Thứ hai, 31/10/2022, 07:42 AM

Cải thiện năng suất lao động là cốt lõi

Cho rằng cải thiện năng suất lao động là trọng tâm, cốt lõi để nâng cấp trình độ sản xuất quốc gia, nâng cao năng lực nội tại và sức chống chịu của nền kinh tế, các đại biểu Quốc hội đề nghị, Chính phủ phải giải quyết được các yếu tố đầu vào của việc tăng năng suất lao động. Đó là chất lượng nguồn nhân lực, công nghệ, môi trường sản xuất, chuyển đổi số… coi đây là điểm đột phá để thay đổi phương thức hoạt động của các doanh nghiệp.

Tiềm năng lao động chưa được khai thác tốt

Trong hai ngày thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, đã có 85 đại biểu Quốc hội phát biểu, 8 đại biểu tranh luận. Đa số các đại biểu đều bày tỏ vui mừng trước sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế, với dự kiến năm 2022 đạt và vượt 14/15 chỉ tiêu so với kế hoạch Quốc hội giao. Dẫu vậy, các ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương), Trần Chí Cường (TP. Đà Nẵng)... lo ngại trước một "nốt trầm", một nghịch lý đang diễn ra: đó là năng suất lao động chưa cao, trong khi trình độ lao động, tiến bộ khoa học kỹ thuật ngày càng tăng. Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội là chỉ tiêu duy nhất ước không đạt trong năm 2022, thậm chí thấp hơn tốc độ tăng năng suất lao động xã hội năm 2021. Trong khi đó, Báo cáo của Chính phủ chưa phân tích rõ nguyên nhân vì sao không đạt chỉ tiêu này, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nêu rõ.

Nhấn mạnh năng suất lao động là chỉ tiêu quan trọng, thông qua đó đánh giá hiệu suất làm việc của lao động - yếu tố cơ bản thúc đẩy sự tăng trưởng của kinh tế, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, chúng ta đang đối mặt với thực tế chất lượng lao động còn thấp, ý thức lao động chưa cao, tiềm năng lao động chưa được khai thác tốt. Mặc dù, trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và tiến bộ khoa học kỹ thuật để cải thiện năng suất lao động, nhưng chỉ số tăng năng suất lao động lại tỷ lệ nghịch với những nỗ lực của chúng ta. Cụ thể, giai đoạn 2016 - 2020, năng suất lao động tăng bình quân là 5,8%/năm. Năm 2021 do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, GDP chỉ tăng 2,8%, năng suất lao động tăng 4,71%; sang năm 2022, GDP ước tăng 8% thì năng suất lao động chỉ ước tăng từ 3,8 - 4,3%.

ĐBQH Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) cũng chỉ rõ, năng suất lao động chưa có sự bứt phá, năm lên cao, năm xuống thấp. Do vậy, cần thẳng thắn nhìn vào những nguyên nhân. Đó là quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội chưa tính đến phát triển nhân lực. Tốc độ đô thị hóa nhanh hơn khả năng chuyển dịch của nguồn cung lao động. Cụ thể, nơi tập trung nhiều khu công nghiệp như Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Hồng lại là nơi dân số ít, phụ thuộc vào lao động nhập cư.

Bên cạnh đó là sự chênh lệch giữa ngành, nghề đào tạo và nhu cầu của thị trường. Các ngành chế biến, chế tạo, công nghệ cao, thương mại điện tử, logistics là những ngành thu hút FDI lớn, tạo giá trị gia tăng cao, song tỷ lệ lao động qua đào tạo chỉ ở mức 20% - 25%, năng suất lao động thấp hơn nhiều ngành có giá trị gia tăng thấp như khai khoáng, bất động sản. Tay nghề lao động, kỹ năng số, trình độ công nghệ thông tin chưa đáp ứng yêu cầu công việc. Tỷ lệ lao động có trình độ chuyên môn, tay nghề chỉ chiếm 11%, tỷ lệ lao động giản đơn, trình độ thấp chiếm tới 38%, chỉ có 35% nhân lực công nghệ thông tin đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Tỷ lệ lao động trong khu vực phi chính thức còn lớn, chiếm tới 48% lực lượng lao động...

Trước những phân tích trên, đại biểu tỉnh Ninh Bình khẳng định, tăng năng suất lao động là vấn đề cấp bách, cần làm ngay, không thể chậm trễ. Tăng năng suất lao động 1% sẽ gúp GDP tăng 0,94 điểm phần trăm, tăng lợi nhuận doanh nghiệp và tăng thu nhập cho chính người lao động.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) phát biểu tại hội trườngẢnh: Hồ Long
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) phát biểu tại hội trườngẢnh: Hồ Long

Xây dựng Chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động

Nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị phải có giải pháp cải cách mạnh mẽ hơn để giải quyết câu chuyện tăng năng suất lao động. Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh đề xuất, Chính phủ sớm xem xét thành lập Ủy ban năng suất quốc gia để hình thành bộ máy, cơ quan chuyên sâu về năng suất quốc gia, thực hiện nhiệm vụ điều phối, phối hợp các động lực tăng trưởng năng suất quốc gia của Việt Nam. Tăng cường hơn nữa tính công khai, minh bạch của thông tin, dữ liệu về năng suất lao động.

