Tìm thấy chủng virus cúm “có khả năng gây đại dịch” ở Trung Quốc

Theo các nhà khoa học, chủng cúm này mới xuất hiện gần đây và được thấy ở lợn, nhưng có thể lây sang người. Virus tên gọi A/H1N1pdm09, đang lây lan mạnh tại các trang trại ở Trung Quốc được giới chuyên gia cảnh báo có nguy cơ gây ra đại dịch mới nếu không được kiểm soát khẩn cấp.

Mối đe dọa đại dịch

Họ lo ngại chủng này có thể biến dạng thêm và lây lan dễ dàng từ người sang người, và gây ra một đại dịch toàn cầu.

Mặc dù hiện nay chủng cúm này không phải là vấn đề ngay lập tức, nhưng nó có "tất cả các đặc tính" của một virus có khả năng thích nghi cao để lây sang người, và cần được theo dõi chặt chẽ.

Vì đây là virus mới, con người có thể có rất ít hoặc không có miễn dịch với chủng cúm này.

Các khoa học gia viết trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences rằng các biện pháp kiểm soát virus này ở lợn, và việc theo dõi sát sao người lao động trong ngành chăn nuôi lợn cần được thực hiện nhanh chóng.

Một chủng cúm mới độc hại nằm trong số những đe dọa dịch bệnh hàng đầu mà các chuyên gia trông đợi, ngay cả trong lúc thế giới đang nỗ lực chống chọi với đại dịch virus SARS CoV-2 hiện nay.

Đại dịch cúm cuối cùng mà thế giới gặp - dịch cúm heo năm 2009,  đã không gây chết người như lo ngại ban đầu (chỉ khoảng 0,02%), chủ yếu vì nhiều người cao tuổi đã có sự miễn dịch nhất định với nó, có lẽ vì nó tương tự như các loại virus cúm khác đã lây truyền trong những năm trước.

Chủng cúm mới tương tự với cúm heo bùng phát năm 2009

Chủng cúm mới được phát hiện ở Trung Quốc cũng tương tự như cúm heo 2009, nhưng có một số thay đổi.

Cho tới giờ, nó không là một mối đe dọa lớn, nhưng giáo sư Kin-Chow Chang - người làm việc tại Đại học Nottingham (Vương quốc Anh), và đồng nghiệp - những người đã nghiên cứu nó, cho rằng cần phải để mắt đến virus này.

Virus cúm và SARS CoV-2: Đại dịch là gì?

Virus mới G4 EA H1N1 có thể phát triển và nhân bản trong tế bào lớp màng trong đường hô hấp của người.

Các nhà khoa học đã tìm thấy bằng chứng có lây lan gần đây ở những người làm việc trong các lò giết mổ và ngành chăn nuôi lợn ở Trung Quốc khi họ xem xét số liệu từ năm 2011 - 2018. Vaccine cúm hiện nay có vẻ như không có sức bảo vệ trước loại virus này, mặc dù vaccine có thể được thay đổi nếu cần thiết.

Trên lý thuyết, một đại dịch cúm có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nhưng đại dịch cúm vẫn là chuyện hiếm. Đại dịch chỉ xảy ra nếu một chủng virus mới xuất hiện có thể dễ dàng lây lan từ người sang người.

Mặc dù các loại virus thay đổi liên tục - cũng là lý do vì sao vaccine ngừa cúm cần được thay đổi thường xuyên để theo kịp, chúng thường không gây ra đại dịch.

Giáo sư James Wood - Trưởng khoa Thú y tại Đại học Cambridge, nói nghiên cứu là "một lời nhắc nhở" rằng chúng ta luôn có nguy cơ gặp các mầm bệnh mới xuất hiện, và rằng vật nuôi, những loài chúng ta có tiếp xúc nhiều hơn động vật hoang dã, có thể là nguồn cho những đại dịch virus quan trọng.

Với đại dịch, chúng ta có cần lo lắng lắm không?

Một người phát ngôn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nói: "Chúng ta biết các virus cúm heo giống như cúm gà đang lưu hành trong các đàn lợn ở châu Á và đôi khi có thể lây sang người. Hai lần mỗi năm trong các cuộc họp về vaccine ngừa cúm, tất cả các thông tin về các loại virus được xem xét và việc cần phòng ngừa một ứng cử viên virus được bàn thảo. Chúng tôi sẽ đọc kỹ nghiên cứu này để tìm hiểu xem có gì mới. Báo cáo này cũng nhấn mạnh chúng ta không được sơ hở với bệnh cúm; chúng ta cần cảnh giác và tiếp tục theo dõi ngay cả trong đại dịch COVID-19".

Chủng mới của virus H1N1 đang lây lan mạnh ở Trung Quốc

Theo các nhà khoa học, chủng mới của virus H1N1 đã trở nên phổ biến tại các trang trại ở Trung Quốc từ năm 2016. Nghiên cứu cho thấy chủng mới của virus rất dễ lây cho con người dù không gây ra tình trạng bệnh tật, với 10,4% công nhân trang trại và 4,4% người sống ở khu vực lân cận dương tính với chủng mới của virus.

Tuy nhiên, họ cảnh báo tình trạng "vô hại" của virus đối với con người có thể thay đổi bất cứ lúc nào.

"Có khả năng khi xuất hiện những biến đổi, virus có thể trở nên ác tính hơn trong cơ thể con người như cách xảy ra với virus SARS CoV-2" - Giáo sư Ian Brown - Giám đốc khoa Virus học, Cơ quan Thú y và thực vật Anh, nhận xét.

Trong khi đó, Giám đốc khoa Truyền nhiễm nhi khoa thuộc Bệnh viện Đại học quốc gia Đài Loan (Trung Quốc) Li Min Huang cho biết, bước quan trọng tiếp theo hiện nay là xác định khả năng chủng mới G4EA H1N1 lây nhiễm từ người sang người, đặc điểm cơ bản của một virus có nguy cơ cao gây ra đại dịch.

"Chủng này có tất cả những đặc trưng cần có của một ứng viên virus gây ra đại dịch, vì vậy biện pháp kiểm soát sự lây lan trên lợn cũng như giám sát tác động với con người cần được thực hiện khẩn cấp" - nghiên cứu mới công bố kết luận.

Được biết, các chủng khác nhau của virus H1N1 đã lây lan trên lợn ở châu Âu và châu Á trong hàng thập niên. Theo các chuyên gia, tuy nhiên, tỉ lệ nhiễm chủng này tại đàn lợn tại các trang trại ở Trung Quốc gây ra triệu chứng hô hấp gia tăng từ năm 2014 đến nay đang trở thành dấu hiệu đáng lo ngại.

Virus A/H1N1pdm09 hiện giờ được bao gồm trong vaccine cúm hàng năm để bảo vệ người dân. Theo New York Times, nghiên cứu mới được công bố hôm 5/7 do WHO cùng các khoa học gia Anh và Trung Quốc tiến hành cảnh báo cần có biện pháp kiểm soát "khẩn cấp".

Gíao sư Kin-Chow Chang nói với phóng viên BBC News:

"Hiện giờ chúng ta đang bị phân tán với virus SARS CoV-2 và đúng là phải như vậy. Nhưng chúng ta không được lơ là với các loại virus mới nguy hiểm".

Mặc dù virus này không phải là mối lo ngay lập tức, ông nói thêm: "Chúng ta không nên phớt lờ nó".

Lê MiênTường

 (Theo Reuters, AFP - Ảnh: Getty)