Anh sắp ra lệnh cấm buôn bán ngà voi

Chính phủ Anh nói sẽ có một số trường hợp ngoại lệ, chẳng hạn cho các nhạc cụ và các sản phẩm có tầm quan trọng về văn hóa, có thể được lưu giữ. Các nhóm bảo tồn động vật bước đầu đã hoan nghênh kế hoạch này.

Thị trường ngà voi ngày một lớn

Mặc dù Anh đã cấm buôn bán ngà voi nguyên khối, Anh vẫn là một nước xuất khẩu hàng đầu đồ cổ và các sản phẩm chạm trổ từ ngà voi trong những năm gần đây. Theo báo cáo của Cơ quan Điều tra Môi trường, có hơn 36.000 mặt hàng làm từ ngà voi được Anh xuất khẩu từ năm 2010 - 2015, hơn lượng xuất khẩu từ Hoa Kỳ tới ba lần.

Tượng voi con làm từ ngà là loại sản phẩm sẽ bị cấm theo đề xuất của chính phủ Anh (Ảnh: Getty)

Các nhà bảo tồn động vật cho rằng ngành buôn bán ngà voi càng làm tăng nhu cầu về những sản phẩm này, và có mối liên hệ với tình trạng săn trộm voi ở châu Phi. Hoàng tử William là người vận động chống buôn bán ngà voi từ nhiều năm. Năm 2016, ông đã thúc giục chính phủ Anh phê chuẩn lệnh cấm hoàn toàn việc buôn bán ngà voi trong nước.

Tại một hội nghị bảo vệ động vật hoang dã ở Việt Nam, ông nói: "Ngà voi không phải là thứ để ao ước và khi ngà bị chặt khỏi con voi, nó không còn đẹp nữa. Vậy, câu hỏi ở đây là: tại sao chúng ta vẫn buôn bán nó? Chúng ta cần các chính phủ đưa ra một thông điệp rõ ràng rằng buôn bán ngà voi là đáng ghê tởm".

Hoàng tử Willam lên án việc buôn bán động vật hoang dã trái phép trong một chuyến đi Trung Quốc vào năm 2015 (Ảnh: Getty)

Những nỗ lực trước đây của Đảng Bảo thủ Anh nhằm hạn chế buôn bán ngà voi đã không đi đến đâu, mọi việc vẫn y như cũ. Năm 2016, cựu Bộ trưởng Môi trường Andrea Leadsom đề xuất đưa ra lệnh cấm buôn bán các sản phẩm từ ngà voi được làm sau năm 1947, nhưng quá trình tham vấn sau đó không được thực hiện.

Giờ đây, quá trình tư vấn kéo dài 12 tuần về đề xuất của Bộ trưởng Gove sẽ được bắt đầu ngay, và dự thảo về cấm buôn bán và xuất khẩu các sản phẩm từ ngà voi nhiều khả năng sẽ được đưa ra vào năm 2018.

Chính phủ Anh nói kế hoạch này được vạch ra vì lo ngại có tới 20.000 con voi bị săn bắn trộm hàng năm.

"Đàn voi sụt giảm do bị săn bắt trộm để lấy ngà là điều xấu hổ cho thế hệ chúng ta" - ông Gove nói trong một thông cáo - "Không còn nghi ngờ gì nữa, chúng ta cần có hành động quyết liệt và nhanh chóng để bảo vệ một trong những loài động vật đặc thù nhất và quý nhất trên thế giới".

Các nhà vận động thúc giục chính phủ Anh ra lệnh cấm buôn bán ngà voi (Ảnh: Getty)

Những yếu tố cấm kinh doanh ngà voi

Nhưng bên cạnh lý do đó, còn có những yếu tố khác. Anh sẽ là nước chủ nhà tổ chức một hội nghị lớn về bảo tồn động vật hoang dã năm 2018, và sẽ là điều đáng xấu hổ nếu Anh tiếp tục cho phép buôn bán ngà voi trên thị trường trong nước, trong khi những nước khác như Trung Quốc đang chuẩn bị cấm điều này vào cuối năm 2017 như họ đã từng cam kết.

"Chúng tôi hy vọng rằng, điều cốt yếu là họ [chính phủ Anh] sẽ cam kết thực hiện lệnh cấm này trước khi hội nghị diễn ra" - bà Heather Sohl từ Tổ chức Bảo tồn Động vật Hoang dã Thế giới (WWF) nói.

Bà nói việc này sẽ đưa Anh vào vị thế tốt hơn khi làm việc với Trung Quốc về việc thực thi lệnh cấm buôn bán ngà voi ở nước này, cũng như với các nước khác vẫn có thị trường hợp pháp. Mặc dù các nhóm vận động vì môi trường ủng hộ động thái mới của chính phủ, họ vẫn có lo ngại có quá nhiều mặt hàng được miễn trừ.

Nhiều nước nỗ lực chấm dứt buôn bán ngà voi bằng cách tiêu hủy lượng ngà voi lớn tịch thu được của bọn buôn lậu quốc tế như ở Kenya (Ảnh: Getty)

Ông Gove nói sẽ có bốn loại sản phẩm ngà voi được phép buôn bán:

• Các loại nhạc cụ
• Các sản phẩm có hàm lượng ngà voi thấp
• Các mặt hàng có giá trị lớn về văn hóa, nghệ thuật hay lịch sử
• Giao dịch giữa các viện bảo tàng

Một số nhà bảo tồn lo ngại rằng nếu có quá nhiều mặt hàng được miễn trừ, sẽ có nhiều kẽ hở có thể bị lợi dụng. Nhưng những người trong ngành kinh doanh đồ cổ không ủng hộ đề xuất cấm buôn bán ngà voi này. Ông Noelle McElhatton từ Hội Thương mại Đồ cổ, nói rằng những người buôn bán đồ cổ ghê tởm tình trạng săn trộm voi và những gì đang xảy ra với voi châu Phi.

Nhưng ông cũng nói những người kinh doanh đồ cổ sẽ tranh luận rằng lệnh cấm buôn bán các đồ vật từ ngà voi được làm ra từ trước năm 1947 sẽ "chẳng cứu được một con voi đang sống nào cả".

Được biết, quá trình tham vấn về đề xuất cấm buôn bán ngà voi của chính phủ Anh sẽ tiếp diễn cho tới ngày 29/12/2017.                                                                                 Lê Miên Tường

Nên đọc

Trung Quốc tuyên bố cấm buôn bán ngà voi

6 vụ nhập lậu ngà voi qua cảng Cát Lái được phát hiện chỉ trong 2 tháng

Vì sao nhiều người Việt cố tình phạm luật để mua ngà voi châu Phi?

Tịch thu gần 500 kg ngà voi nhập lậu