Đá phiến 400 triệu năm tuổi nhô lên mặt biển, kiến tạo nên danh thắng của Việt Nam được xếp hạng di tích Quốc gia

Danh lam thắng cảnh Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa thuộc địa phận xã Tam Hải, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. Nơi đây gây ấn tượng đặc biệt với du khách bởi những ghềnh đá phiến sẫm màu cùng các bãi biển rộng, dài, sạch, nước biển xanh trong, những rặng dừa xanh mát và con người hiền hòa, sản vật biển phong phú.

Giá trị cốt lõi của cả khu vực là lớp lớp các vỉa đá phiến nhô cao ra phía biển. Đá phiến phân bố ở dải đồi cao phía bắc xã đảo Tam Hải, phía Bắc mũi nhô xã Tam Quang; ở dải các bãi đá, đảo đá trong vũng An Hòa, tiêu biểu là Bàn Than, Hòn Mang và Hòn Dứa.

Dải núi Bàn Than thuộc đảo Hòn Mang, Hòn Dứa lộ rất nhiều đá phiến amphibol, đôi chỗ có ít đá phiến thạch anh - biotit xen kẹp. Vẻ đẹp của những phiến đã cổ này càng được tăng lên nhờ những mảng rêu bám tạo nên các hình hài độc đáo, gây ấn tượng với du khách khi đến đây tham quan.

Bên cạnh đó, đá phiến ở đây không chỉ bộc lộ trên diện rộng mà còn được sóng biển và gió mài mòn rất sắc nét. Trên bề mặt các ghềnh đá, thềm đá có những đường nét lạ mắt, hấp dẫn giống như các ký tự cổ, các đường gân đá. Quá trình phân hóa đã làm màu sắc các tệp phiến lóng lánh, tựa như một khối ngân phiếu...

Các đá phiến ở đây tuy có màu đen như đá ở đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) nhưng các nhà khoa học, chuyên gia địa chất đầu ngành cho rằng, đá ở Bàn Than và các đảo Hòn Mang, Hòn Dứa là đá gốc có độ tuổi đến 400 triệu năm, được đẩy nhô lên khỏi mặt nước biển qua một đợt kiến tạo địa chất.  

Ông Lê Văn Sinh, Chủ tịch UBND huyện Núi Thành, khẳng định: "Với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ xung quanh đã làm cho các ghềnh đá ở đây trở thành ghềnh đá phiến đặc sắc ở Việt Nam và thuộc vào loại đẹp trên thế giới".

Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa được ví như bảo tàng tự nhiên, phản ánh quá trình phát triển địa chất. Vì vậy, đây là địa điểm lý thú để tham quan, học tập, nghiên cứu về lịch sử phát triển địa chất.

Để bảo vệ và khai thác có hiệu quả nguồn di sản quý giá này, hơn 20 năm qua, chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động bà con ngư dân tham gia hoạt động tìm hiểu giá trị của rạn san hô, làm sạch bãi biển. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng thành lập các tổ hạt nhân tuần tra, giám sát việc chấp hành các quy định trong khai thác, đánh bắt nguồn lợi thủy sản tại địa phương.

Ngày 29/02/2024, danh lam thắng cảnh Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao tặng Bằng công nhận di tích Quốc gia. Chủ tịch UBND huyện Núi Thành, khẳng định: "Đón nhận Bằng xếp hạng di tích Quốc gia Danh lam thắng cảnh Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa là dịp để tôn vinh di sản với giá trị vững bền và sức sống mãnh liệt; ghi nhận, đánh giá cao và biểu dương những nỗ lực của cấp ủy, chính quyền trong việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa; đồng thời, thúc đẩy trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trong những năm tiếp theo".