Môi trường số mở ra nhiều cơ hội, thách thức trong bảo vệ bản quyền tác giả

Đây là nhận định nhận định của Ban tổ chức Hội nghị quốc tế về thực thi bản quyền, trong đó tập trung vào thực thi bản quyền trên môi trường số. Hội nghị do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (đại diện là Cục Bản quyền tác giả) và Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hàn Quốc tổ chức từ ngày 17 – 21/6, với sự tham gia của  70 chuyên gia đến từ 15 quốc gia trên thế giới và đại diện các cơ quan quản lý và thực thi về quyền tác giả, quyền liên quan của Việt Nam.

Hội nghị với 34 chủ đề và 50 bài tham luận đến từ các chuyên gia quốc tế và Việt Nam: Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hàn Quốc, Cơ quan Bảo vệ bản quyền Hàn Quốc (KCOPA), Liên minh chống vi phạm bản quyền nghe nhìn quốc tế, Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ, Liên minh Dịch vụ trung gian Trực tuyến quốc tế, Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Tác giả và Nhà soạn nhạc (CISAC).

Theo Cục Bản quyền tác giả, trong những năm qua, Việt Nam đã chủ động tích cực tham gia các Điều ước quốc tế đa phương và các Điều ước quốc tế song phương về quyền tác giả, quyền liên quan, đặc biệt là các Điều ước quốc tế đa phương về quyền tác giả, quyền liên quan do WIPO quản lý. Đến nay, Việt Nam đã gia nhập 7/8 Điều ước quốc tế về quyền tác giả, quyền liên quan.

Hội nghị quốc tế về thực thi bản quyền trên môi trường số có sự tham gia của 15 quốc gia và vùng lãnh thổ

Thông qua hội nghị, các cán bộ cơ quan quản lý, thực thi, chuyên gia quốc tế, diễn giả trong nước sẽ được cập nhật tình hình bảo hộ và thực thi về quyền tác giả, quyền liên quan tại mỗi quốc gia; chia sẻ các xu hướng xây dựng chính sách, thách thức trước những xâm phạm về quyền tác giả, quyền liên quan và đặc biệt sẽ là cơ hội cho các quốc gia có thể xây dựng các chương trình hợp tác trong hoạt động quản lý và thực thi về quyền tác giả, quyền liên quan trong tương lai.

Hội nghị tập trung giới thiệu về hệ thống thực thi quyền tác giả của các quốc gia; giá trị của bản quyền và sự đóng góp của các ngành công nghiệp sáng tạo cho nền kinh tế; các phương thức vi phạm bản quyền trực tuyến phổ biến và các mối đe dọa liên quan đến việc sử dụng nội dung vi phạm bản quyền; sự phát triển quốc tế trong thực thi và quản lý trực tuyến.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Hồ An Phong cho biết, sáng tạo trên môi trường số đã mở ra nhiều cơ hội, đã đưa đến công cụ sáng tạo mới, đồng thời tạo ra môi trường lưu giữ, phương thức phân phối và các hình thức khai thác, sử dụng mới đối với tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng. Sáng tạo nội dung số đã và đang từng bước khẳng định được vai trò, vị thế và được đánh giá là mảnh đất mới đầy tiềm năng dành cho các doanh nghiệp, nhà sản xuất nội dung, các tổ chức, cá nhân và các nhãn hàng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, “sân chơi” này cũng đặt ra “bài toán” về bảo vệ bản quyền đối với mỗi sản phẩm nội dung số, không riêng ở thị trường Việt Nam mà còn trên phạm vi toàn cầu. 

"Thách thức trong việc tự bảo vệ quyền của các chủ thể và hoạt động của các cơ quan quản lý, thực thi về bản quyền, nhất là trong bối cảnh hành vi vi phạm bản quyền trên môi trường số có sự tham gia của nhiều chủ thể từ các quốc gia khác nhau, gây khó khăn cho việc xác định và xử lý hành vi vi phạm trong thẩm quyền tài phán quốc gia. Đòi hỏi mỗi quốc gia và tổ chức quốc tế cũng như các chủ sở hữu bản quyền cần phải có sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ và chia sẻ kịp thời", Thứ trưởng Hồ An Phong nhấn mạnh. 

Theo Thứ trưởng Hồ An Phong, Việt Nam hiện đang triển khai nghiên cứu về việc gia nhập Hiệp ước Bắc Kinh về bảo hộ cuộc biểu diễn nghe nhìn và tích cực tham gia các phiên thảo luận của Ủy ban thường trực về bản quyền của WIPO (SCCR) để đóng góp vào các Dự thảo văn kiện pháp lý quốc tế về bản quyền trong khuôn khổ các Chương trình nghị sự của WIPO. Đây cũng là những hành động cụ thể, góp phần thực hiện chủ trương chủ động, tích cực tham gia chuyển đổi số cũng như hội nhập quốc tế của Việt Nam. Bên cạnh đó, hành lang pháp lý về bản quyền tại Việt Nam cũng ngày càng hoàn thiện...

Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả những cơ hội có được từ việc gia nhập các điều ước quốc tế về bản quyền, trong đó có 2 Hiệp ước WCT, WPPT cũng như đáp ứng nhu cầu nội tại trong nước thì Việt Nam phải từng bước nâng cao năng lực của các cơ quan quản lý, thực thi bản quyền, nhất là trên môi trường số.

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Hồ An Phong

"Làm tốt công tác bảo hộ bản quyền là một trong những yếu tố để xây dựng nền công nghiệp văn hóa phát triển lành mạnh, đủ sức cạnh tranh; đóng góp ngày càng nhiều vào GDP, tạo thêm việc làm và tăng kim ngạch xuất khẩu của mỗi quốc gia", ông Hồ An Phong khẳng định. 

Thứ trưởng Hồ An Phong nói thêm, Hội nghị này sẽ là cơ hội tốt để chúng ta có thể cập nhật thêm tình hình bảo hộ và thực thi về bản quyền, đặc biệt trên môi trường số tại mỗi quốc gia, khu vực; chia sẻ các xu hướng về xây dựng chính sách, các giải pháp về công nghệ để đối phó với những xâm phạm về quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số và trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và triển khai những chương trình hợp tác trong hoạt động quản lý và thực thi bản quyền trên môi trường số trong tương lai.

Các đại biểu cũng chia sẻ, làm rõ về  thẩm quyền và luật áp dụng trong tranh chấp bản quyền trực tuyến; phương thức giải quyết vi phạm bản quyền trực tuyến; thu thập, bảo quản bằng chứng, cách tiếp cận cân bằng để thực thi bản quyền và sử dụng công nghệ để ngăn chặn vi phạm bản quyền; các hoạt động chống vi phạm bản quyền do KCOPA (Hệ thống giám sát vi phạm bản quyền Hàn Quốc) thực hiện.

Đáng chú ý, các đại biểu sẽ bàn thảo về vai trò và trách nhiệm của các bên trung gian; sự phát triển của án lệ bản quyền - luật giải quyết tranh chấp của WTO; thiệt hại trong các trường hợp vi phạm bản quyền; các biện pháp chống vi phạm bản quyền xuyên biên giới; giải quyết tranh chấp; thực thi bản quyền và các hiệp định thương mại; những thách thức mới nổi và tương lai trong việc thực thi bản quyền.

Cũng trong khuôn khổ hội nghị sẽ có một số hoạt động bên lề nhằm giao lưu, quảng bá văn hóa Việt Nam, tạo điều kiện để các khách mời trao đổi, tăng gắn kết giữa các quốc gia.