Thủ tục hải quan: Doanh nghiệp không muốn “vừa làm trên giấy, vừa làm trên mạng”

Ngày 15/7,  Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tổng cục HQ (Bộ Tài chính) và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tại Việt Nam phối hợp công bố Báo cáo “Mức độ hài lòng của DN trong thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) XNK: Kết quả khảo sát năm 2020”.

Nhiều chuyển biến tích cực

Dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê về tổng kim ngạch XNK hàng hóa năm 2020  và 6 tháng đầu năm 2021 của Việt Nam (Nam 2020 đạt 545,3 tỷ USD, tăng 5,3% so với năm trước, 6 tháng năm 2021  đạt 316,73 tỷ USD, tăng 32,2% so với cùng kỳ năm trước), Chủ tịch VCCI, TS Vũ Tiến Lộc khẳng định những con số này cho thấy nỗ lực phi thường của các DN Việt Nam trong bối cảnh đang gặp rất nhiều khó khăn trong dịch bệnh. Đồng thời, kết quả này cũng phản ánh những cố gắng to lớn của Tổng cục HQ, Bộ Tài chính và các bộ, ngành trong công tác cải cách TTHC và tạo thuận lợi cho hoạt động XNK của DN.

“Tổng hợp thông tin từ gần 3.700 DN có hoạt động XNK trong năm vừa qua, Báo cáo phản ánh nhiều chuyển biến tích cực trong năm 2020 so với những năm trước”,- ông Lộc nhấn mạnh.

Trưởng ban Pháp chế VCCI Đậu Tuấn Anh đã chỉ ra một loạt chuyển biến đáng chú ý trong kết quả điều tra năm 2020 so với những năm trước. Đó là: Thông tin về chính sách và TTHC XNK dễ tiếp cận hơn. DN đánh giá cao hơn về chất lượng thông tin do Cơ quan HQ cung cấp. DN cũng hài lòng hơn đối với công tác hỗ trợ, giải đáp của các cơ quan khi DN gặp vướng mắc về tiếp cận thông tin; Việc thực hiện các TTHC HQ cũng thuận lợi hơn đối với các DN. Những chuyển biến tích cực được DN ghi nhận việc khai hồ sơ, kiểm tra thực tế hàng hoá,  hoàn thuế/không thu thuế, cho đến giải quyết khiếu nại; Một số cải cách lớn của cơ quan HQ trong thời gian gần đây cũng được các DN ghi nhận (như giảm bớt chồng chéo, trùng lặp trong kiểm tra sau thông quan, thủ tục xác nhận hàng hoá qua khu vực giám sát qua hệ thống quản lý HQ tự động); Các DN cũng đánh giá cao hơn về chất lượng phục vụ của cán bộ, công chức HQ so với những năm trước. Mức độ thực hiện kỷ cương, tác phong làm việc và trình độ chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ, công chức HQ đều có những chuyển động tích cực; Công tác kiểm tra, quản lý chuyên ngành vốn trước đây có nhiều phàn nàn của các DN, thì trong khảo sát 2020 đã ghi nhận những chuyển biến tích cực. Một số bộ, ngành được các DN đánh giá cao như Bộ Công thương, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ NN&PTNT; Mức độ phổ biến của việc chi trả chi phí ngoài quy định trong quá trình thực hiện thủ tục XNK cũng đã giảm bớt…

80% doanh nghiệp mong muốn cải cách nhiều hơn

Mặc dù vậy, khảo sát của VCCI cùng cho thấy còn rất nhiều việc cơ quan HQ và các Bộ, ngành khác cần tích cực triển khai trong thời gian tới để tiếp tục tạo thuận lợi thương mại cho DN.

Theo khảo sát của VCCI, có đến 79,5% DN mong muốn tiếp tục đơn giản hóa TTHC HQ và 70% DN mong muốn đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong thực hiện các TTHC HQ; 57,8* DN mong muốn tăng tính công khai minh bạch trong thực hiện các THHC HQ; 55,7% DN mong muosn tăng cường quan hệ DN-HQ; 48,7% DN mong muốn cải thiện cơ sở vật chất, tranh thiết bị phục vụ công tác kiểm tra thực tế hàng hóa; 45,9% mong muốn nâng cao năng lực giải quyết công việc của công chức HQ; 38,6% mong muosn tăng cương kỷ cương, kỳ luật công chức HQ…

Chia sẻ cụ thểm hơn về mong muốn của DN, Chủ tịch VCCI cho biết đối với cơ quan HQ, các DN mong muốn việc cung cấp thông tin, hướng dẫn giải đáp thắc mắc cho DN được chú trọng hơn và thực hiện hiệu quả hơn với đội ngũ chuyên trách để tư vấn và cập nhật thường xuyên thông tin.

“DN kỳ vọng các thủ tục có thể thực hiện qua mạng internet một cách hoàn toàn chứ không phải vừa làm trên giấy, vừa làm trên mạng như hiện nay. Cơ quan HQ cần có cơ chế kết nối, chia sẻ chung về lịch sử kiểm tra thực tế hàng hóa của DN để tránh kiểm tra trùng lặp. Nhiều DN cũng đề nghị cơ quan HQ cần hỗ trợ DN hiệu quả hơn với các thủ tục xác định mã HS và tham vấn xác định trị giá HQ. Các DN cũng mong muốn cơ quan HQ có các cơ chế giám sát thực hiện kỷ luật, kỷ cương hành chính, công vụ và minh bạch trong xử lý cán bộ vi phạm, đồng thời có các cơ chế hiệu quả, thực chất để DN kiến nghị và khiếu nại hành vi sách nhiễu, gây phiền hà…”- TS Lộc phát biểu.

Đối với các cơ quan quản lý và kiểm tra chuyên ngành, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh, DN mong muốn cần tiếp tục cắt giảm TTHC trong lĩnh vực quản lý, kiểm tra chuyên ngành cũng như áp dụng triệt để việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục trực tuyến. Nhiều DN cũng cho rằng số lượng hàng hóa phải thanh, kiểm tra chuyên ngành nên tiếp tục giảm xuống và hạn chế tối đa việc kiểm tra trùng lặp. Các cơ quan quản lý, kiểm tra chuyên ngành cần áp dụng đầy đủ, thực chất nguyên tắc quản lý rủi ro để giảm chi phí tuân thủ pháp luật của DN. Việc tăng cường chia sẻ thông tin giữa các cơ quan quản lý, kiểm tra chuyên ngành với cơ quan HQ cũng cần cải thiện, đặc biệt là ở các khía cạnh chia sẻ dữ liệu về TTHC và phối hợp giải đáp vướng mắc, hướng dẫn DN về quy trình làm thủ tục.

“Về tổng thể, cộng đồng DN tiếp tục kỳ vọng cơ quan HQ và các bộ ngành tiếp tục đơn giản hóa các TTHC và chuyển hẳn sang việc giải quyết thủ tục theo phương thức trực tuyến. Các DN cũng đề nghị cần tăng tính công khai, minh bạch trong thực hiện TTHC, cải thiện hệ thống cơ sở vật chất, nâng cao năng lực giải quyết công việc và tăng cường kỷ cương, kỷ luật của cán bộ, công chức nhà nước trong quá trình giải quyết thủ tục cho DN. Cơ quan HQ và các bộ, ngành cần cải thiện hiệu quả công tác phối hợp trong giải quyết thủ tục cho DN, mục tiêu cuối cùng là giảm thiểu chi phí tuân thủ bất hợp lý và tạo thuận lợi cho DN trong cả chuỗi thủ tục XNK  …”- Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.