Người mua nhà lại “đau đầu” khi khi lãi suất rục rịch tăng, giấc mơ an cư “gặp khó”

Nỗi lo “gánh nặng” của người mua nhà

Một trong những nguyên nhân khiến người mua nhà “đau đầu” là sự lệch pha giữa thu nhập và giá bất động sản. Dù kinh tế đang dần phục hồi, tốc độ tăng thu nhập của người lao động vẫn khá chậm so với đà tăng giá nhà trong nhiều năm qua. Tại các đô thị lớn, giá căn hộ phổ biến đã vượt xa khả năng chi trả của phần đông người mua ở thực, đặc biệt là nhóm người trẻ.

Trong khi đó, nguồn cung nhà ở vừa túi tiền vẫn khan hiếm. Nhiều dự án mới chào bán tập trung vào phân khúc trung – cao cấp, với giá bán khó tiếp cận nếu không sử dụng tỷ lệ vay lớn. Khi lãi suất có dấu hiệu tăng trở lại, khả năng “gồng” tài chính của người mua nhà càng bị bào mòn.

Thực tế, trong bối cảnh mặt bằng giá nhà vẫn neo ở mức cao so với thu nhập bình quân, phần lớn người mua nhà buộc phải sử dụng đòn bẩy tài chính từ ngân hàng, với tỷ lệ vay phổ biến từ 50–70% giá trị căn nhà. Khi lãi suất cho vay có xu hướng tăng, dù chỉ 0,5–1 điểm phần trăm, áp lực trả nợ hàng tháng cũng tăng lên đáng kể, đặc biệt với các khoản vay dài hạn 20–25 năm.

Thực tế, nhiều gói vay ưu đãi hiện nay chỉ áp dụng lãi suất thấp trong 6–12 tháng đầu, sau đó thả nổi theo thị trường. Điều này khiến không ít người mua nhà rơi vào trạng thái “tiến thoái lưỡng nan”: nếu chần chừ, giá nhà khó giảm sâu; nhưng nếu mua thời điểm này, rủi ro lãi suất tăng trong tương lai lại trở thành gánh nặng dài hạn.

Do đó, khác với giai đoạn “nóng sốt” trước đây, người mua nhà hiện nay có xu hướng cân nhắc rất kỹ trước khi xuống tiền. Lãi suất tăng, dù mới ở mức tín hiệu, đã khiến nhiều người tạm hoãn kế hoạch mua nhà để chờ đợi diễn biến rõ ràng hơn. Tâm lý “phòng thủ” này không chỉ xuất hiện ở nhà đầu tư mà còn lan sang cả người mua ở thực.

Nhiều gia đình lựa chọn tiếp tục thuê nhà thay vì mua, chấp nhận hy sinh sự ổn định trong ngắn hạn để tránh rủi ro tài chính dài hạn. Điều này cho thấy, giấc mơ an cư không chỉ phụ thuộc vào mong muốn cá nhân, mà còn chịu tác động lớn từ chính sách tiền tệ và mặt bằng lãi suất.

Để giảm bớt áp lực cho người mua nhà, đặc biệt là nhóm ở thực, nhiều ý kiến cho rằng cần có các chính sách hỗ trợ rõ ràng và thực chất hơn. Việc phát triển mạnh mẽ nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở giá phù hợp, cùng với các gói tín dụng ưu đãi dài hạn, lãi suất ổn định sẽ là “điểm tựa” quan trọng cho giấc mơ an cư.

Bên cạnh đó, việc minh bạch hóa thị trường, kiểm soát đầu cơ và điều tiết nguồn cung theo nhu cầu thực cũng giúp giảm áp lực giá nhà, từ đó giảm sự phụ thuộc quá lớn vào vốn vay ngân hàng.

Trong bối cảnh lãi suất có dấu hiệu nhích lên, người mua nhà buộc phải tính toán thận trọng hơn bao giờ hết. Giấc mơ an cư không hề khép lại, nhưng rõ ràng đang trở nên gian nan hơn, đòi hỏi cả sự chủ động từ người mua lẫn những chính sách hỗ trợ đủ mạnh và đủ dài hơi để “mở khóa” bài toán nhà ở cho số đông.

Cần giải pháp thu hẹp khoảng cách an cư

Thu hẹp khoảng cách an cư không phải là bài toán có thể giải quyết trong thời gian ngắn. Đây là quá trình đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách nhà nước, doanh nghiệp và hệ thống tài chính. Khi nguồn cung được điều chỉnh hợp lý, tín dụng được vận hành ổn định và thị trường minh bạch hơn, giấc mơ an cư của người dân mới có cơ hội trở nên gần hơn với thực tế.

Trong bối cảnh hiện nay, việc sớm triển khai các giải pháp đồng bộ không chỉ giúp tháo gỡ áp lực cho người mua nhà, mà còn tạo nền tảng cho một thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, bền vững và hướng tới giá trị thực.

Theo các chuyên gia, để thu hẹp khoảng cách an cư, không thể chỉ tập trung vào phía cầu, mà cần điều tiết mạnh mẽ phía cung. Chính quyền địa phương cần chủ động quy hoạch, dành quỹ đất hợp lý cho nhà ở giá phù hợp, đồng thời đẩy nhanh tiến độ phê duyệt và tháo gỡ pháp lý cho các dự án đáp ứng nhu cầu ở thực.

Song song đó, việc kiểm soát đầu cơ, hạn chế tình trạng “găm hàng”, thổi giá cũng đóng vai trò quan trọng. Khi giá nhà phản ánh đúng giá trị sử dụng thay vì kỳ vọng đầu cơ, người mua ở thực sẽ có thêm cơ hội tiếp cận nhà ở với mức giá hợp lý hơn.

Về phía doanh nghiệp, việc chạy theo phân khúc cao cấp không còn là con đường bền vững trong dài hạn. Thị trường đang cho thấy nhu cầu lớn và ổn định nằm ở phân khúc nhà ở vừa túi tiền, chất lượng tốt, pháp lý minh bạch. Việc tái cơ cấu chiến lược, tập trung vào sản phẩm phù hợp với nhu cầu thực không chỉ giúp doanh nghiệp giảm rủi ro, mà còn góp phần thu hẹp khoảng cách an cư cho xã hội.

Về phía thị trường, người mua nhà cũng cần thay đổi kỳ vọng, ưu tiên giá trị sử dụng và khả năng chi trả dài hạn thay vì chạy theo vị trí “nóng” hay kỳ vọng tăng giá ngắn hạn.