Sở Tài nguyên Môi trường TPHCM cho biết, trên thực tế, phần lớn quỹ đất nông nghiệp tại TP.Thủ Đức và các huyện Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè… đã nhiều năm không thể canh tác bởi tác động của đô thị hóa, ô nhiễm nguồn nước. Trong khi đó, việc xây dựng công trình phụ trợ phục vụ sản xuất nông nghiệp đô thị công nghệ cao (nhà lưới, nhà màng, chuồng trại...) cũng gặp nhiều khó khăn do vướng các quy định về pháp luật hiện hành.
Hiện TP mới cho thí điểm xây dựng các công trình tạm trên đất nông nghiệp nhằm phục vụ sản xuất nông nghiệp tại huyện Củ Chi, Cần Giờ, Nhà Bè.
Trước tình hình này, thời gian qua, rất nhiều ý kiến cho rằng TP.HCM là đầu tàu về kinh tế, du lịch, dịch vụ, nhưng vẫn giữ hơn 40% đất nông nghiệp là một con số quá lớn trong khi nông nghiệp chỉ đóng góp vào GRDP của TP là 0,8%. Trong khi đất cho công nghiệp, dịch vụ dù diện tích chỉ khoảng 8%, nhưng đóng góp đến 99% GRDP.
Chính vì vậy, TP cần xem xét cho chuyển thêm diện tích đất nông nghiệp sang các loại đất phi nông nghiệp để thúc đẩy phát triển kinh tế là rất cần thiết. Khi chuyển đổi TP sẽ tiến hành đấu giá quỹ đất này và thu về hàng triệu tỷ đồng, tạo thêm vốn để thực hiện các đề án như chỉnh trang đô thị, di dời nhà ở ven kênh, cải tạo chung cư cũ…
Mới đây, Sở Tài nguyên Môi trường TPHCM đã đề xuất cho 18 dự án có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 10 hecta, với tổng diện tích 31,74 hecta và 3 dự án có chuyển mục đích đất trồng lúa trên 10 hecta, với tổng diện tích 170,11 hecta. Trong đó, nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để thực hiện dự án nhà ở khoảng gần 30hecta.
Ở thành phố Thủ Đức, có hàng loạt dự án được chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để thực hiện dự án. Cụ thể, dự án nhà ở xã hội ở phường Long Phước của Công ty cổ phần phát triển Thành Phố Xanh cần chuyển mục đích 8,08 hecta diện tích đất trồng lúa.
Dự án xây dựng khu căn hộ Điền Phúc Thành ở phường An Khánh có 0,07 hecta đất trồng lúa cần chuyển mục đích. Khu chung cư cao tầng kết hợp thương mại dịch vụ và văn phòng tại phường Trường Thọ của Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng Kinh doanh Bất động sản Đất Phương Nam cần chuyển 0,39 hecta.
Tại quận 7, dự án chung cư cao tầng LuxStar tại phường Phú Thuận của Công ty cổ phần Đầu tư Đất Viễn Đông cần chuyển mục đích 0,86 hecta đất trồng lúa. Dự án khu chung cư cao tầng cũng tại phường Phú Thuận của Công ty cổ phần Bất động sản Sông Hồng Land House cần chuyển mục đích 1,77 hecta diện tích đất trồng lúa để thực hiện dự án.
Tại huyện Nhà Bè, khu dân cư An Hưng, xã Nhơn Đức của Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại Dịch vụ An Hưng cần chuyển 8,05 hecta đất trồng lúa. Trong khi đó, khu chung cư cao tầng và thương mại dịch vụ văn phòng ở xã Phước Kiển của Công ty cổ phần Bất động sản Sài Gòn Nam Phú cần chuyển 0,93 hecta.
Tại huyện Hóc Môn, dự án khu dân cư tại xã Thới Tam Thôn của Công ty cổ phần STC Corporation cần chuyển mục đích 2,38 hecta diện tích đất trồng lúa. Tại quận 12 có dự án khu nhà ở Thới An Luxury City của Công ty TNHH Xây dựng Kinh doanh Phát triển nhà Sang Anh cần chuyển mục đích 6,94 hecta diện tích đất trồng lúa.
Ngoài ra, nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa của hộ gia đình cá nhân trên địa bàn khoảng 1.067,68 hecta. Trong đó, quận 7 có 4,6 hecta, quận 12 có 16,94 hecta, quận Bình Tân 13,79 hecta, huyện Nhà Bè 16,51 hecta, huyện Hóc Môn 334,28 hecta, huyện Cần Giờ 141,88 hecta, huyện Củ Chi 336,54 hecta, huyện Bình Chánh 193,14 hecta và thành phố Thủ Đức là 69,87 hecta.
Theo Sở Tài nguyên Môi trường TPHCM, tổng diện tích đất nông nghiệp năm 2020 là 111.875 hecta, giai đoạn 2015-2020 diện tích đất nông nghiệp giảm 3.623 hecta, trung bình giảm 725 hecta/năm. Nguyên nhân là trong quá trình đô thị hóa, đất nông nghiệp chủ yếu chuyển sang đất phi nông nghiệp để xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng và đất ở.
Trong đó, diện tích đất trồng lúa năm 2020 là 15.586 hecta, giảm 3.089 hecta so với 2015 (đất chuyên trồng lúa giảm 1.468 hecta). Như vậy, chỉ tiêu đất trồng lúa còn lại để chuyển mục đích sử dụng là 10.172 hecta.
Tại tọa đàm “Góp ý Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Gỡ rào cản, phát huy nội lực” tổ chức ngày 21/9 vừa qua, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT TP. HCM đề xuất Trung ương phân cấp cho HĐND TP được quyền quyết định việc chuyển mục đích sử dụng trên 10 ha đất trồng lúa.
Cụ thể, cần phân cấp cho HĐND TP được quyền quyết định việc chuyển mục đích sử dụng trên 10 ha đất trồng lúa; rút ngắn thời gian thông báo đối với đất nông nghiệp từ 3 tháng xuống còn 1 tháng, đất ở từ 6 tháng xuống còn 3 tháng; phân cấp việc xác định giá đất để bồi thường, hỗ trợ cho UBND cấp huyện thực hiện...