm, nhận diện cơ hội, đánh giá thách thức và đề xuất các giải pháp thực tiễn để tăng tốc phát triển kinh tế số tại Việt Nam.

Quang cảnh diễn đàn

Trong bối cảnh kinh tế số toàn cầu phát triển mạnh mẽ, Việt Nam đang từng bước thực hiện hóa mục tiêu trở thành nền kinh tế số năng động, bền vững và hội nhập quốc tế với lợi thế dân số trẻ, tỷ lệ sử dụng Internet cao, mạng lưới viễn thông hiện đại và sự quan tâm chiến lược của Chính phủ. Diễn đàn còn là cầu nối chiến lược, thúc đẩy hợp tác giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hiệp hội và hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ.

Phát biểu khai mạc, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị nhấn mạnh: “Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành một trong những nền kinh tế số năng động của khu vực. Kinh tế số không chỉ là việc áp dụng công nghệ vào các mô hình kinh doanh truyền thống, mà là quá trình chuyển đổi toàn diện từ thương mại điện tử, thanh toán số, logistics thông minh, dịch vụ số, đến nền tảng dữ liệu, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo”.

PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng biên tập Báo Kinh tế và Đô thị

Theo ông Lợi, thực hiện quan điểm của Đảng và Chính phủ, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; cùng Quyết định 411/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển kinh tế số và xã hội số, Việt Nam đặt mục tiêu để kinh tế số đóng góp 20% GDP vào năm 2025 và 30% GDP vào năm 2030. Đây không chỉ là con số mang tính định lượng, mà còn thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc đổi mới mô hình tăng trưởng dựa vào công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Thủ đô Hà Nội, với vai trò trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa - khoa học của cả nước đang nỗ lực trở thành địa phương đi đầu trong chuyển đổi số. Tỷ trọng kinh tế số trong GRDP của Hà Nội tăng từ 15,37% năm 2020 lên 16,26% năm 2024, hướng tới mục tiêu đạt 30% vào năm 2030 và khoảng 40% vào năm 2045. Ông Lợi cho biết điều này thể hiện tầm nhìn dài hạn và quyết tâm cao của thành phố trong phát triển mô hình đô thị hiện đại, xanh, thông minh dựa trên công nghệ cao và đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, các mục tiêu này chỉ trở thành hiện thực khi được triển khai bằng chính sách cụ thể, dự án khả thi, mô hình tiên phong và đặc biệt là sự tham gia chủ động của cộng đồng doanh nghiệp. Ông Nguyễn Thành Lợi bày tỏ kỳ vọng: “Thông qua diễn đàn, chúng tôi mong muốn tăng cường kết nối hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; tạo cầu nối giữa doanh nghiệp - startup - cơ quan quản lý; quảng bá tiềm năng thị trường số Việt Nam đến các đối tác trong và ngoài nước; đồng thời đồng hành cùng Chính phủ và TP. Hà Nội trong hành trình xây dựng nền kinh tế số phát triển nhanh, bền vững”.

Tại diễn đàn, các chuyên gia đã phân tích bức tranh toàn diện về kinh tế số Việt Nam, trong đó nhấn mạnh mô hình tăng trưởng mới dựa trên dữ liệu và công nghệ đang mở ra cơ hội bứt phá, nhưng cũng đặt nền kinh tế trước những yêu cầu hoàn toàn mới về thể chế, hạ tầng và năng lực doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Phú Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế và Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết,  kinh tế số Việt Nam đang duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 20% mỗi năm, cao gấp ba lần GDP và là một trong những nền kinh tế số tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á. Công nghệ số giúp tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tạo ra các dịch vụ mới. Vì vậy, doanh nghiệp và các trường đại học, viện nghiên cứu cần tăng cường hợp tác phát triển giải pháp công nghệ số, nhất là trong trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây và internet kết nối vạt vật (loT).

Ông Nguyễn Phú Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ)

Theo ông Tiến, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã chuyển từ vai trò hỗ trợ sang động lực then chốt quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia. Theo đó, Việt Nam hiện sở hữu hạ tầng số phát triển nhanh, với tốc độ Internet di động nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới, mạng 5G mở rộng tới 90% dân số và 45 trung tâm dữ liệu đang vận hành. Đặc biệt, lực lượng nhân lực số trên 80.000 người tốt nghiệp mỗi năm cũng là nguồn lực quan trọng để mở rộng không gian kinh tế số.

Tuy nhiên, để đạt mục tiêu đưa kinh tế số chiếm 30% GDP vào năm 2030, ông Tiến nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện thể chế, trong đó trọng tâm là chính sách cho sandbox công nghệ, thị trường dữ liệu, quản trị dữ liệu quốc gia, an toàn an ninh mạng và hệ thống khung pháp lý cho các mô hình kinh doanh mới như AI, blockchain, điện toán đám mây. Nghị quyết 57-NQ/TW được coi là 'kim chỉ nam' để tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam làm chủ công nghệ lõi.

Ở góc độ thị trường, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số - Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) khẳng định: "Thương mại điện tử là lĩnh vực tiên phong, là động lực và là trụ cột quan trọng thúc đẩy kinh tế số".

Ông Nguyễn Phú Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ)

Theo ông Tuấn, quy mô thị trường năm 2024 đạt 25 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng 25% và dự kiến chiếm tới 70% tổng GMV của kinh tế số Việt Nam vào 2025. Những con số này cho thấy thương mại điện tử đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, với sự bùng nổ của AI tạo sinh, video commerce, social commerce và thanh toán số xuyên biên giới. Tuy vậy, thị trường vẫn đối mặt nhiều thách thức: logistics chưa đồng đều, hàng giả hàng nhái, chi tiêu người dùng còn thấp và cạnh tranh gay gắt giữa các nền tảng trong nước và quốc tế.

Đưa ra giải pháp thúc đẩy phát triển thương mại điện tử, ông Tuấn đề cập đến Quyết định 1568/QĐ-BCT năm 2025 phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030 đã đưa ra những định hướng rõ ràng. Cụ thể những nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng và hoàn thiện thể chế; hoàn thiện hạ tầng số và hệ sinh thái hỗ trợ; phát triển nguồn nhân lực và ứng dụng khoa học công nghệm; phát triển thị trường và liên kết vùng; hướng đến thương mại điện tử xanh và phát triển bền vững; tuyên truyền, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Diễn đàn vì vậy không chỉ là nơi chia sẻ thông tin mà còn là kết nối chiến lược giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và hệ sinh thái công nghệ, góp phần mở rộng không gian phát triển kinh tế số Việt Nam.