Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất

Ngày 12/12, tại Hà Nội, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng - Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng các bộ, ngành trung ương, các địa phương tổ chức Diễn đàn Năng suất Quốc gia năm 2023 với chủ đề “Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất” nhằm thúc đẩy thực hiện kế hoạch cải thiện năng suất quốc gia của Chính phủ và thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm về các giải pháp nâng cao năng suất phù hợp với bối cảnh trong nước cũng như quốc tế.

Năng suất là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống của người dân. Thúc đẩy năng suất luôn là chủ đề được tất cả các quốc gia trên thế giới quan tâm và muốn thực hiện.

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: BL 

Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã đề ra mục tiêu tăng năng suất lao động xã hội bình quân đạt trên 6,5%/năm cùng phương hướng nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội.

Trong đó, nhấn mạnh phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo nhằm tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Tuy nhiên, tốc độ tăng năng suất lao động trong hai năm 2021 và 2022, trong bối cảnh ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và các nguyên nhân khác, chỉ đạt lần lượt là 4,71% và 4,81%, chưa đáp ứng mục tiêu đề ra.

Hiện nay, hầu hết các tỉnh, thành phố đã xây dựng chương trình, kế hoạch năng suất để hỗ trợ cho các doanh nghiệp của tỉnh, thành phố triển khai xây dựng, áp dụng các hệ thống quản lý, công cụ tăng năng suất.

Các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần xây dựng phong trào cải thiện năng suất quốc gia phù hợp với bối cảnh mới, kết hợp tái cấu trúc nội dung của các chương trình năng suất phù hợp với các giai đoạn phát triển: “Nhận thức về năng suất - Hỗ trợ cải tiến năng suất - Tự đầu tư cải tiến năng suất”. Trên cơ sở đó, các cơ quan chức năng xây dựng các chương trình hỗ trợ nâng cao năng suất đúng trọng tâm, trọng điểm và tập trung kinh phí để có được kết quả tốt nhất.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, sau 35 năm đổi mới, Việt Nam đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình và đang đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 của Việt Nam đề ra mục tiêu tăng năng suất lao động xã hội bình quân đạt trên 6,5%/năm.

Ông Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ 

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã xác định quan điểm về đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng “Chuyển dần từ dựa vào gia tăng số lượng các yếu tố đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo”. Đây chính là những định hướng quan trọng và rất thách thức với một nước đang phát triển như Việt Nam.

Cũng theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, Diễn đàn năng suất quốc gia năm nay có sự tham gia của các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia năng suất, các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Chia sẻ về thúc đẩy năng suất tại Việt Nam, TS. Indra Pradana Singawinata - Tổng Thư ký Tổ chức Năng suất châu Á (APO) cho rằng, hiện nay, Việt Nam đang gặp nhiều thách thức như: thiếu nguồn nhân lực, năng lực quản lý... Theo ông, Việt Nam cần có chính sách phát triển nguồn nhân lực, tạo môi trường thuận lợi không chỉ cho các doanh nghiệp trong mà còn cả các doanh nghiệp ngoài nước phát triển. 

TS. Indra Pradana Singawinata Tổng Thư ký Tổ chức Năng suất châu Á (APO)

Bên cạnh đó, cần tăng cường đầu tư nghiên cứu và phát triển, tăng cường liên kết giữa cơ quan nghiên cứu và doanh nghiệp, hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu, đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, cần thống nhất chương trình đào tạo, đảm bảo tiếp cận nhân lực chất lượng và bình đằng, tăng cường tính minh bạch. 

Cũng bàn về vấn đề này, PGS. TS. Vũ Minh Khương - Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore - Chuyên gia APO cho rằng, thời gian qua, Việt Nam có tiến bộ đáng kể trong thúc đẩy tăng năng suất lao động. Tuy nhiên, tốc độ tăng năng suất hiện còn chậm, chưa tương xứng với tiềm năng. Nếu không tăng tốc đáng kể về tăng trưởng năng suất, Việt Nam sẽ khó đạt được vị thế quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

PGS.TS Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore 

Theo PGS. TS. Vũ Minh Khương, Việt Nam cần thúc đẩy tư duy năng suất; phát triển một chiến lược năng suất quốc gia mạnh mẽ thông qua các tiếp cận toàn diện, toàn quốc. Đồng thời, cần thành lập các tổ chức chuyên trách chịu trách nhiệm xây dựng, điều phối, khuyến khích và giám sát các sáng kiến trên toàn quốc nhằm thúc đẩy tăng trưởng năng suất ở mọi cấp độ; khởi động nỗ lực nâng cao năng suất quốc gia để thu hút và huy động các nỗ lực trên toàn quốc nhằm tăng năng suất ở tất cả các cấp. Cùng với đó, cần tạo động lực và khuyến khích những bước đi mang tính chiến lược, đột phá để tăng năng suất.

Diễn đàn Năng suất Quốc gia năm 2023 thu hút sự tham gia của hàng trăm các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia năng suất, các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp trong nước và quốc tế. Với chủ đề "Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo", diễn đàn gồm 4 hội thảo chuyên đề, gồm: Nâng cao chất lượng quy định, chính sách để thúc đẩy năng suất; Giải pháp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thúc đẩy năng suất; Phát triển nguồn nhân lực nhằm thúc đẩy năng suất, Thúc đẩy năng suất chất lượng tại các tỉnh, thành phố và 1 phiên toàn thể. Các nội dung quan trọng được thảo luận gồm đề xuất chính sách phù hợp đồng thời kết nối, tìm kiếm cơ hội hợp tác và thúc đẩy chuyển giao tri thức quốc tế trong lĩnh vực năng suất vào Việt Nam.