Xây dựng và áp dụng hệ thống tiêu chuẩn cho công nghệ chiến lược

Trên cơ sở Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược, đồng thời thực hiện yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với các bộ, ngành tổ chức rà soát, xây dựng và ban hành các nhóm tiêu chuẩn cho các lĩnh vực trọng điểm: đô thị thông minh, công nghệ chiến lược, trí tuệ nhân tạo, công nghệ chuỗi khối, nền tảng dữ liệu và dữ liệu mở, an toàn thông tin và an ninh mạng.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, việc chuẩn hóa các công nghệ mới không chỉ phục vụ công tác quản lý nhà nước mà còn tạo điều kiện cho hoạt động nghiên cứu, phát triển, thử nghiệm và thương mại hóa công nghệ. Thông qua hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, các hoạt động thử nghiệm, chứng nhận và đánh giá sự phù hợp được thực hiện thống nhất, qua đó giảm rủi ro, bảo vệ người sử dụng và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp công nghệ.

Xây dựng và áp dụng hệ thống tiêu chuẩn cho công nghệ chiến lược

Bộ Khoa học và Công nghệ không chỉ tập trung xây dựng hệ thống tiêu chuẩn trong nước, mà còn khuyến khích áp dụng trực tiếp các tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực và tiêu chuẩn nước ngoài phù hợp với điều kiện Việt Nam. Cách tiếp cận này giúp rút ngắn thời gian chuẩn hóa, tăng khả năng tương thích quốc tế và tạo điều kiện để các sản phẩm, dịch vụ công nghệ Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Các luật này tiếp tục khẳng định vai trò của tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật như một công cụ quản lý nền tảng, bao trùm mọi lĩnh vực kinh tế xã hội, đồng thời tạo cơ sở pháp lý để đổi mới cách tiếp cận trong xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn.

Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, điểm mới quan trọng là việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn trong giai đoạn tới gắn chặt với đánh giá tác động và tham vấn các đối tượng chịu ảnh hưởng, thay vì áp dụng một chiều từ cơ quan quản lý. Cách làm này giúp bảo đảm tính khả thi, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, đồng thời nâng cao mức độ an toàn trong ứng dụng công nghệ mới.

Để hệ thống tiêu chuẩn phát huy hiệu quả, Bộ Khoa học và Công nghệ đang phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương đẩy mạnh công tác truyền thông, tập huấn, xây dựng tài liệu hướng dẫn áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn cho doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu.

Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn cho công nghệ chiến lược là nhiệm vụ có tính liên ngành, liên vùng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ KH&CN, các bộ, ngành liên quan và địa phương. Bộ KH&CN giữ vai trò định hướng, xây dựng khung chính sách, hướng dẫn chuyên môn, đồng thời thúc đẩy hài hòa tiêu chuẩn quốc gia với tiêu chuẩn quốc tế. Địa phương như Quảng Ninh đóng vai trò triển khai, cụ thể hóa các tiêu chuẩn phù hợp với điều kiện thực tiễn và nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.

Bám sát chủ trương của Bộ KH&CN, tỉnh Quảng Ninh đã và đang chú trọng lồng ghép hoạt động tiêu chuẩn hóa vào quá trình phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của địa phương. Thông qua vai trò tham mưu của Sở KH&CN, tỉnh từng bước rà soát, xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phục vụ phát triển các ngành, lĩnh vực có lợi thế như công nghiệp chế biến, chế tạo, du lịch thông minh, logistics, kinh tế số và chuyển đổi số.

Quảng Ninh cũng khuyến khích doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tham gia xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Việc áp dụng tiêu chuẩn không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp mở rộng thị trường, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị trong nước và quốc tế.