Khởi công dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào ngày 19/12 tới

Sáng ngày (23/10), tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt chủ trì phiên họp lần thứ 4 của Ban Chỉ đạo.

Tại phiên họp, Ban Chỉ đạo tập trung rà soát, kiểm điểm các nhiệm vụ đã đề ra, nhất là các nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo đề ra tại phiên họp thứ 3; những kết quả đạt được, những khó khăn, hạn chế, vướng mắc cần giải quyết, tháo gỡ, đặc biệt là những vướng mắc về thể chế để sớm trình Quốc hội xem xét, bổ sung.

Đặc biệt, là tình hình triển khai dự án đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; rà soát, kiểm điểm công tác giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam tại các địa phương; các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh.

Báo cáo tại phiên họp, đại diện Bộ Xây dựng cho biết, Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được phân chia thành 2 dự án thành phần. Đến nay dự án thành phần 1- đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga đã hoàn thành việc lập, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi, bàn giao hồ sơ cắm cọc giải phóng mặt bằng tại 05 vị trí ga khởi công cho các địa phương.

Đối với Dự án thành phần 2 - đầu tư xây dựng công trình đường sắt, chủ đầu tư đã lựa chọn xong và triển khai 4 gói thầu tư vấn trong nước; còn 1 gói thầu thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi sẽ triển khai sau khi phía Trung Quốc hoàn thành để bàn giao cho Việt Nam.

Đối với dự án thành phần 2 này, việc giải phóng mặt bằng, di dời công trình điện từ 110KV trở lên cũng đang được các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam tích cực triển khai công tác đo đạc, kiểm đếm phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đến nay 15/15 địa phương đã kiện toàn Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng, rà soát nhu cầu tái định cư. Ban quản lý dự án đường sắt đang tổ chức lựa chọn Tư vấn hỗ trợ chuẩn bị dự án.

Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đang hoàn thiện tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và xây dựng dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội về các cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng cho Dự án.

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò của đường sắt và cho rằng phát triển đường sắt sẽ góp phần quan trọng giải quyết các điểm nghẽn hạ tầng giao thông: "Thúc đẩy Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng để khởi công giai đoạn 1 vào ngày 19/12/2025. Rà soát, tiến hành triển khai giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt cao tốc Bắc- Nam. Giải phóng mặt bằng thì địa phương phải đi trước một bước. Theo Nghị quyết của Quốc hội thì khâu giải phóng mặt bằng địa phương phải thực hiện. Giải phòng mặt bằng đi trước 1 bước thì các nhà đầu tư, đầu tư nhà nước thuận lợi để chủ động triển khai".

Về tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và Hải Phòng - Móng Cái, hiện đã chọn đơn vị thực hiện dự án hỗ trợ kỹ thuật lập Quy hoạch các tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn là Công ty hữu hạn Tập đoàn Viện khảo sát thiết kế số 4 đường sắt Trung Quốc, dự kiến cuối tháng 10 này sẽ đi khảo sát hiện trường.

Thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh cũng đang triển khai các dự án đường sắt đô thị, trong đó thành phố Hà Nội đang triển khai thủ tục đầu tư 2 tuyến là tuyến số 3 (đoạn ga Hà Nội - Hoàng Mai) và tuyến số 5 (Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc).

Riêng tuyến số 2 (đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo) vừa được khởi công 9/10/2025, UBND thành phố Hà Nội đang tổ chức thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án theo mô hình TOD.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao; đồng thời lưu ý các bộ, ngành khẩn trương hoàn thành một số nhiệm vụ quan trọng như: Bộ Tài chính đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký hiệp định vay vốn Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ để huy động vốn đầu tư đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; lập Đề án tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Tập đoàn Điện lực Việt Nam rà soát, hướng dẫn Chủ đầu tư về cung cấp điện nguồn, hệ thống điện và nhu cầu điện đảm bảo cung cấp cho các dự án đường sắt. Bộ Xây dựng chủ trì làm việc với phía Trung Quốc về phương án chuyển giao công nghệ Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội -Hải Phòng.

Thủ tướng Chính phủ đặc biệt lưu ý, các bộ, ngành liên quan khẩn trương hoàn thành xây dựng và ban hành bộ quy chuẩn, tiêu chuẩn đường sắt tốc độ cao, đường sắt tiêu chuẩn, đường sắt đô thị; ban hành tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, hình thức đầu tư các dự án đường sắt để huy động nguồn lực.

Chỉ đạo khẩn trương giải phóng mặt bằng xây dựng các tuyến đường sắt, Thủ tướng Chính phủ cho biết vốn cho giải phóng mặt bằng dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam đã được bố trí, do đó Bộ Tài chính chuyển ngày cho Bộ Xây dựng (Chủ đầu tư) để chuyển cho các địa phương, trong trường hợp vốn Trung ương chưa xuống kịp, các địa phương tạm ứng trước vốn của địa phương để triển khai dự án kịp thời.

Cùng với đó, các địa phương phát huy tinh thần tự lực, tự cường, trách nhiệm cao nhất trên cương vị của mình trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai giải phóng mặt bằng, xây dựng các khu tái định cư và khai thác không gian tại các nhà ga theo mô hình TOD.