Vượt khó xuất khẩu thuỷ sản mang về hơn 9,2 tỷ USD trong năm 2023

Tổng sản lượng thủy sản đạt 102,4%

Phát biểu tại hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và triển khai kế hoạch năm 2024, đánh giá về kết quả thực hiện kế hoạch năm 2023, ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Cục Thuỷ sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, năm 2023 ngành thuỷ sản chịu ảnh hưởng của xung đột Nga-Ukraine kéo dài, giao tranh giữa Israel - Hamas, tình hình bất ổn tại Trung đông khiến kinh tế thế giới phục hồi chậm hơn so với dự báo, lạm phát ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, người dân các nước thắt chặt chi tiêu, nhu cầu tiêu dùng toàn cầu giảm mạnh trong đó có sản phẩm thủy sản dẫn đến những khó khăn trong hoạt động xuất khẩu thủy sản. Giá cả một số hàng hóa, vật tư đầu vào phục vụ phát triển thủy sản vẫn còn ở mức cao, chi phí logistics cao gây áp lực đối với hoạt động sản xuất, đặc biệt là khi nhu cầu tiêu thụ chững lại và quy mô sản xuất bị thu hẹp. Ủy ban châu Âu tiếp tục giữ cảnh báo thẻ Vàng đối với sản phẩm thủy sản khai thác của Việt Nam; nhiều quốc gia quy định, tiêu chuẩn đối với sản phẩm thủy sản ngày càng khắt khe tại các thị trường nhập khẩu (Nhật Bản, Trung Quốc ...); Mỹ đang có nhiều ý kiến về việc Việt Nam giảm giá thành xuất khẩu tôm…

Bên cạnh đó, việc ứng dụng tiến bộ công nghệ, kỹ thuật vào các lĩnh vực nuôi trồng, khai thác thuỷ sản nhất là ứng dụng vào công tác bảo quản sản phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch trên tàu cá đã từng bước cải thiện nhưng còn chậm chưa đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của ngành. Tổ chức liên kết trong khai thác và nuôi trồng còn hạn chế dẫn đến giá thành sản xuất cao và cân đối cung cầu thiếu ổn định.

Tuy nhiên, bất chấp những khó khăn, ngành thuỷ sản vẫn vượt nhiều chỉ tiêu trong năm 2023. Cụ thể, ước tính đến hết tháng 12/2023, tổng sản lượng thủy sản đạt 9,269 triệu tấn, tăng 2% so với năm 2022 (9,087 triệu tấn). Trong đó, sản lượng khai thác thủy sản đạt 3,861 triệu tấn, tương đương với năm 2022; sản lượng nuôi trồng thủy sản đạt hơn 5,408 triệu tấn, tăng 3,5% so với năm 2022 (5,224 triệu tấn).

So với chỉ tiêu kế hoạch cả năm 2023, tổng sản lượng thủy sản đạt 102,4% (9,05 triệu tấn); trong đó sản lượng khai thác vượt 4,9%, chưa đạt chỉ tiêu đề ra (giảm còn 3,68 triệu tấn); sản lượng nuôi trồng đạt 100,7% (5,37 triệu tấn).

Về xuất khẩu, năm 2022 kim ngạch xuất khẩu tăng đột biến do nhu cầu tiêu thụ sản phẩm thủy sản của các nước trên thế giới sau đại dịch Covid-19 tăng mạnh. Bước sang năm 2023 do các nước đã từng bước đi vào nuôi trồng, khai thác thủy sản nên nhu cầu nhập khẩu giảm nhiều. Vì vậy, kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2023 ước đạt khoảng 9,2 tỷ USD, đạt 92% so với kế hoạch (10 tỷ USD). Trong đó xuất khẩu tôm khoảng 3,45 tỷ USD; cá tra khoảng 1,9 tỷ USD; nhuyễn thể khoảng 0,8 tỷ USD; cá ngừ khoảng 0,9 tỷ USD.

Vẫn còn nhiều thách thức lớn trong 2024

Cũng theo Phó Cục trưởng Cục Thuỷ sản, trong năm 2023, Cục Thuỷ sản đã tham mưu cho Bộ chỉ đạo các địa phương chấn chỉnh công tác xác nhận, chứng nhận thủy sản khai thác khắc phục ngay các sai sót, không gây ảnh hưởng đến việc xuất khẩu hải sản khai thác vào châu Âu. Đồng thời hướng dẫn triển khai thực hiện nhật ký khai thác điện tử, tiếp tục hoàn thiện phần mềm cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc điện tử thuỷ sản khai thác. Nhờ đó, hiện đã có 14/28 tỉnh thực hiện cấp giấy xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác, số giấy xác nhận ước đạt 2.457 giấy với khối lượng nguyên liệu thủy sản tóc đạt 57.670 tấn thủy sản các loại. Đã có 12/28 tỉnh, thành phố thực hiện cấp giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác cho sản phẩm thủy sản xuất khẩu vào thị trường có yêu cầu truy xuất nguồn gốc, số giấy chứng nhận cấp ước 3.369 giấy với khối lượng ước đạt 40.144 tấn sản phẩm thủy sản các loại.

Đánh giá sẽ còn nhiều khó khăn trong năm 2024 do nhu cầu nhập khẩu vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục, sự cạnh tranh mạnh mẽ của các thị trường và lượng tồn kho cao của các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thuỷ sản, ngành thuỷ sản đặt mục tiêu tiếp tục điều chỉnh giảm dần sản lượng khai thác, tăng sản lượng nuôi trồng và triển khai mạnh các giải pháp để tăng giá trị đối với cả sản lượng nuôi và khai thác để tăng giá trị sản xuất đối với với sản phẩm thủy sản, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng.

Tổng sản lượng thủy sản đạt khoảng 9,22 triệu tấn, tương đương so với ước thực hiện năm 2023. Trong đó, sản lượng khai thác khoảng 3,54 triệu tấn, giảm 8,3% so với năm 2023; sản lượng nuôi trồng 5,68 triệu tấn, tăng 5,0% so với ước năm 2023. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 9,5 tỷ USD.

Để đạt được mục tiêu này, ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản cho rằng, phải tiếp tục tổ chức sản xuất liên kết theo chuỗi và chuỗi ngang. Trong lĩnh vực khai thác phải truy xuất được nguồn gốc sản phẩm, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp; khai thác phải phù hợp với trữ lượng nguồn lợi và đảm bảo an toàn thực phẩm trên tàu cá, cảng cá về đến nhà máy. Ngoài yêu cầu về giảm phát thải, tăng sản xuất xanh thì phúc lợi động vật cũng là vấn đề đặt ra đối với lĩnh vực nuôi trồng thủy sản thời gian tới. Đây không chỉ là nhu cầu của thị trường trong nước mà còn là xu hướng thị trường tiêu dùng thế giới thời gian tới.