Hiện nay, năng suất lao động chỉ được thống kê chung ở cấp độ quốc gia, còn thiếu thông tin, dữ liệu về năng suất lao động tại các địa phương, năng suất lao động theo loại hình doanh nghiệp, theo các ngành nghề, vì vậy, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh cho rằng, nên sớm rà soát, hoàn thiện dữ liệu thống kê; hoàn thiện bức tranh tổng thể về năng suất lao động Việt Nam, là cơ sở để so sánh thi đua, tăng năng suất lao động.

Mặt khác, đại biểu Hồng Thanh đề nghị, đẩy mạnh hơn nữa nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Với khoảng 60% doanh nghiệp sử dụng công nghệ lạc hậu và tỷ lệ đầu tư khoa học công nghệ chỉ chiếm khoảng 0,44% GDP năm 2021 thì đổi mới khoa học, công nghệ là giải pháp quan trọng nhất để tăng năng suất lao động của doanh nghiệp và các ngành. Việc cần làm, theo đại biểu là phải "khơi thông thị trường vốn, hỗ trợ ưu đãi về tài chính đối với các doanh nghiệp nhập khẩu, đầu tư đổi mới công nghệ. Chú trọng phát triển thị trường khoa học công nghệ như Đảng và Nhà nước đã đề ra. Tiếp tục thực hiện các giải pháp gắn kết đào tạo với việc làm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực…". 

Cải thiện năng suất lao động là trọng tâm, cốt lõi để nâng cấp trình độ sản xuất quốc gia, từ đó thoát bẫy thu nhập trung bình, nâng cao năng lực nội tại và sức chống chịu của nền kinh tế. Do đó, đại biểu Trần Chí Cường đề nghị, Chính phủ phải giải quyết được các yếu tố đầu vào của việc tăng năng suất lao động đó là chất lượng nguồn nhân lực, công nghệ, môi trường sản xuất, chuyển đổi số… Coi đây là điểm đột phá để thay đổi phương thức hoạt động của các doanh nghiệp.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thừa nhận, năm 2022, dự kiến tốc độ tăng trưởng sẽ cao hơn tốc độ tăng năng suất lao động. Tới đây, Bộ sẽ xây dựng Chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động và nỗ lực hơn nữa để cải thiện tình trạng này.

Hai ngày thảo luận kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước đã ghi nhận nhiều ý kiến thẳng thắn, trách nhiệm, như Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá, các đại biểu đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc, sự tâm huyết trước các vấn đề lớn của đất nước, các vấn đề được đông đảo cử tri quan tâm. Đồng thời, hiến kế, đưa ra các giải pháp để ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, cân đối thu chi ngân sách nhà nước, bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, bảo đảm các cân đối lớn trong điều kiện bất định.

Anh Thảo ( Đại biểu nhân dân)

Bình luận

Nổi bật

Doanh nghiệp tăng năng suất lao động, nâng cao sức canh tranh trên thị trường nhờ công cụ 5S

Doanh nghiệp tăng năng suất lao động, nâng cao sức canh tranh trên thị trường nhờ công cụ 5S

sự kiện🞄Thứ sáu, 22/11/2024, 17:56

(CL&CS) - Các chuyên gia năng suất, chất lượng đánh giá, việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm hàng hoá dịch vụ chính là việc đưa các ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp loại bỏ các lãng phí và bất hợp lý trong quá trình sản xuất, hướng mọi hoạt động theo hướng tinh gọn, hiệu quả, đặc biệt nhờ vào công cụ 5S.

Tối ưu hóa quy trình sản xuất nhờ áp dụng ISO 3834

Tối ưu hóa quy trình sản xuất nhờ áp dụng ISO 3834

sự kiện🞄Thứ sáu, 22/11/2024, 17:56

(CL&CS) - ISO 3834 không phải là một tiêu chuẩn sản phẩm nhưng nó thường được sử dụng như những yêu cầu của sản phẩm, được sản xuất chủ yếu bằng phương pháp hàn, nhằm để kiểm soát chất lượng và phòng ngừa sai hỏng. Những doanh nghiệp được chứng nhận phù hợp với tiêu chuẩn ISO 3834 sẽ có nhiều lợi thế khi cạnh tranh trên thị trường.

Áp dụng tiêu chuẩn ISO 15189 giúp bệnh viện nâng cao chất lượng xét nghiệm

Áp dụng tiêu chuẩn ISO 15189 giúp bệnh viện nâng cao chất lượng xét nghiệm

sự kiện🞄Thứ tư, 20/11/2024, 15:01

(CL&CS)- Việc xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn ISO 15189 trong xây dựng hệ thống quản lý chất lượng sẽ giúp đảm bảo cung cấp kết quả xét nghiệm một cách chính xác và tin cậy, nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh của bệnh viện.