Cây nho được du nhập vào tỉnh Ninh Thuận từ những năm 1970. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, cây nho đã thích ứng với khí hậu đặc biệt nơi đây để trở thành loại trái cây nổi tiếng trên cả nước với cái tên sản vật gắn liền với địa danh “Nho Ninh Thuận”.
Chính vì hiệu quả kinh tế của cây Nho nên năm 2018 UBND tỉnh Ninh Thuận đã có quyết định đưa cây nho vào 12 sản phẩm đặc thù và có chỉ dẫn địa lý Nho Ninh Thuận; Nhãn hiệu chứng nhận Rượu Nho.
Xác định nho là một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố (Viện Nha Hố) đã và đang thực hiện các hoạt động thu thập, bảo tồn và khai thác nguồn gen cây nho. Trong đó, tập trung xây dựng vườn bảo tồn quỹ gen cây nho với diện tích 1 ha. Tổng số mẫu lưu giữ là 130 mẫu giống nho ăn tươi; 40 mẫu giống nho rượu; 31 mẫu giống nho không hạt; 9 mẫu giống nho gốc ghép. Ngoài ra, Viện cũng đang xây dựng vườn cây đầu dòng với diện tích 0,45 ha cho 3 mẫu giống nho ăn tươi, 2 mẫu giống nho rượu, 2 mẫu giống nho không hạt và 1 mẫu giống nho gốc ghép.
Ứng dụng công nghệ cao nâng cao năng suất, chất lượng cây Nho
Bên cạnh đó, Viện còn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nho ăn tươi như: Thiết kế nhà màng có mái nilon che mưa, cải tiến kiểu giàn nho, điều khiển khí hậu và quản lý sâu bệnh, dinh dưỡng bằng công nghệ tự động và bán tự động... đã góp phần tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế, giảm thiểu rủi ro tổn thất trong quá trình thu hoạch, đặc biệt là trong điều kiện mưa nhiều do tác động của biến đổi khí hậu; xây dựng được quy trình thâm canh cho giống nho NH01-152, NH04-61, NH04-128 và mô hình áp dụng quy trình kỹ thuật theo hướng VietGAP. Đối với giống nho NH01-152 đã hình thành các khu sản xuất tập trung năng suất đạt từ 25-30 tấn/ha/năm.
Anh Nguyễn Đình Trí ở thôn Láng Ngựa, xã Nhơn Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận được Viện Nha Hố hỗ trợ thực hiện mô hình trồng giống nho NH01-152 trong nhà màng với diện tích 2,5 sào. Vườn nho được thiết kế với các trụ sắt đỡ khung mái che cao 3,2 m, xung quanh phủ màn lưới tùy chỉnh bằng hệ thống kéo bán tự động, kết hợp lắp đặt hệ thống tưới nước tiết kiệm tự động và bón phân hữu cơ. Nhờ điều kiện môi trường thuận lợi, giống nho mới sinh trưởng và phát triển tốt, cây dễ ra bông đậu quả, có thể thu hoạch 2-3 vụ/năm mà không lo ảnh hưởng bất lợi của thời tiết. Trồng nho trong nhà màng cho trái chín đều, chất lượng quả đảm bảo, đầu ra sản phẩm ổn định, nho được các thương lái thu mua tại vườn với giá từ 120.000-140.000 đồng/kg.
Ông Nguyễn Kim Cương, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Ninh Thuận cho hay nếu những 1990 - 2000, 1 ha nho có thể cho thu nhập 200 - 300 triệu đồng/ha/năm thì hiện nay có thể đạt 1,2-2,1 tỉ đồng /ha/vụ và từ 2,4-4,4 tỉ/ha/năm.
Giá trị cây nho được nâng cao nhờ vào việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật, đưa công nghệ cao vào sản xuất như trồng nho theo tiêu chuẩn VietGAP, trồng trong nhà màng, tưới tiết kiệm, sử dụng chế phẩm sinh học, quản lý dịch hại cây trồng tổng hợp IPM,...