Người mua nhà đứng trước nguy cơ rơi vào bẫy nợ
Khi lãi suất bắt đầu nhích lên, tâm lý thận trọng bao trùm thị trường. Những người trẻ muốn sở hữu căn nhà đầu tiên lẫn các gia đình đang cân nhắc chuyển đổi chỗ ở đều có chung nỗi lo bị “đẩy vào thế bí”.
Câu chuyện của chị Đặng Minh Ánh (Hà Đông) cho thấy rủi ro rất rõ. Chị mua căn hộ hơn 3 tỷ đồng với khoản vay 1,5 tỷ đồng, được ưu đãi lãi suất 0% trong thời gian xây dựng. Nhưng khi ưu đãi hết, mỗi tháng chị phải trả hơn 20 triệu đồng cả gốc lẫn lãi. Thu nhập giảm, chi phí vượt khả năng khiến chị buộc phải bán lại căn hộ để tránh vòng xoáy nợ nần. Trường hợp như chị Ánh không phải cá biệt, khiến nhiều người đang tính mua nhà phải tạm dừng kế hoạch.
Anh Tùng (Cầu Giấy) dù đã nhắm lô đất hơn 4 tỷ đồng vẫn chùn tay trước biến động lãi suất. Tương tự, chị Huyền – người dự định vay 1,8 tỷ đồng mua căn hộ – cũng tạm gác kế hoạch vì lo ngại rủi ro dài hạn.
Doanh nghiệp khó chồng khó khi lãi vay tăng
Không chỉ người mua nhà chật vật, doanh nghiệp cũng chịu áp lực lớn khi lãi suất tăng. Giai đoạn mở bán cuối năm – vốn được kỳ vọng cải thiện doanh số – lại trở nên trầm lắng. Nhiều dự án ghi nhận tốc độ bán chậm vì khách hàng dè dặt xuống tiền.
Anh Trương Thanh Lâm, giám đốc kinh doanh một dự án gần 400 căn tại TP.HCM, cho biết biến động lãi suất đã khiến kế hoạch bán hàng bị ảnh hưởng nặng. Khi khách xuống tiền chậm, dòng vốn của doanh nghiệp cũng tắc nghẽn, kéo theo áp lực duy trì tiến độ và chi phí lãi vay phình lên.
Theo TS. Nguyễn Văn Đính, doanh nghiệp đang đối mặt rủi ro kép: chi phí vốn tăng và nguồn cung mới bị thu hẹp. Những dự án pháp lý chưa hoàn chỉnh hoặc rủi ro cao dễ bị đình trệ, gây thiếu hụt nguồn cung tương lai và tạo thêm sức ép tài chính.
Dẫu vậy, thời điểm này cũng buộc thị trường bước vào giai đoạn thanh lọc mạnh hơn. Doanh nghiệp có nền tảng tài chính tốt và biết đa dạng hóa nguồn vốn – như trái phiếu, quỹ đầu tư hay hợp tác quốc tế – sẽ có cơ hội vượt lên. Ngược lại, những đơn vị phụ thuộc hoàn toàn vào tín dụng ngân hàng rất dễ bị chao đảo.
Lãi suất tăng đang tạo tác động dây chuyền: người dân lo bẫy nợ, doanh nghiệp lo thiếu thanh khoản, ngân hàng lo nợ xấu. Nhưng đây chỉ là một biến số của nền kinh tế. Nếu Nhà nước cải thiện cơ chế tín dụng, doanh nghiệp tái cấu trúc dòng tiền, và người mua tăng cường hiểu biết tài chính, thị trường bất động sản vẫn có thể quay lại quỹ đạo ổn định và phát triển bền vững hơn.