Lời căn dặn sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho người làm báo

Tác phẩm tập hợp một số bài viết, bài phát biểu, lời kêu gọi, thư, điện của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi bạn đọc, người làm báo, ban biên tập các báo, tạp chí trong nước và nước ngoài từ năm 1922 - 1962. Đây không chỉ là một ấn phẩm có giá trị lịch sử, mà còn là tài liệu thiết thực để tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân trong giai đoạn cách mạng hiện nay.

Cuốn sách "Báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân"

Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, đồng thời là còn là nhà báo cách mạng, người khai sinh nền báo chí cách mạng Việt Nam. Người luôn coi báo chí là “vũ khí” sắc bén trong sự nghiệp cách mạng, công cụ tuyên truyền, giáo dục và vận động Nhân dân.

Nguyễn Ái Quốc cho rằng, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, phải tuyên truyền, vận động, hướng dẫn, tập hợp và tổ chức quần chúng, mà một trong những phương thức hiệu quả nhất là thông qua hoạt động báo chí. Chính vì vậy, hoạt động cách mạng của Người luôn gắn liền với hoạt động báo chí.

Cùng với việc thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, Nguyễn Ái Quốc đã cho ra đời báo Thanh niên (ngày 21/6/1925) làm cơ quan ngôn luận, và chính Người đã sáng lập, lãnh đạo, dẫn dắt, phát triển nền báo chí cách mạng Việt Nam. Người luôn nhất quán quan điểm: báo chí trước hết và trên hết là để phục vụ cách mạng, phục vụ Đảng, phục vụ Nhân dân. Đồng thời, Người luôn quan tâm căn dặn đội ngũ làm báo phải không ngừng rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức và nghiệp vụ.

Người nhấn mạnh, người làm báo cũng là một chiến sĩ cách mạng, cây bút và trang giấy là vũ khí của họ, do đó phải luôn giữ vững tinh thần chiến đấu, viết những điều thiết thực, trung thực, vì lợi ích của nhân dân. Cuốn sách Báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ Nhân dân không chỉ thể hiện những lời dạy, chỉ dẫn rất cụ thể, chi tiết đối với người làm báo, mà nhiều bài viết còn thể hiện tư tưởng sâu sắc và nghệ thuật làm báo của Bác. Tiêu biểu như bài Đường cách mệnh - Vì sao phải viết sách này thể hiện rõ vai trò chiến lược của báo chí trong sự nghiệp cách mạng và tại sao báo chí phải là tiếng nói của quần chúng.

Bài Người tuyên truyền và cách tuyên truyền nêu bật nghệ thuật tiếp cận công chúng, tránh tuyên truyền sáo rỗng, mà phải nhấn mạnh sự chân thực và hiệu quả trong truyền tải thông điệp. Qua bài Mấy khuyết điểm của báo chí ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra những tồn tại, khiếm khuyết cần sửa chữa trong đội ngũ làm báo, từ đó giúp báo chí hoàn thiện hơn.

Bài Có phê bình phải có tự phê bình thể hiện quan điểm cầu thị, xây dựng, khuyến khích người làm báo phải dám nhìn nhận sai sót của bản thân và của tập thể để tiến bộ. Bên cạnh đó, bài Nói chuyện với các nhà báo tại Moscow còn mở rộng tầm nhìn báo chí Việt Nam, đề cao sự giao lưu học hỏi kinh nghiệm quốc tế. Những bài viết như Báo chí bình dân và Báo Nhi đồng nhấn mạnh vai trò phục vụ mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thanh niên, thiếu nhi, lực lượng tương lai của đất nước.

Một vấn đề được Hồ Chí Minh quan tâm là mục đích và đối tượng của báo chí. Người căn dặn: “Báo chí ta không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ Nhân dân... cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu”; “Mỗi khi viết một bài báo, thì tự đặt câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì?”. Theo Hồ Chí Minh, người làm báo phải tự coi mình là chiến sĩ cách mạng, suốt đời phấn đấu vì sự nghiệp của Nhân dân, vì độc lập, tự do cho dân tộc... Dẫu đã trải qua nhiều thập kỷ, những lời chỉ dẫn trong cuốn sách vẫn vẹn nguyên giá trị và mang tính thời sự sâu sắc, là định hướng quý báu với mỗi nhà báo, người làm báo, “chiến sĩ” trên mặt trận văn hóa.

Báo chí hôm nay đang bước vào thời kỳ chuyển đổi số mạnh mẽ. Tốc độ truyền tải thông tin có thể nhanh hơn, công cụ hiện đại hơn, nhưng giá trị cốt lõi của nghề báo vẫn không thay đổi với sự trung thực, nhân văn và trách nhiệm xã hội. Đây chính là điều mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh nhiều lần trong suốt cuộc đời hoạt động báo chí của mình. Từ việc viết ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu đến thái độ khiêm tốn, cầu thị, tôn trọng sự thật, tất cả đều là những “quy chuẩn” báo chí mà Người đã truyền dạy bằng cả cuộc đời.

Lời Bác dặn không chỉ là di sản tinh thần cho đội ngũ người làm báo, mà còn là định hướng phát triển báo chí hiện đại gắn với chất lượng và cuộc sống. Trong thời đại mà thông tin tràn ngập, vai trò của báo chí trong việc nâng cao dân trí, phản biện xã hội, bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhân dân càng cần được khẳng định. Đặc biệt, trong lĩnh vực báo chí chuyên sâu về chất lượng -nơi mà ngòi bút không chỉ phản ánh thực trạng mà còn thúc đẩy cải tiến, đổi mới thì người làm báo càng cần vận dụng lời dạy của Bác một cách linh hoạt và sâu sắc là viết vì sự tiến bộ, vì niềm tin, vì một xã hội công bằng, văn minh.

Lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là bài học nghề nghiệp mà còn là chuẩn mực đạo đức cho người làm báo. Trong mọi hoàn cảnh, người cầm bút phải giữ được cái tâm trong sáng, cái nhìn sắc sảo và bản lĩnh vững vàng để phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Đó chính là nền tảng làm nên một nền báo chí không chỉ mạnh về nội dung, sâu về tư tưởng mà còn nhân văn và giàu sức sống.