Ngành sản xuất phân bón trong nước gặp nhiều khó khăn

(NTD) – Là một nước nông nghiệp, hàng năm nước ta nhập khẩu hơn 1 tỷ USD tiền phân bón. Trong khi doanh nghiệp phân bón trong nước lại không thể bán được.

Nhu cầu phân bón trong nước tăng mạnh

Nhập khẩu phân bón các loại trong tháng 12/2014 đạt 393 nghìn tấn với giá trị 112 triệu USD; khối lượng nhập khẩu phân bón năm 2014 đạt 3,93 triệu tấn với giá trị nhập khẩu đạt 1,27 tỷ USD, giảm 15,8% về lượng và giảm 25,3% về giá trị so với năm 2013.

Trong nước, tháng 1/2015, lượng phân bón tiêu thụ sẽ tăng mạnh do sản xuất nông nghiệp trong nước đi vào chính vụ. Tuy nhiên, do nguồn cung phân bón trong nước khá dồi dào cùng với giá phân bón thế giới đang ở mức thấp; mặt khác từ ngày 01/01/2015 theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật thuế số 71/2014/QH13 ngày 26/11/2014, mặt hàng phân bón sẽ thuộc nhóm hàng không phải chịu thuế GTGT 5%, vì vậy, giá phân bón Urê trong nước sẽ có khả năng giảm tương ứng.

Miễn thuế nhập khẩu phân bón có ảnh hưởng lớn tới doanh nghiệp trong nước

Ngày 4/12/2014, Bộ Tài chính ban hành Công văn số 17709/BTC-TCT đề nghị các cơ quan liên quan triển khai đến các doanh nghiệp, hộ kinh doanh nội dung mới về thuế giá trị gia tăng (VAT) được áp dụng từ ngày 01/01/2015. Một trong những thay đổi quan trọng của Công văn này việc chuyển mặt hàng phân bón được từ danh mục chịu thuế VAT 5% sang danh mục không chịu thuế VAT.

Phân bón trong nước khó cạnh tranh với phân bón nhập khẩu

Điểm chung giữa thuế VAT 0% và không đánh thuế VAT là doanh nghiệp không phải thực hiện nộp thuế. Tuy nhiên, điểm khác biệt cơ bản là, nếu thuộc khung thuế suất VAT 0%, doanh nghiệp vẫn là đối tượng chịu thuế nên phải kê khai thuế VAT đầu ra và được hoàn thuế VAT đầu vào. Như vậy, nếu thuộc đối tượng không chịu thuế VAT thì doanh nghiệp bán phân bón trong nước cũng không được hoàn thuế GTGT đầu vào. Ngược lại, doanh nghiệp xuất khẩu phân bón (chịu thuế suất 0%) vẫn được hoàn thuế GTGT đầu vào.

Kể từ đầu năm đến nay, quyết định miễn thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón (kể cả phân bón nhập khẩu) từ ngày 1/1/2015 đang gây nhiều tranh cãi và sự phản ứng từ cộng đồng doanh nghiệp. Không chỉ Hiệp hội phân bón Việt Nam mà kể cả nhiều chuyên gia và đại diện cơ quan quản lý Nhà nước (theo ngành dọc) dường như cùng đồng tình với quan điểm vì “được” miễn thuế nên ngành sản xuất phân bón trong nước đang gặp rất nhiều khó khăn.

Doanh nghiệp kêu khó

Theo đại diện doanh nghiệp, chính sách miễn thuế VAT chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp nước ngoài vì họ không phải chịu thuế VAT đầu vào của nguyên vật liệu. Còn với doanh nghiệp trong nước, chi phí của việc không được hoàn thuế VAT sẽ được tính vào giá thành sản phẩm, do đó giá phân bón không giảm, thậm chí sẽ còn tăng trong thời gian tới. Ông Phùng Hà, hiện là một trong những chuyên gia ngành hóa chất nhận định, sản xuất phân bón là ngành được ưu tiên phát triển theo Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Toàn bộ phần thuế giá trị gia tăng đầu vào gồm các trang thiết bị, máy móc…của dự án sản xuất phân bón nếu không được khấu trừ sẽ dẫn tới tăng giá bán sản phẩm và làm tăng tổng mức đầu tư của dự án. Điều này thực sự gây khó khăn cho hoạt động đầu tư sản xuất và phát triển của ngành phân bón Việt Nam.

Một trong những lãnh đạo cấp cao của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu Khí (PVFCCo) cho hay, do không được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào nên doanh nghiệp phải gánh thêm 400 tỷ đồng/năm. Số tiền không được hoàn thuế đương nhiên phải tính vào chi phí sản xuất. Đó là lý do vì sao giá phân bón trong nước hiện nay chưa thể giảm thấp, dù doanh nghiệp luôn sẵn sàng giảm giá khi có cơ hội. Vô hình chung, miễn thuế giá trị gia tăng cho phân bón mà cả doanh nghiệp sản xuất và người nông dân tiêu thụ đều không được hưởng lợi.

Đánh giá về cục diện cạnh tranh giữa phân bón nhập khẩu và phân bón nội, ông Nguyễn Văn Thanh, Cục trưởng, Cục Hóa chất, Bộ Công Thương nhận định, khi miễn thuế giá trị gia tăng đối với phân bón, thuế nhập khẩu phân bón sẽ giảm từ 11% xuống còn 6%. Như vậy, khó khăn thấy rõ đối với các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước và có lợi đối với các doanh nghiệp nhập khẩu vì họ bán được phân bón ra thị trường với giá thấp hơn nên có thể tiêu thụ được tốt hơn. Do đó, không thể để sự mâu thuẫn về lợi ích giữa các doanh nghiệp phân bón như vậy.

Trước tình hình này, ông Nguyễn Hạc Thúy, Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam kiến nghị: Trước mắt các bộ, ngành và doanh nghiệp có liên quan cần xem xét việc giảm giá than, giảm giá khí để phục vụ sản xuất phân bón. Mặt khác, đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính điều chỉnh các văn bản luật pháp liên quan tới quy định áp thuế giá trị gia tăng 0% cho mặt hàng phân bón thay vì miễn thuế như hiện nay. Như vậy sẽ giải quyết được những vướng mắc về tăng chi phí sản xuất; giải được bài toán khó hạ giá thành phân bón nội để hỗ trợ nông nghiệp, nông dân và nhờ đó giúp tăng năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước.

Phải chấp nhận khi vào sân chơi chung

Phản hồi những kiến nghị từ phía các doanh nghiệp và Hiệp hội Phân bón Việt Nam, ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng, Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính) cho rằng, phân bón nội khó cạnh tranh với hàng nhập khẩu không thể “đổ lỗi” vì được miễn thuế. Trong tương lai gần, chúng ta phải thực hiện đúng cam kết là tạo một sân chơi bình đẳng về thương mại hàng hóa với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới để phù hợp với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế. Hiện nay, thuế nhập khẩu phân bón vẫn giữ ở mức 6% và thuế giá trị gia tăng đầu vào của ngành sản xuất phân bón trong nước vẫn được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (theo Nghị định 12/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết việc thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế). Ông Thi lập luận, các kiến nghị từ doanh nghiệp phân bón chỉ mới đại diện cho khu vực sản xuất, chứ chưa tính tới cả mạng lưới thương mại, gồm các đại lý bán buôn và bán lẻ.

Tin tức mới về kinh doanh độc giả có thể đọc tại đây.

Nên đọc